Hoe breed en diep moet een fundering zijn: Bouwkundige richtlijnen en praktische tips

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij elke bouw- of verbouwproject is het ontwerp en uitvoering van de fundering een cruciale stap. De fundering zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw op een stabiele manier wordt overgedragen op de ondergrond. Zonder een correcte fundering kan er sprake komen van verzakking, scheuren of andere structurele problemen. Dit artikel richt zich op de vraag hoe breed en diep een fundering moet zijn, op basis van bouwkundige richtlijnen, technische specificaties en praktische tips uit betrouwbare bronnen.

Inleiding

De breedte en diepte van een fundering zijn afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het type constructie, de gebruikte bouwmaterialen en de bodemgesteldheid. Voor een enkele muur, bijvoorbeeld, is een fundering van 25 cm breed aan te raden, terwijl een spouwmuur een breedte van 40 cm vereist. De diepte van de fundering moet minimaal 60 cm beneden het maaiveld liggen om onder de vorstgrens te blijven, en in sommige gevallen zelfs tot 80 cm of dieper. In dit artikel worden deze richtlijnen en praktische uitvoeringsaspecten besproken, inclusief de rol van een bouwkundige of constructeur in het proces.

Breedte van de fundering

De breedte van een fundering hangt sterk af van het type muur of structuur die erop wordt gebouwd. In de praktijk gelden algemene richtlijnen:

Enkele muur: Voor een enkele muur is een funderingsbreedte van 25 cm aan te raden. Dit is voldoende om het gewicht van de muur gelijkmatig te verdelen.
Spouwmuur: Een spouwmuur vereist een bredere fundering. Hier is een breedte van 40 cm minimaal benodigd. Dit is nodig om rekening te houden met de extra belasting die een spouwmuur kan opleveren, vooral bij lagere lagen of in combinatie met andere structuren.
Aanbouw of uitbouw: Bij een aanbouw is het verstandig om constructieve berekeningen te laten maken door een bouwkundige of constructeur. Voor een kleine aanbouw is een funderingsdoorsnede van 300 x 400 mm gebruikelijk, met drie wapeningstaafjes van 10 mm in boven- en onderzijde. Voor grotere constructies wordt vaak 350 x 400 mm met 12 mm wapening aanbevolen.

De breedte van de fundering is ook bepalend voor de stabiliteit van het gehele bouwwerk. Bij een fundering die te smal is, kan het risico op verzakking of scheuren in de muur toeneemt. Daarom is het aan te raden om altijd minimaal een breedte van 40 cm aan te houden voor de meeste verbouwingen of uitbouwen.

Wapening in de fundering

Naast de breedte speelt ook wapening een belangrijke rol in de stabiliteit van de fundering. In twijfelgevallen of bij onzekere bodemgesteldheid is het aan te raden om een lichte wapening in de lengterichting van de fundering aan te brengen. Dit vermindert het risico op scheuren en verhoogt de duurzaamheid van de constructie. De wapening bestaat meestal uit betonijzers die in de betonmassa worden ingebracht. Het is belangrijk dat deze volledig in het beton worden gestort zodat ze geen contact hebben met zuurstof, wat roestvorming kan veroorzaken.

Diepte van de fundering

De diepte van de fundering is even belangrijk als de breedte. De fundering moet minimaal 60 cm beneden het maaiveld liggen om onder de vorstgrens te blijven. Bij extreem koude winters kan de vorst namelijk in de grond treden, waardoor de grond uitzet en de fundering kan opheffen, wat leidt tot structurele schade. In sommige gevallen is een diepte van 80 cm of dieper nodig, afhankelijk van de bodemgesteldheid en de lading die de fundering moet dragen.

Vorstvrije aanleg

Vorstvrije aanleg betekent dat de fundering op een diepte ligt die dieper is dan de vorstgrens. In Nederland ligt deze meestal op ongeveer 60 tot 80 cm, afhankelijk van de regio en het bodemtype. Bij funderen op staal wordt traditioneel een diepte van ongeveer 80 cm beneden het maaiveld aangehouden. In deze sleuven wordt meestal een kantplank gesteld waartussen de wapening komt. Dit zorgt voor extra stabiliteit en vermindert het risico op verplaatsing van de wapening tijdens het storten van het beton.

