Het tijdstip voor het ontkisten van funderingen: tijdsplanning en veiligheid in de bouw

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Het ontkisten van funderingen is een cruciale fase in elke bouwproject, waarbij zowel de kwaliteit van de betonconstructie als de veiligheid op de werf aan de orde zijn. In de praktijk is het belangrijk om precies te weten wanneer het ontkisten kan plaatsvinden, zodat de structuur in staat is om de benodigde belastingen aan te vatten zonder schade te lijden. In dit artikel worden de relevante tijdsplanningen, richtlijnen en veiligheidsmaatregelen behandeld, op basis van geraadpleegde bronnen uit het bouw- en constructiedomein.

Tijdsplanning voor het ontkisten van funderingen

Het ontkisten van een fundering hangt sterk af van het verhardingsproces van het beton. Volgens de informatie uit de bronnen is het algemeen aan te raden om de bekisting pas te verwijderen wanneer het beton voldoende sterk is om de belastingen van het bouwproces aan te kunnen. In dat opzicht is er sprake van een aantal richtlijnen:

Minimale wachttijd: Het is wettelijk verplicht om stutten minstens 28 dagen onder te houden. Dit is een essentieel aspect, aangezien de stutten de structuur ondersteunen tot het beton voldoende sterk is. De bekisting mag theoretisch al na 2 dagen worden verwijderd, maar dit moet dan met zorg en voorzichtigheid gebeuren.
Volledige uit hardening: Hoewel het beton al na 2-3 dagen een bepaalde mate van sterkte heeft bereikt, is het verstandig om te wachten tot het beton volledig is uitgehard. In dat opzicht is er een discussie over hoe lang dit duurt. Volgens enkele bronnen duurt het volledige uithardingsproces ongeveer 20 tot 25 weken, maar dit is een proces dat geleidelijk verloopt. De meeste bronnen benadrukken echter dat het ontkisten pas veilig is na 28 dagen, zolang de betonconstructie dan voldoende sterk is.
Belastingcriteria: Het tijdstip van het ontkisten wordt ook beïnvloed door de belasting die het beton moet dragen. In de praktijk zijn er minimumnormen opgesteld voor verschillende types gebouwen:
- Framehuizen: 50% van de benodigde sterkte moet bereikt zijn.
- Gebouwen gemaakt van schuimblokken: 60% van de benodigde sterkte moet bereikt zijn.

Deze percentages geven aan dat het beton pas veilig kan worden ontkist als het voldoende sterk is om de benodigde belasting aan te kunnen. Dit kan variëren afhankelijk van de constructie en de omstandigheden op de bouwplaats.

Veiligheid tijdens het ontkisten

Het ontkisten van een fundering is een gevaarlijke fase in het bouwproces. Daarom zijn er richtlijnen opgesteld om de veiligheid van de werknemers te waarborgen. In dit opzicht is het belangrijk om het volgende te overwegen:

Veilige werkwijzen: Het ontkisten moet altijd plaatsvinden met zorgvuldigheid en in overeenstemming met de veiligheidsrichtlijnen. Bijvoorbeeld moet het ontkisten vanuit het midden van een overspanning naar de eindopleggingen plaatsvinden, zodat de vloer geleidelijk zelfdragend wordt. Dit voorkomt ongelukken en structurale schade.
Demonteren van de bekisting: Het ontkisten gebeurt in meerdere fasen:
- Het ontkisten van de dekbekisting moet handmatig gebeuren en vanaf een hulpsteigervloer.
- Het demonteren van de ondersteuningsconstructie kan met takels of een hydraulische kraan.
- Het verwijderen van tijdelijke fundaties moet met overzicht en voorzichtigheid gebeuren.
Beheersing van het proces: Het is essentieel dat de ploeg die het ontkisten uitvoert, goed geïnformeerd is over het ontwerp en de voorzieningen van de constructie. Dit voorkomt foutieve aannames en vermindert het risico op ongelukken. Daarom is een gedegen informatieoverdracht een belangrijke voorwaarde voor veilig werken.
Toezicht op het gedrag onder belasting: Bij zware ondersteuningen die op staal zijn gefundeerd, is het verstandig om het gedrag van de constructie onder belasting te monitoren. Dit kan met zichtlatten of andere bouweigen oplossingen. Het helpt bij het voorspellen van eventuele problemen en het beheersen van risico’s.

