Overzicht van funderingsmethoden in Nederland en hoe je als woningeigenaar je fundering kunt achterhalen

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

In de bouw en renovatie-industrie speelt de fundering een fundamentele rol – letterlijk. Het is namelijk de ondersteuning die ervoor zorgt dat een gebouw stabiel en veilig blijft op lange termijn. Een fundering moet het gewicht van het huis op een stevige, draagkrachtige manier overbrengen op de ondergrond, terwijl het tegelijkertijd bestand is tegen omgevingsinvloeden. In Nederland zijn verschillende funderingsmethoden gebruikelijk, die vaak afhankelijk zijn van de bouwperiode, de ondergrond en de structuur van het gebouw.

Voor woningeigenaren, bouwers en renovateurs is het dus essentieel om te weten welk type fundering hun woning heeft. Niet alleen om eventuele funderingsproblemen te herkennen, maar ook om veilig en juridisch correct te kunnen bouwen of uitbreiden. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de meest voorkomende funderingsmethoden in Nederland, waarom het belangrijk is om deze kennis te hebben, en hoe je als woningeigenaar jouw fundering kunt achterhalen.

Wat is een fundering?

Een fundering is de ondersteuning van een gebouw. Het zorgt ervoor dat het gewicht van het huis gelijkmatig en stabiel wordt overgebracht op de ondergrond. Volgens de omschrijving in de bron is de fundering een constructie die belastingen van het gebouw overbrengt op de draagkrachtige grondlagen. Daarbij moet rekening worden gehouden met mogelijke zakkingen of zettingsverschillen die voor het bouwwerk toelaatbaar zijn. De fundering moet dus sterk, stevig, stijf en bestand zijn tegen omgevingsfactoren zoals grondwater, vorst, droogte en schimmels.

Soorten funderingen in Nederland

In Nederland zijn verschillende funderingsmethoden in gebruik, en de keuze hangt af van factoren zoals de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. De meest voorkomende funderingen zijn:

1. Caissonfundering

Deze fundering wordt vaak gebruikt in gebieden met een zwakke ondergrond. Het betreft een diepe fundering waarbij de palen diep in de grond worden gedreven tot een stabiele laag. Caissonfundering is technisch complex en wordt meestal gebruikt bij grote of zware bouwwerken. Deze methode is bijvoorbeeld gebruikt bij de zware onderdoorgang van de Noord/Zuidlijn in Amsterdam, waar gefundeerd is tot onder de keileem op meer dan -60 meter.

2. Pijlerfundering

Bij deze fundering worden verticale stutten of pijlers gebruikt om het gewicht van het huis te verdelen. Deze fundering is vaak te zien in oude woningen of industriële gebouwen. Het is een robuuste methode die geschikt is voor zware belastingen.

3. Algemene funderingsplaat

Dit betreft een platte betonnen plaat die onder het huis ligt en het gewicht gelijkmatig verdeelt over de ondergrond. Deze fundering is meestal gebruikt in gebieden met een stevige ondergrond. Het is een eenvoudige en betrouwbare methode, vooral geschikt voor woningen op droogere grond.

4. Puttenfundering

Bij deze fundering worden individuele funderingsputten gemaakt waarin de funderingsconstructie geplaatst wordt. Deze methode is geschikt voor ongelijke ondergronden, zoals in gebieden waar het grondoppervlak onregelmatig is. Het is een flexibele oplossing die goed aansluit bij de bouwstructuur.

5. Fundering op staal

Een fundering op staal bestaat voornamelijk uit gewapend beton met wapeningstaal. Het is een veelvoorkomende methode, vooral wanneer de draagkrachtige laag niet te diep zit. In dergelijke gevallen wordt de slechte bovengrond verwijderd en vervangen door een zandkoffer. Bij strokenfundering en sleuffundering wordt met gewapend beton een verbrede zone gerealiseerd onder de dragende muren. De breedte van de ondersteuning is afhankelijk van de breedte van de muur.

6. Plaatfundering

Bij plaatfundering wordt er op de draagkrachtige grond één dikke plaat gelegd. Deze methode wordt vaak toegepast wanneer de draagkrachtige grond te diep zit, bijvoorbeeld in moerassen, kleigronden of veengronden. Plaatfunderingen zijn robuust en geschikt voor zware belastingen.

7. Paalfundering

In Nederland, en met name in steden als Amsterdam en Rotterdam, zijn houten paalfunderingen veelvoorkomend. Deze funderingen werden in de bouwperiode voor 1970 vaak gebruikt in laaggelegen gebieden. In Rotterdam bestaan paalfunderingen meestal alleen uit langshout, terwijl in Amsterdam vaak horizontale houten balken op de palen zijn geplaatst. Deze funderingen zijn geschikt voor zachte grond, maar ze zijn gevoelig voor schimmel, insecten en grondwater.