Bodemgesteldheid

De bodemgesteldheid speelt een grote rol bij het bepalen van de benodigde funderingsdiepte. In Nederland komen verschillende bodemtypen voor, zoals klei, veen, zand en leem. Elk van deze bodems heeft andere eigenschappen die bepalen hoe diep de fundering moet zijn:

Zandgrond: Zandgrond is meestal stevig en droog. Hier is een funderingsdiepte van 60 cm meestal voldoende.
Klei: Kleigrond kan vocht vasthouden en kan zetten of krimpen bij droogte of vocht. Hier is vaak een diepere fundering nodig om het risico op verzakking te beperken.
Veen: Veen is een zwakke grond die snel kan verzakken. In dit geval is een fundering op palen of op staal aan te raden.
Leem: Leem is een mengsel van klei en zand. De funderingsdiepte hangt af van de vochtigheid en stabiliteit van de leemlaag.

Het is daarom aan te raden om altijd een bodemonderzoek uit te voeren of een sondering uit te voeren om de ondergrond goed te begrijpen. Dit is vooral belangrijk bij grotere verbouwingen of aanbouwen.

Fundering berekenen

De berekening van de fundering is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. De fundering moet voldoen aan de eisen van het bouwwerk, de bouwmaterialen en de bodemgesteldheid. Voor dit proces is het verstandig om een bouwkundige of constructeur te raadplegen. Deze professional kan u helpen bij het bepalen van de juiste breedte, diepte en wapening van de fundering.

Bijvoorbeeld, voor een kleine aanbouw wordt vaak een funderingsdoorsnede van 300 x 400 mm met drie wapeningstaafjes van 10 mm in boven- en onderzijde aangeraden. Voor een grotere aanbouw is een doorsnede van 350 x 400 mm met wapening van 12 mm meestal geschikt. Deze berekeningen zijn belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering in staat is om het gewicht van het gebouw te dragen zonder structurele problemen te veroorzaken.

Uitvoering van de fundering

De uitvoering van de fundering is een complex proces dat bestaat uit meerdere stappen:

Bepalen van de afmetingen: Bepaal de breedte en diepte van de fundering op basis van bouwkundige berekeningen.
Uitgraven van de sleuf: De sleuf moet op de juiste diepte worden uitgegraven. Dit kan handmatig of met een kleine graafmachine worden gedaan.
Bekleding van de sleuf: De ondergrond moet worden afgedekt met folie om het vocht in het beton te houden en om de kwaliteit van de fundering te waarborgen.
Aanbrengen van wapening: Betonijzers moeten in de lengterichting worden aangebracht en volledig in het beton worden gestort.
Storten van het beton: Het beton moet op de juiste manier worden gemengd en gestort. Een verhouding van 1 deel cement, 2 delen zand en 3 delen grind is meestal geschikt.
Nadat het beton is gestort, moet het gedurende enkele dagen worden gecuré. Dit zorgt ervoor dat het beton voldoende sterk wordt.

Het is belangrijk dat deze stappen nauwkeurig worden uitgevoerd om de stabiliteit en duurzaamheid van de fundering te waarborgen.

Kosten van een fundering

De kosten van een fundering variëren afhankelijk van het type fundering en de afmetingen. Voor een fundering op staal ligt de kostprijs meestal rond de €225 per m², terwijl een fundering op palen ongeveer €1250 per m² kost. Deze prijzen kunnen variëren afhankelijk van de bouwmaterialen en de complexiteit van het project.

Het is verstandig om vooraf een offerte te laten uitrekenen door een bouwbedrijf of constructeur. Dit geeft u een duidelijk beeld van de kosten en helpt u bij het plannen van het project.

Conclusie

Een goed ontworpen en uitgevoerde fundering is de basis van elk bouwproject. De breedte en diepte van de fundering zijn afhankelijk van het type constructie, de gebruikte bouwmaterialen en de bodemgesteldheid. Voor een enkele muur is een breedte van 25 cm meestal voldoende, terwijl een spouwmuur een breedte van 40 cm vereist. De diepte moet minimaal 60 cm beneden het maaiveld liggen om onder de vorstgrens te blijven, en in sommige gevallen zelfs tot 80 cm of dieper. Het is aan te raden om de fundering te berekenen door een bouwkundige of constructeur en om een bodemonderzoek uit te voeren. De uitvoering van de fundering is een complex proces dat bestaat uit meerdere stappen, waaronder het uitgraven van de sleuf, het aanbrengen van wapening en het storten van het beton. Een goede fundering zorgt voor stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van het bouwwerk.