Tijdens het ontkisten: aandachtspunten

Het ontkisten van funderingen vereist niet alleen rekening houden met de tijdsplanning en veiligheid, maar ook met een aantal andere aandachtspunten:

Verzorging van het beton: Na het gieten van het beton is het belangrijk om het te verzorgen. Dit betekent dat de betonconstructie moet worden bedekt met een film om het oppervlak te beschermen tegen snelle verdamping van water. Op de derde dag moet het beton worden bewaterd, vooral bij hogere luchttemperaturen. Dit helpt bij de uithardingsproces.
Externe omstandigheden: De omstandigheden op de bouwplaats bepalen ook het tijdstip van het ontkisten. Bijvoorbeeld kan het ontkisten in de winter anders zijn dan in de zomer, afhankelijk van de luchttemperatuur en de vochtigheid.
Herbruik van bekistingen: Het gebruik van bekistingen die meerdere keren kunnen worden hergebruikt, kan leiden tot kostenbesparing. Dit is bijzonder van toepassing bij funderingsbekistingen, die kunnen bestaan uit verloren materiaal, hout of systeemmateriaal. Voor grote series zijn stalen bekistingen ontwikkeld, die vaak herbruikbaar zijn.
Werkvloeren: Als scheiding tussen de ondergrond en de betonconstructie is een werkvloer nodig. Deze kan gemaakt zijn van beton, plaatmateriaal of zwaar plastic folie. Bij het gebruik van folie moet rekening worden gehouden met de kans op scheuren en wegzakken van de afstandhouders.

Versnellen van het verhardingsproces

Soms is het nodig om het verhardingsproces van het beton te versnellen, bijvoorbeeld om de bouwplanning te kunnen houden. In dat geval zijn er maatregelen die kunnen worden genomen:

Koude gietbouw: Bij koude gietbouw wordt gebruikgemaakt van snel verhardende betonmengsels. Dit maakt het mogelijk dat het beton al op eigen kracht de dagcyclus voltooit, zelfs bij lage temperaturen. Daarnaast kan men de betonspecie aanmaken met warm water en het vers gestorte beton afdekken.
Warme gietbouw: Bij warme gietbouw wordt de temperatuur van de gestorte wanden en vloeren bewust verhoogd om de sterkteontwikkeling te versnellen. Dit kan gedaan worden met warmtebronnen die in de afgesloten tunnel worden geplaatst.
Alternatieve verwarming: In bewoonde gebieden geldt een verbod op het opslaan van gas in tanks of flessen. Daarom moet men een andere methode kiezen, zoals verwarming met stoom of infraroodstralers. Deze methoden zijn veiliger en geschikt voor gebruik in gevoelige gebieden.

Conclusie

Het ontkisten van funderingen is een belangrijke en gevoelige fase in het bouwproces. Het tijdstip van het ontkisten hangt af van meerdere factoren, waaronder het verhardingsproces van het beton, de benodigde sterkte, de belasting en de omstandigheden op de bouwplaats. Het is wettelijk verplicht om stutten minstens 28 dagen onder te houden, terwijl de bekisting in theorie al na 2 dagen verwijderd kan worden. In de praktijk is het echter verstandig om te wachten tot het beton voldoende sterk is, wat vaak na ongeveer 28 dagen het geval is.

Bij het ontkisten is het van groot belang om rekening te houden met de veiligheid. Het ontkisten moet altijd in overeenstemming met de richtlijnen en in meerdere fasen gebeuren. Daarnaast is het belangrijk om de constructie te monitoren en eventuele risico’s te voorkomen.

Maatregelen om het verhardingsproces te versnellen kunnen van pas komen wanneer het nodig is om de bouwplanning te houden. De keuze voor koude of warme gietbouw hangt af van de omstandigheden en de beschikbare middelen.

Door rekening te houden met deze aandachtspunten en richtlijnen, kan het ontkisten van funderingen veilig en efficiënt worden uitgevoerd, wat een solide basis legt voor het verdere bouwproces.