Waarom is het weten van je fundering belangrijk?

Het weten van het type fundering van je woning is essentieel voor verschillende redenen:

Renovatieprojecten: Bij het verwijderen van dragende muren of het aanleggen van een uitbreiding is het belangrijk te weten of de huidige fundering het extra gewicht kan dragen.
Bouwvergunning: Bij het indienen van een aanvraag voor een bouwvergunning wordt vaak gevraagd welk type fundering het huis heeft. Deze informatie helpt bij het bepalen van bouwtoegang en eventuele voorwaarden.
Funderingsproblemen: Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren, zoals scheuren in muren of verzakkingen in vloeren. Het herkennen van deze problemen is essentieel om schade te voorkomen of op tijd te herstellen.
Klimaatverandering: In risicogebieden zoals Amsterdam en Rotterdam zijn funderingsproblemen vaker aan te treffen, vooral in huizen met oude houten paalfunderingen. Klimaatverandering verergert deze problemen door droogte en bodemdaling.

Hoe achterhaal je welk type fundering je huis heeft?

Voor woningeigenaren die willen weten welk type fundering hun huis heeft, zijn er verschillende manieren om dit te achterhalen:

Oorspronkelijke bouwtekeningen: Bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van je gemeente kun je de oorspronkelijke bouwtekening van de woning opvragen. Deze tekeningen bevatten vaak informatie over het type fundering.
Grondwaterstanden: Informatie over grondwaterstanden is ook beschikbaar bij de gemeente. Dit is met name van belang als je huis een houten paalfundering heeft.
Postcodecheck: Sommige gemeenten bieden een postcodecheck aan waarmee je kunt achterhalen welk type fundering je woning heeft. Dit is een handige tool voor woningeigenaren die snel informatie willen.
Visuele inspectie: In sommige gevallen is het mogelijk om aan de hand van visuele inspectie van de fundering of de grondwaterstand al een indicatie te krijgen. Bijvoorbeeld: een houten paalfundering is vaak te herkennen aan de aanwezigheid van houten palen of horizontale balken onder het fundament.

Het is verstandig om deze informatie te verkrijgen, zodat eventuele risico’s op funderingsproblemen kunnen worden beoordeeld en eventueel preventieve maatregelen genomen kunnen worden.

Funderingsproblemen en hoe deze kunnen ontstaan

Funderingsproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben. Enkele veelvoorkomende oorzaken zijn:

Verzakkingen van de grond: Als de grond onder het funderingsniveau niet stevig genoeg is, kan het funderingsniveau zakken, wat leidt tot scheuren in muren of verzakkingen in vloeren.
Onjuiste constructie: Een fundering die niet correct is uitgevoerd kan het gewicht van het gebouw niet goed dragen. Dit kan vooral het geval zijn bij oude gebouwen waarbij de fundering niet meer voldoet aan huidige standaarden.
Wateroverlast: Grondwater kan de fundering beschadigen, vooral bij houten paalfunderingen. Wateroverlast kan leiden tot schimmelvorming, rotting van hout en daardoor eventuele verzakkingen.
Natuurlijke factoren: Factoren zoals bodemerosie, klimaatverandering en droogte kunnen de stabiliteit van de fundering negatief beïnvloeden, vooral in laaggelegen gebieden.

In risicogebieden zoals delen van West-Nederland, waar de grondwaterstand hoog is en de ondergrond zwak, zijn funderingsproblemen vaker aan te treffen. Het is daarom verstandig om in deze gebieden extra aandacht te besteden aan de fundering van je woning.

Conclusie

De fundering van een woning is een fundamenteel onderdeel van de constructie en speelt een cruciale rol in de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van het huis. Het kiezen van het juiste type fundering hangt af van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. Het weten van het type fundering is essentieel bij renovaties, uitbreidingen of bij het herkennen van eventuele funderingsproblemen.

In Nederland zijn verschillende funderingsmethoden in gebruik, waaronder caissonfundering, pijlerfundering, funderingsplaat, puttenfundering, fundering op staal, plaatfundering en paalfundering. Elke methode heeft haar eigen voordelen en toepassingsgebied. Het is verstandig om deze informatie te verkrijgen om eventuele risico’s op funderingsproblemen te beoordelen en nodige maatregelen te nemen.

Voor woningeigenaren is het belangrijk om te weten hoe hun woning is gefundeerd, niet alleen om mogelijke funderingsproblemen te herkennen, maar ook om veilig en juridisch correct te kunnen bouwen of uitbreiden. Informatie over het type fundering is vaak beschikbaar via de gemeente of via bouwtekeningen. Bij funderingsproblemen is het verstandig om professionele hulp in te richten om de schade te beheersen en de woning veilig en duurzaam te maken.