Funderingsberekening: Wanneer en hoe bepaal je de juiste aanlegbreedte?

Een correcte fundering is de basis van elke bouwconstructie en bepaalt in grote mate de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van een gebouw. Bij de aanleg van een fundering speelt de aanlegbreedte een cruciale rol. Deze breedte bepaalt de mate waarin de fundering belastingen kan opvangen en overbrengen naar de ondergrond. In dit artikel wordt ingegaan op de betekenis van de aanlegbreedte, wanneer een berekening nodig is, en hoe deze berekening in de praktijk wordt uitgevoerd.

In Nederland zijn er twee meest voorkomende funderingtypes: fundering op staal en fundering op palen. De keuze voor de juiste fundering is afhankelijk van de ondergrond, de belastingen van het bouwwerk en de regelgeving zoals uitgelegd in het Besluit bouwwerken leefomgeving. De aanlegbreedte is een essentieel aspect van deze berekening, omdat deze bepaalt hoe de verticale en horizontale krachten op de fundering worden overgebracht.

Wanneer er constructieve wijzigingen worden aangebracht aan een woning, bijvoorbeeld door het verwijderen van een dragende muur, of bij nieuwbouwprojecten, is een funderingsberekening verplicht. De constructeur moet dan onder andere de aanlegbreedte bepalen zodat de fundering voldoet aan de veiligheids- en regelgevingsnormen.

Wanneer is een funderingsberekening nodig?

Een funderingsberekening is verplicht in de volgende situaties:

• Bij nieuwbouw: Wanneer een woning, schuur, garage of ander bouwwerk wordt gerealiseerd.
• Bij constructieve verbouwing: Wanneer dragende muren worden verwijderd, of er wordt een uitbouw of aanbouw geplaatst.
• Bij het plaatsen van zware constructies: Zoals dakterras, dakopbouw of een berging in de tuin.
• Vergunningsvrij bouwen: Ook in gevallen waarin geen bouwvergunning nodig is, moet voldaan worden aan de veiligheidsnormen uit het Besluit bouwwerken leefomgeving. Dit betekent dat de fundering, inclusief de aanlegbreedte, moet worden berekend.

In alle gevallen is het noodzakelijk om de funderingsberekening te laten uitvoeren door een erkende constructeur. Deze berekening is verplicht als onderdeel van de bouwvergunningaanvraag of bij het aanvragen van een omgevingsvergunning. Het funderingsplan bevat naast de berekening ook constructietekeningen, zoals een palenplan en een wapeningstekening.

Wat is de aanlegbreedte van een fundering?

De aanlegbreedte is de horizontale afmeting van de fundering die de belastingen van het bouwwerk opvangt en overbrengt naar de ondergrond. De breedte is afhankelijk van:

• De belasting die op de fundering werkt (bijvoorbeeld gewicht van de gevelconstructie, wind- en sneeuwbelasting).
• De draagkracht van de ondergrond.
• Het type fundering (staal of palen).
• De gewenste stabiliteit van het bouwwerk.

Bij een fundering op staal is de aanlegbreedte vaak kleiner dan bij een fundering op palen, omdat de belasting hier meer gelijkmatig wordt overgebracht. De breedte wordt berekend zodat de fundering niet doorzakt of vervormt, wat kan leiden tot schade of instabiliteit in het gebouw.

Hoe wordt de aanlegbreedte berekend?

De berekening van de aanlegbreedte wordt uitgevoerd door een constructeur. De volgende gegevens zijn essentieel voor deze berekening:

• Belastingen: Hieronder vallen zowel statische belastingen (het gewicht van het bouwwerk) als dynamische belastingen (zoals wind- en sneeuwbelasting).
• Ondergrondgegevens: Informatie over de draagkracht van de bodem, zoals verkregen uit sonderingen of uit het gemeentearchief.
• Constructietekeningen: De gewenste situatie van het bouwwerk, inclusief afmetingen, muren, vloeren en eventuele uitbouwen.
• Type fundering: Of het gaat om een fundering op staal of op palen.

Bij een fundering op staal wordt vaak een betonstrookfundering gebruikt. De aanlegbreedte wordt dan berekend aan de hand van de benodigde draagkracht van de ondergrond en de belastingen. Bij een fundering op palen is het berekeningsproces complexer, omdat de palen moeten worden ingebracht in een draagkrachtige laag en de belastingen moeten worden verdeeld over meerdere palen.

