Afmetingen van fundering op staal: berekening, toepassing en bouwtechniek

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Fundering op staal is een veelgebruikte funderingsmethode in de bouwsector, vooral in Nederland, waar het vaak wordt toegepast bij kleinere bouwwerken. Deze methode is kostenefficiënt en geschikt voor situaties waarin de draagkrachtige bodem niet te diep onder het maaiveld ligt. Het bepalen van de juiste afmetingen van een fundering op staal is essentieel om de stabiliteit en het draagvermogen van het gebouw te garanderen. In dit artikel worden de berekeningsmethoden, typen funderingsvoeten, toepassingsgebieden en moderne bouwtechnieken besproken, op basis van betrouwbare en recente bronnen uit het bouwbedrijf en bouwtechnische normen.

Inleiding

Een fundering op staal betekent dat de dragende muren of wanden rechtstreeks op de draagkrachtige bodem rusten. Dit is meestal het geval wanneer de vaste grondslag zich op een diepte van ongeveer 80 tot 100 cm onder het maaiveld bevindt. De afmetingen van de fundering zijn afhankelijk van de belasting die de muren uitoefenen en het draagvermogen van de ondergrond. In de Nederlandse bouwnorm NEN 6744 is vastgelegd dat een fundering op staal niet dieper mag zijn dan vijf maal de kleinste dwarsafmeting van de fundering. Deze bepaling helpt bij het garanderen van veiligheid en stabiliteit van het gebouw.

Berekening van de afmetingen

De berekening van de juiste afmetingen van een funderingsvoet is een essentieel onderdeel van de bouwvoorbereiding. De breedte van de funderingsvoet hangt af van de belasting die de muur uitoefent en de druk die de ondergrond kan dragen. De volgende formules worden gebruikt voor het bepalen van de breedte:

$ F $ = belasting in kN/m
$ p_{gr} $ = gronddruk in N/mm²
$ b $ = breedte voet
$ a $ = breedte metselwerk

De breedte van de funderingsvoet kan als volgt worden berekend:

$$ b = \frac{F}{p_{gr}} + a $$

Deze formule helpt bij het bepalen van de benodigde breedte van de funderingsvoet, rekening houdend met zowel de belasting van het gebouw als de druk die de ondergrond kan dragen.

Typen funderingsvoeten

Binnen de fundering op staal worden verschillende typen voeten onderscheiden, afhankelijk van de belasting en de bouwconstructie. De meest voorkomende typen zijn:

Strokenfundering: Een verbrede zone onder dragende muren. Brede muren vereisen bredere ondersteuning.
Poerenfundering: Voor puntlasten worden betonnen blokken gebruikt, waar muren op rusten.
Plaatfundering: Een dikke plaat op de draagkrachtige grond. Meestal zonder kruipruimte en geschikt voor gebouwen waarbij muren dicht op elkaar staan.

Elk type funderingsvoet heeft zijn eigen toepassingsgebied en vereist een specifieke aanpak bij de berekening en uitvoering. De keuze van het type funderingsvoet hangt af van factoren zoals de belasting, de ondergrond, en de wensen van de opdrachtgever.

Bouwtechniek en uitvoering

De uitvoering van een fundering op staal begint met het uitgraven van een bouwput tot de vorstvrije diepte, meestal op ongeveer 80 cm onder het maaiveld. Deze diepte is nodig om opvriezen van de fundering te voorkomen. De bouwput wordt meestal uitgevoerd met kantplanken, waartussen de wapening wordt geplaatst. Vervolgens wordt beton gestort en afgewerkt tot de bovenkant van de kantplanken. Als het beton volledig is uitgehard, kunnen de funderingsmuren opgemetseld worden tot aan de onderkant van de vloer.

Moderne technieken maken gebruik van funderingselementen van piepschuim, die op de juiste breedte zijn afgesteld en na het leggen van de wapening volgestort worden. Het piepschuim zorgt direct voor isolatie, wat voorkomt dat warmte via de kruipruimte of fundering verloren gaat.

Traditionele en moderne toepassingen

Traditioneel wordt een fundering op staal geheel uit baksteen opgemetseld, een methode die wel ouderwets wordt ervaren. Deze methode is echter nog steeds van toepassing bij kleine projecten, zoals schuren of bijgebouwen. Het voordeel hiervan is dat men niet hoeft te wachten op het uitharden van betonstroken, wat de bouwtijd kan verkorten.

Een andere moderne aanpak is de toepassing van stampbeton of gewapend beton bij funderingsvoeten. Deze methoden bieden meer flexibiliteit bij het opvangen van grotere belastingen of variaties in belasting. Bij gewapend beton is het gebruik van een verstijvingrib nodig bij grote variaties in belasting.

Voor- en nadelen

Voordelen

Kostenefficiënt: Fundering op staal is over het algemeen goedkoper dan paalfundering.
Voor DIY-projecten: De eenvoudige techniek maakt het geschikt voor kleine projecten, zoals schuren of bijgebouwen.
Snelle uitvoering: Bij metselwerk hoeft men niet te wachten op het uitharden van betonstroken.
Flexibiliteit: Voor grotere belastingen of variaties in belasting kunnen gewapend beton of verstijvingen worden toegepast.

Nadelen

Afhankelijkheid van de ondergrond: Niet geschikt voor zachte, klei- of veengebieden, waar zettingen te groot kunnen worden.
Beperkt gebruik: De methode is vooral geschikt voor kleine gebouwen en niet voor zware constructies.

Funderingsinspectie

Bij twijfel aan de kwaliteit van funderingen op staal kunnen inspecties uitgevoerd worden. Hierbij worden onderdelen van de fundering vrijgegraven en geïnspecteerd. Tevens kan worden gekeken naar gegevens omtrent de bouwwijze van de fundering, de mate waarin het pand is gezakt, de richting waarop het pand is gezakt (voorover, achterover) en de opbouw van de ondergrond. Deze inspecties helpen bij het vaststellen van eventuele funderingsproblemen en het nemen van gerichte maatregelen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte funderingsmethode in de bouwsector, met name geschikt voor kleine gebouwen en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. De methode vereist een goede voorbereiding en berekening van de benodigde afmetingen, waarbij rekening wordt gehouden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken de methode nog efficiënter en duurbaarder. Voor zachte of zachte grond blijft paalfundering vaak de betere optie. Fundering op staal blijft echter een betrouwbare keuze voor vele woningen en kleinere projecten in Nederland.