Historische funderingen uit de Romeinse tijd in Blerick: archeologische vondsten en interpretaties

De geschiedenis van Blerick, een wijk van de gemeente Venlo, is rijk aan archeologische vondsten die duiden op bewoning en activiteit in de Romeinse en middeleeuwse periode. In het kader van bouwprojecten en archeologisch onderzoek zijn over de afgelopen eeuwen diverse funderingen en restanten aan het licht gekomen. Deze vondsten leveren belangrijke inzichten op over de constructiemethoden, bouwmaterialen en de rol van Blerick in de regio tijdens de Romeinse tijd. In dit artikel worden deze funderingen en hun historische context besproken, met aandacht voor de archeologische vondsten, technische aspecten en de interpretaties die eromheen zijn ontstaan.

Archeologische vondsten en historische context

Blerick is historisch gelegen langs de Maas, een strategische plek in de Romeinse tijd. De aanwezigheid van Romeinse wegen en bewoningen in en rondom Blerick is al sinds de negentiende eeuw bekend. Zo zijn er op verschillende locaties funderingen en sporen van nederzettingen aangetroffen. In het bijzonder zijn er zware eikenhouten funderingspalen met ijzeren paalschoenen gevonden, die dateren uit de zestiende eeuw. Deze palen zijn gevonden bij de aanleg van de grote spoorbrug in de negentiende eeuw, maar helaas zijn deze vondsten niet verder onderzocht of bewaard gebleven. Deze ontdekkingen hebben geleid tot het vermoeden dat er in het verleden een brug zou hebben gestaan tussen Venlo en Blerick, mogelijk als onderdeel van een Romeinse weg die ook Cuijk verbond.

Een verdere archeologische opgraving in Grubbenvorst heeft geleid tot de vondst van een brede Romeinse weg met keien. Deze weg is vermoedelijk hetzelfde als die tussen Maastricht en Nijmegen en zou Blerick en Cuijk hebben verbonden. De opgravingen in Grubbenvorst zijn uitgevoerd met 140 proefsleuven, wat aangeeft dat het om een uitgebreid onderzoek gaat. Deze vondsten komen bovendien niet als eenmalig: ook in Blerick zelf zijn sporen van deze weg al eerder aangetroffen aan de Maasoever.

De Romeinse aanwezigheid in Blerick is verder bevestigd door de vondst van diverse artefacten. Zo is in de wijk De Staay een Romeinse gouden munt (aureus) van Nero aangetroffen. De munt dateert uit 65 na Christus, kort voor Neros zelfmoord in 68 na Christus. Op de munt staat de beeltenis van Nero met het randschrift "Divus Claudius Augustus", en op de keerzijde is een afbeelding van Iuppiter Custos te zien. Deze vondst wijst op bewoning uit de Romeinse tijd, hoewel er geen verdere Romeinse vondsten in de directe omgeving zijn gevonden. Bewoning uit deze periode is vooral aangetroffen in de binnenstad van Venlo en in de wijken ten noorden en westen van Blerick, zoals Groot-Boller, Heierhoeve en Boekend.

Funderingsmethoden en materialen

De funderingspalen die in Blerick zijn aangetroffen, zijn gemaakt van zware eikenhout en voorzien van ijzeren paalschoenen. Dit type fundering is typisch voor gebouwen die op vochtig of moerassig terrein zijn geplaatst, zoals langs rivieren of in zandgronden. De paalschoenen zorgden voor extra stabiliteit en voorkwamen dat de palen te snel in de grond zakten. In de Romeinse tijd werden dergelijke technieken al toegepast, maar de palen die in Blerick zijn gevonden dateren uit de zestiende eeuw. Dit wijst op een langere geschiedenis van bewoning in de regio, met bouwactiviteiten die zich over verschillende eeuwen uitstrekken.

De vondsten van zware eikenhouten palen met ijzeren paalschoenen zijn belangrijk voor het begrijpen van de bouwtechnologie uit die periode. Deze funderingsmethoden zijn ook gebruikt in andere delen van Nederland, vooral in regio’s met zand- of veengronden. De gebruikte materialen, zoals eik en ijzer, zijn robuust en geschikt voor langdurige belasting, wat een aanwijzing is voor het type bouwwerk dat op deze funderingen is geplaatst.