In sommige gevallen, bijvoorbeeld wanneer er lokaal grote belastingen op de fundering komen, is het nodig om palen te groeperen onder één funderingselement. Dit heet een poer, en deze constructie vereist een bredere aanlegbreedte om de belastingen adequate op te vangen.

Factoren die de aanlegbreedte beïnvloeden

De aanlegbreedte van een fundering kan sterk variëren afhankelijk van de volgende factoren:

• Type ondergrond: In de Randstad en westelijke regio's van Nederland is de ondergrond vaak bestaande uit slappe klei- en veenlagen. Dit maakt fundering op palen noodzakelijk en beïnvloedt de aanlegbreedte.
• Belastingen van het bouwwerk: Zware constructies zoals daken of uitbouwen vereisen een bredere fundering.
• Constructie wijzigingen: Als bijvoorbeeld een dragende muur wordt verwijderd, moet de fundering worden aangepast om de overige belastingen op te vangen.
• Gebruik van het bouwwerk: De toepassing van het gebouw (woonfunctie, industriële functie, etc.) heeft invloed op de benodigde stabiliteit en dus op de aanlegbreedte.

De rol van een constructeur

De constructeur speelt een centrale rol in het berekenen van de fundering. Hij of zij bepaalt niet alleen de aanlegbreedte, maar ook het type fundering, de wapening, en de positie van palen of poeren. De constructeur gebruikt voor deze berekening specifieke software en houdt rekening met de regelgeving zoals het Besluit bouwwerken leefomgeving en de NEN-normen.

Naast de berekening maakt de constructeur ook de volgende tekens:

• Constructietekening van de fundering
• Palenplan (met de exacte posities van de palen)
• Wapeningstekening

Deze tekens worden gebruikt door de aannemer bij de uitvoering van het bouwwerk. Zonder deze gegevens is het niet mogelijk om veilig en conform de regelgeving te bouwen.

Kosten van een funderingsberekening

De kosten van een funderingsberekening variëren afhankelijk van de complexiteit van het project en het type fundering. In de meeste gevallen is een funderingsberekening geen losse activiteit, maar een onderdeel van de constructieberekening van het hele bouwwerk. Deze berekening omvat ook de vloerconstructie, de stalen liggers en kolommen, en eventuele wanddoorbraken.

De gemiddelde kosten voor een funderingsberekening liggen rond de 100 tot 300 euro per meter fundering, afhankelijk van de grootte en complexiteit van het bouwwerk. In sommige gevallen kan de constructieberekening ook binnen 48 uur worden geleverd, zodat de bouwactiviteiten snel kunnen starten.

Veiligheid en regelgeving

Een correcte berekening van de fundering is niet alleen belangrijk voor de stabiliteit van het bouwwerk, maar ook voor de veiligheid. Het Besluit bouwwerken leefomgeving stelt eisen aan de draagkracht, de veiligheid en de duurzaamheid van bouwwerken. De funderingsberekening moet aantonen dat de krachten, zoals winddruk, sneeuw, belastingen en overige zaken, goed worden overgebracht naar de ondergrond.

Een funderingsberekening is verplicht om een vergunning te verkrijgen, maar ook bij vergunningsvrij bouwen moet voldaan worden aan de normen. In de praktijk betekent dit dat de aanlegbreedte en het type fundering moeten worden bepaald door een erkende constructeur.

Conclusie

De aanlegbreedte van een fundering is een cruciale factor in de bouwpraktijk en heeft directe invloed op de stabiliteit en veiligheid van het bouwwerk. Of het nu gaat om nieuwbouw, verbouwing of het plaatsen van een schuur in de tuin, de aanlegbreedte moet altijd worden berekend door een erkende constructeur. Dit is zowel wettelijk verplicht als technisch noodzakelijk.

In Nederland zijn er twee voornaamste funderingtypes: op staal of op palen. De keuze voor het juiste type en de juiste aanlegbreedte hangt af van de ondergrond, de belastingen en de regelgeving. Een correcte funderingsberekening zorgt ervoor dat het bouwwerk niet alleen voldoet aan de veiligheidseisen, maar ook stabiel en duurzaam is.

Bronnen

1. Constructieshop.nl - Fundering berekenen