Grondwater en fundering: Invloed, uitdagingen en oplossingen bij aanbouw en uitbouw

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Grondwater speelt een cruciale rol bij het funderen van bouwwerken. Het kan zowel stabiliserend als destabiliserend werken, afhankelijk van de hoogte van het grondwaterpeil, de type fundering en de ondergrond. Bij aanbouw, uitbouw of nieuwbouw in gebieden met hoog of wisselend grondwaterpeil is het van belang om goed te weten hoe dit water de fundering beïnvloedt en welke technieken en materialen geschikt zijn. In dit artikel wordt ingegaan op de invloed van grondwater op funderingen, de gevolgen van fluctuaties in het grondwaterpeil en welke oplossingen beschikbaar zijn om schade te voorkomen.

Wat is grondwater en waarom is het relevant voor de fundering?

Grondwater is het water dat zich onder het aardoppervlak bevindt en zich in poriën, fisurens en lege ruimtes in de ondergrond ophoudt. Het peil van grondwater varieert afhankelijk van factoren zoals regenval, droogte, klimaatverandering en veranderingen in de omgeving, zoals riolering of bouwwerkzaamheden. Dit waterpeil wordt het grondwaterpeil genoemd. Voor funderingsprojecten is het belangrijk om het grondwaterpeil te kennen, aangezien het direct invloed heeft op de stabiliteit van de ondergrond en dus op de levensduur van de fundering.

Bij bouwwerken met een houten fundering, zoals palenfunderingen, is het noodzakelijk dat het grondwaterpeil stabiel blijft. Wanneer het peil sterk daalt, kunnen de houten palen droog komen te staan, wat roet leidt tot verval en barsten in de fundering. Om dit te voorkomen worden palen vaak opgelengd met beton of wordt het metselwerk al onder het grondwaterpeil begonnen. Dit houdt het peil rondom de palen constant en zorgt voor een stabiele fundering.

Invloed van grondwater op de fundering

Grondwater kan op verschillende manieren de fundering beïnvloeden. Een te hoog peil kan ervoor zorgen dat de bodem verzadigd raakt, wat de draagkracht van de fundering vermindert en eventueel leidt tot verzakkingen of scheuren. Aan de andere kant kan een te laag peil ervoor zorgen dat klei- of veenlagen inklinken, wat eveneens tot verzakkingen kan leiden.

Bij droge perioden of door klimaatverandering kunnen fluctuaties in het grondwaterpeil groter worden. Deze variaties hebben gevolgen voor zowel de ondergrond als de fundering. Bijvoorbeeld bij lichte constructies, zoals tuinhuisjes of chalets, kan een hoge waterdruk leiden tot opdrijving. In extreme gevallen kan grondwater ook naar boven trekken, wat resulteert in vochtproblemen zoals schimmel, vochtplekken en zelfs betonrot.

Daarnaast kan het aanleggen van traditionele funderingen, zoals strokenfunderingen of betonnen funderingen, bij hoge grondwaterstanden problematisch zijn. Deze methoden vereisen vaak bemaling – het wegpompen van grondwater tijdens de constructie. Dit is niet alleen kostbaar, maar kan ook schadelijk zijn voor omliggende woningen. Bemaling kan namelijk het grondwaterpeil verder verlagen en hierdoor de stabiliteit van de bodem verstoren.

Heipalen zijn een andere traditionele optie, maar deze kunnen ook problemen opleveren in waterrijke gebieden. Het trillen en slaan van heipalen kan schade veroorzaken aan omliggende gebouwen, vooral als de ondergrond al door het hoge grondwater instabiel is. Daarnaast is het transport van zwaar heimaterieel naar moeilijk bereikbare of zachte locaties vaak onpraktisch.