Historische interpretatie en de Romeinse brug

Hoewel er duidelijke archeologische vondsten zijn gedaan in Blerick, blijft de exacte functie en betekenis van sommige vondsten niet altijd duidelijk. Zo is er discussie geweest over de interpretatie van de zware eikenhouten funderingspalen. In het verleden zijn deze vondsten soms snel als Romeinse resten geclassificeerd, zonder voldoende bewijs. Eén van de conclusies uit recent onderzoek is dat er twijfel is over de Romeinse oorsprong van deze funderingen. Het is mogelijk dat deze palen uit een later tijdsperk dateren, zoals de zestiende eeuw, wat aangeeft dat er in Blerick een langdurige bouwhistorie is.

De aanwezigheid van een Romeinse weg tussen Venlo en Blerick leidde tot de veronderstelling dat er ook een brug zou zijn geweest over de Maas. Deze brug zou als een oeververbinding hebben gediend, waardoor Romeinse troepen of handelsreizigers de rivier konden oversteken. De funderingspalen die bij de aanleg van de spoorbrug zijn gevonden, werden ooit geïnterpreteerd als restanten van deze Romeinse brug. Echter, vanwege het gebrek aan verdere onderzoek en bewijsmateriaal is dit nooit bevestigd. Een duikonderzoek zou mogelijk restanten van deze brug kunnen opleveren, maar tot nu toe is daar geen sprake van geweest.

Archeologisch onderzoek en bouwprojecten

De recente opgravingen in Blerick zijn vaak het gevolg van bouwprojecten in de regio. Zo is in Grubbenvorst een Romeinse weg aangetroffen bij de voorbereiding van een haven en een verwerkingsinstallatie voor zand en grind. Dit toont aan dat archeologisch onderzoek vaak geïnitieerd wordt door infrastructurele projecten. In het kader van dergelijke projecten worden proefsleuven gemaakt om mogelijke archeologische vondsten te detecteren. In het geval van Blerick zijn deze opgravingen niet alleen belangrijk voor de historische kennis, maar ook voor de bouwplannen, omdat de aanwezigheid van archeologische resten bouwactiviteiten kan beïnvloeden.

Het gebruik van moderne technieken, zoals booronderzoek en luchtfoto’s, helpt bij het identificeren van archeologische sporen. In Blerick zijn deze technieken al gebruikt, zoals bij het bodemonderzoek van het Bergmanshofwegproject in Hout-Blerick. Deze vorm van archeologie maakt het mogelijk om vondsten te lokaliseren zonder directe invloed op het gebied, wat vooral belangrijk is in bebouwde omgevingen.

Cultuurhistorische waarde

De archeologische vondsten in Blerick hebben geleid tot een groter inzicht in de geschiedenis van het gebied. De aanwezigheid van Romeinse wegen, funderingen en artefacten wijst op een belangrijke rol van Blerick in de Romeinse tijd. Bovendien is er bewoning uit de prehistorie, zoals jagers en verzamelaars, aangetroffen in de wijk Koelbroek-Boekend. Deze vondsten tonen aan dat Blerick al eeuwenlang een bewoonbare en strategische locatie is.

De historische waarde van Blerick is verder benadrukt door het feit dat het gebied ook een kerkelijke geschiedenis heeft. In 1219 werd in Blerick een kerk gesticht onder de patroonheilige Sint-Lambertus. De kerk werd in de loop van de jaren uitgebreid, en in 1927 werd het rectoraat Lambertus opgericht. Deze historische gebouwen en hun renovatie zijn onderdeel van het culturele erfgoed van Blerick.

Conclusie

De archeologische vondsten in Blerick bieden waardevolle inzichten in de geschiedenis van het gebied. Funderingen uit de Romeinse en zestiende-eeuwse periode duiden op een langdurige bewoning en bouwactiviteit. De aanwezigheid van Romeinse wegen en artefacten benadrukt de strategische rol van Blerick in de regio. Hoewel sommige interpretaties nog steeds discussie opleveren, bijvoorbeeld de Romeinse brug over de Maas, zijn de vondsten toch belangrijk voor het begrijpen van de bouwtechnologie en de historische context van het gebied. De interactie tussen archeologisch onderzoek en bouwprojecten benadrukt ook de noodzaak van een zorgvuldige aanpak bij de ontwikkeling van historische gebieden. Blerick blijft zo een interessante locatie voor zowel archeologen als historici, die er blijvend sporen van het verleden kunnen vinden.

Bronnen

1. Blerick zeker geen onbeschreven blad
2. Geschiedenis van Blerick