Hoe diep en breed moet een fundering zijn voor een bouw- of uitbouwproject

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Een fundering vormt de basis van elk bouw- of uitbouwproject en speelt een cruciale rol in de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van een gebouw. De vraag hoe diep en breed een fundering moet zijn, hangt af van verschillende factoren, zoals de bodemgesteldheid, de belasting van het bouwwerk, de aanwezigheid van grondwater, klimatologische omstandigheden en wettelijke eisen. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de richtlijnen en aanbevelingen die uit de bronnen zijn afgeleid.

De minimale diepte van een fundering

Een van de belangrijkste vragen bij het aanleggen van een fundering is hoe diep deze moet worden. De diepte bepaalt of de fundering voldoende stevig is om het gewicht van het bouwwerk te dragen en om eventuele schade door verzakking of vorst te voorkomen.

Vorstvrijheid als essentieel criterium

De meeste bronnen benadrukken dat de fundering minimaal 80 centimeter onder het maaiveld moet liggen. Deze diepte is nodig om ervoor te zorgen dat de fundering vrij is van vorst, wat in Nederland essentieel is om schade aan het bouwwerk te voorkomen. Wanneer de grond bevriest, kan deze uitzetten, wat kan leiden tot opheffen van de fundering en daarmee eventueel scheuren in muren of andere structurele schade. In extreem koude winters kan deze vorstgrens zich op ongeveer 80 cm onder het maaiveld bevinden.

Voor sommige zandgronden is een diepte van minimaal 60 cm voldoende, mits de grond voldoende draagkracht heeft. Dit is bijvoorbeeld het geval op hardere grondsoorten of in gebieden waar de vorst minder diep doordringt.

Invloed van bodemgesteldheid

De bodemgesteldheid is een van de belangrijkste bepalende factoren voor de benodigde diepte van een fundering. In Nederland komen verschillende grondsoorten voor, zoals klei, leem, veen en zand. Elke grondsoort heeft verschillende eigenschappen die bepalen hoe diep de fundering moet worden.

Zandgrond is in het algemeen hard en sterk en vereist vaak een minder diepe fundering, maar het is verstandig om toch onder de vorstgrens te blijven.
Leemgrond kan veel vocht vasthouden en krimpt of uitzet bij droge of natte periodes. Dit maakt de grond minder stabiel, waardoor de fundering dieper moet worden aangelegd.
Veengrond is zwak en kan verzakken. In dit geval is een diepere fundering, vaak aanzienlijk dieper dan 80 cm, nodig om stabiliteit te garanderen.

In het algemeen geldt dat zachte of onstabiele grond een diepere fundering vereist, terwijl harde grond mogelijk met een minder diepe fundering kan worden aangelegd. In elk geval is het verstandig om een grondonderzoek uit te voeren om de juiste diepte vast te stellen.

De breedte van een fundering

Naast de diepte is ook de breedte van de fundering een belangrijke factor. De breedte bepaalt hoe het gewicht van het bouwwerk wordt verdeeld over de grond. Een te smalle fundering kan leiden tot verzakking, terwijl een te brede fundering onnodige kosten en materiaalverbruik veroorzaakt.

Richtlijnen voor de breedte van een fundering

De breedte van de fundering hangt meestal af van het type muur dat erop gebouwd wordt:

Enkele muur: De fundering moet minimaal 25 centimeter breed zijn.
Spouwmuur: De fundering moet minimaal 40 centimeter breed zijn.

Daarnaast geldt een vuistregel dat de breedte van de fundering 2,5 tot 3 keer zo groot is als de breedte van de muur. Bijvoorbeeld: bij een muur van 20 cm breed is een fundering van 60 tot 70 cm breed aan te raden.

Het is verstandig om deze richtlijnen te combineren met de belasting van het bouwwerk. Zwaardere constructies, zoals een uitbouw met een zolder of een garage, vereisen brede funderingen om het gewicht adequaat te ondersteunen. In dergelijke gevallen is het verstandig om advies in te winnen bij een bouwkundige om de optimale afmetingen vast te stellen.