Fundering in gebieden met hoog grondwaterpeil

Wonen in een gebied met een hoog grondwaterpeil hoeft niet onoverkomelijk te zijn, mits men kiest voor de juiste funderingstechniek. Typisch voor hoog grondwaterpeil zijn laaggelegen gebieden, polders en stedelijke gebieden met riolering, kelders of veranderde waterstromen. Signalen van een hoog grondwaterpeil zijn onder andere vochtige kelders, moerassige plekken in de tuin na regen en bouwputten die snel vol water lopen. Ook de gemeentelijke grondwaterkaarten kunnen een indicatie geven van de verwachtingen bij funderen op zo’n locatie.

Bij funderen in waterrijke gebieden is het belangrijk om te rekening te houden met de waterdruk en seizoensgebonden fluctuaties. Een gecombineerde fundering is een optie voor zwaardere constructies. Hierbij wordt een strokenfundering versterkt door deze te verankeren met grondschroeven. Dit zorgt voor extra stabiliteit en vermindert de kans op opdrijving of vochtproblemen.

Schroeffundering: een geschikte oplossing bij hoog grondwater

Een schroeffundering is een efficiënte en betrouwbare oplossing in gebieden met hoog of wisselend grondwaterpeil. Het principe van schroeffundering is simpel: stalen schroefpalen worden door de waterrijke ondergrond heen gedraaid tot ze een stabiele dragende laag bereiken. Daarbij is het niet nodig om het water uit de grond te pompen, zoals bij traditionele funderingsmethoden. Dit zorgt voor tijd- en kostenbesparing en vermindert het risico op problemen met het grondwaterpeil in de omgeving.

Schroefpalen zijn minder gevoelig voor opdrijving, erosie en vochtproblemen. Ze bieden een duurzame en stabiele verankering, zelfs in zachte of zandige grond. Daarnaast zijn schroeffunderingen geschikt voor elke grondsoort en kunnen ze snel worden geplaatst met compacte apparatuur, ook op moeilijk bereikbare locaties.

Voor lichte constructies, zoals serres, veranda’s of chalets, is een schroeffundering een kosteneffectieve en snelle oplossing. De schroefpalen kunnen worden gebruikt om een bestaande fundering te versterken bij schade, of als basis voor een nieuwe aanbouw. Ze zijn bovendien duurzaam, omdat ze geen bemaling vereisen en minder schadelijk zijn voor de omgeving.

Bij het kiezen voor een schroeffundering is het belangrijk om rekening te houden met de grondsoort en het gewicht van de constructie. Aan de hand van deze factoren kan worden bepaald hoeveel palen nodig zijn en op welke diepte ze moeten worden geplaatst. De geschiktheid van schroefpalen wordt vaak beoordeeld door een deskundige die een bodemonderzoek uitvoert.

Conclusie

Grondwater heeft een aanzienlijke invloed op de fundering van bouwwerken. Zowel een te hoog als een te laag grondwaterpeil kan leiden tot stabiliteitsproblemen, verzakkingen, scheuren of vochtproblemen. Bij funderen in waterrijke of instabiele gebieden is het dus essentieel om de juiste techniek te kiezen. Traditionele funderingsmethoden, zoals strokenfunderingen, betonnen funderingen of heipalen, kunnen bij hoog grondwaterpeil problemen opleveren, zoals bemaling, schade aan omliggende woningen of ongeschiktheid van de ondergrond.

Schroeffunderingen zijn een betere oplossing in dergelijke situaties. Ze zijn minder gevoelig voor de invloed van grondwater, kunnen in elke grondsoort worden geplaatst en vereisen geen bemaling. Daardoor zijn ze kosteneffectief, sneller in de uitvoering en geschikt voor zowel lichte als zware constructies.

Bij aanbouw, uitbouw of nieuwbouw in gebieden met hoog grondwaterpeil is het dus verstandig om een grondwaterkaart van de gemeente te raadplegen en een deskundige raad in te huren voor het bepalen van de geschikte funderingsmethode. Dit zorgt voor een solide, duurzame en schadeloos bouwresultaat, dat bestand is tegen de uitdagingen van het grondwater.

Bronnen

grondwater