Factoren die de diepte en breedte van een fundering bepalen

Naast de bodemgesteldheid en het type muur zijn er nog een aantal andere factoren die bepalend zijn voor de benodigde diepte en breedte van een fundering:

1. Belasting van het bouwwerk

De belasting die de fundering moet dragen, heeft een directe invloed op de benodigde diepte en breedte. Lichtere constructies zoals een woning of een tuinhuis kunnen meestal met een minder diepe fundering worden aangelegd, terwijl zwaardere constructies, zoals hoogbouw of industriële gebouwen, diepere en brede funderingen vereisen.

2. Grondwaterstand

De hoogte van het grondwater is een belangrijk aspect bij het bepalen van de diepte van een fundering. Wanneer het grondwater dicht bij het maaiveld ligt, kan dit leiden tot verzakking of erosie. In dergelijke gevallen is het verstandig om een diepere fundering aan te leggen om boven het grondwater te blijven.

3. Klimatologische omstandigheden

Vorst is een van de meest voorkomende problemen die invloed hebben op de diepte van een fundering. Omdat de grond in de winter kan bevriezen en uitzetten, moet de fundering voldoende diep zijn om boven de vorstgrens te blijven. In Nederland is dit meestal rond de 80 cm, maar dit kan variëren afhankelijk van de regio en de winteromstandigheden.

4. Lokale bouwvoorschriften

Nederland heeft duidelijke bouwvoorschriften die bepalen hoe diep een fundering moet zijn. Deze voorschriften zijn opgesteld om veiligheid en duurzaamheid te waarborgen. Het is belangrijk om deze eisen na te trekken bij het ontwerpen van een fundering. In de meeste gevallen is een fundering diep genoeg als deze minimaal 80 centimeter onder het maaiveld ligt.

Aanleg van een fundering

Wanneer de diepte en breedte van een fundering zijn bepaald, kan het werk aan de aanleg beginnen. Hier zijn enkele stappen die worden genoemd in de bronnen:

Voorbereiding: Bepaal eerst de locatie van de funderingssleuf en span een metselkoord om de afmetingen nauwkeurig in te houden.
Graven: Gravendiepte moet ten minste 60 tot 80 centimeter zijn, afhankelijk van de bodemsoort. Gebruik handgereedschap of een kleine graafmachine.
Zandbed aanleggen: Maak het zandbed waterpas en besprenkel dit met water om de ondergrond steviger te maken.
Beton storten: Stort het beton volgens de berekende afmetingen en laat dit goed uitdrogen.

Het is verstandig om deze stappen nauwkeurig te volgen om de stabiliteit van de fundering te waarborgen. Bij twijfel is het verstandig om professionele hulp in te schakelen.

Conclusie

De diepte en breedte van een fundering zijn essentiële factoren voor de stabiliteit en duurzaamheid van een bouw- of uitbouwproject. De diepte van de fundering moet minimaal 60 tot 80 centimeter onder het maaiveld liggen, afhankelijk van de bodemsoort en klimatologische omstandigheden. De breedte van de fundering hangt meestal af van het type muur en de belasting die het bouwwerk moet dragen. In de meeste gevallen moet de breedte minimaal 25 tot 40 centimeter zijn voor een enkele of spouwmuur.

Het is belangrijk om rekening te houden met factoren zoals bodemgesteldheid, grondwaterstand, klimatologische omstandigheden en wettelijke voorschriften bij het bepalen van de diepte en breedte van een fundering. In twijfelgevallen is het verstandig om een grondonderzoek uit te voeren of advies in te winnen bij een bouwkundige.

Een goed aangelegde fundering vormt de basis voor een stevig en duurzaam bouwwerk. Door de juiste afmetingen en aanlegmethoden te kiezen, kan schade door verzakking of vorst worden voorkomen.

Bronnen

diep