De vier transities als fundament voor duurzame woningbouwontwikkeling in Waddinxveen

Inleiding

In de huidige woningbouwsector speelt duurzaamheid een centrale rol. In het kader van het koersdocument Duurzaam Waddinxveen zijn vier essentiële transities benoemd die richtinggevend zijn voor het ontwikkelen van een duurzame woonomgeving. Deze transities zijn van invloed op zowel de inwoners, ondernemers als de gemeente. Het document richt zich op het bereiken van concrete resultaten zoals de vermindering van CO₂-uitstoot en het creëren van aantrekkelijke leefomgevingen. In dit artikel worden de vier transities toegelicht aan de hand van de gegevens uit het koersdocument en het stedenbouwkundig plan van de Passage in Waddinxveen.

De vier transities in het koersdocument

Het koersdocument Duurzaam Waddinxveen biedt een duurzaamheidskompas dat een korte analyse geeft van de huidige situatie in het gebied. Daaruit zijn vier noodzakelijke transities afgeleid. Deze transities worden vertaald naar concrete doelen per doelgroep. Een voorbeeld hiervan is het doel van 2000 woningen aardgasvrij te maken tegen 2030. Dit doel ondersteunt de CO₂-reductie doelstellingen van de energietransitie.

Het koersdocument legt geen specifieke oplossingen vast, maar biedt een kader voor verdere analyses. De uitwerking van de CO₂-reductie vindt bijvoorbeeld plaats via onderliggende documenten zoals de Transitievisie Warmte en de Regionale Energiestrategie.

De vier transities die centraal staan in het koersdocument zijn:

1. Klimaatadaptatie
2. Energie- en CO₂-reductie
3. Biodiversiteit
4. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling

Elke transitie is gericht op het creëren van een leefomgeving die niet alleen aantrekkelijk is voor inwoners, maar ook draagt bij aan het behoud van de natuur en de bestendigheid van de infrastructuur.

Klimaatadaptatie en biodiversiteit

De thema’s klimaatadaptatie en biodiversiteit zijn integraal uitgewerkt in het koersdocument. Het uitvoeringsprogramma voor duurzaamheid legt hierop nadruk, omdat groene ruimte voor beide thema’s van groot belang is. Deze thema’s zijn verder uitgewerkt in de beleidsnota Klimaatadaptatie en Biodiversiteit, welke uit twee delen bestaat. Elke fase van de uitwerking wordt hierin apart behandeld.

Het belang van groene ruimte is duidelijk: het draagt bij aan een gezonde leefomgeving, een hogere kwaliteit van de lucht en water, en het bevorderen van biodiversiteit. In het kader van de Passage in Waddinxveen worden deze thema’s verder verwerkt in het ontwerp van de openbare ruimte en de bebouwing. De nieuwbouw moet niet alleen esthetisch aantrekkelijk zijn, maar ook functioneel bijdragen aan een duurzame woonomgeving.

Energie- en CO₂-reductie

Een van de belangrijkste transities is de energietransitie. Het doel van 2000 aardgasvrije woningen tegen 2030 is een concrete maatregel om CO₂-uitstoot te verminderen. Dit doel is in lijn met nationale klimaatdoelen en helpt bij de transitie naar duurzame energiebronnen zoals zonnestroom en warmtepompen.

In het plan voor de Passage in Waddinxveen is het ontwerp van de nieuwbouw zo georiënteerd dat het in lijn is met deze doelen. De nieuwe woningen zijn hoogwaardig en passen zorgvuldig in de bestaande omgeving. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de verduurzaming van de openbare ruimte, zoals het aanleggen van fietspaden en het aanbrengen van groene infrastructuur.

Het geplande programma voor de Passage zorgt voor een verdichting van het stationsgebied, wat ook een bijdrage is aan de middenhuurverordening van 2020. Door het ontwikkelen van sociale en middenhuurwoningen op kavels 7, 8 en 9, wordt het gebied een aantrekkelijke plek om te wonen, werken en verblijven.

Duurzame ruimtelijke ontwikkeling

Ruimtelijke ontwikkeling is een kernaspect van de vier transities. In het koersdocument wordt benadrukt dat de ontwikkeling van nieuwe woningen en maatschappelijke functies moet gebeuren op een manier die harmonisch aansluit bij de bestaande woonomgeving. Deze benadering is ook zichtbaar in de Passage, waar de nieuwbouw zorgvuldig wordt geïntegreerd in de bestaande bebouwing.

Op kavel 8 wordt bijvoorbeeld een bouwmassa ontworpen die visueel verwijst naar het oude gebouw van de vroegere spijsfabriek. De woningen zijn allen aaneengebouwd en drie lagen hoog. De gemeente Waddinxveen wil op deze locatie meewerken aan een ouders/kind-initiatief voor jonge volwassenen met een verstandelijke beperking. Deze woningen worden geplaatst op de begane grond en de eerste verdieping, met een eigen ingang.

Op kavel 9 wordt een blok ontworpen dat aansluit op de andere bebouwing. Het blok heeft drie bouwlagen en bevat vijf koopappartementen, vijf grondgebonden woningen en mogelijk een commerciële of maatschappelijke functie in de plint. Mocht deze functie niet ingevuld worden, dan mag er op de hoek ook een elfde woning gebouwd worden.

De C1000-locatie is een andere locatie waarin een vrijstaande woning ontworpen wordt op Stationsstraat 8-10. Deze woning is een voorbeeld van hoe ruimtelijke ontwikkeling kan bijdragen aan de diversiteit van het gebied.

Samenwerking en participatie

De uitvoering van de vier transities vraagt niet alleen om technische oplossingen, maar ook om samenwerking tussen overheden, maatschappelijke organisaties en inwoners. In het koersdocument wordt benadrukt dat brede maatschappelijke betrokkenheid een voorwaarde is voor het slagen van gezamenlijke ambities.

Participatie vraagt om maatwerk per opgave, gebied en bestuurlijke situatie. In de Passage is dit concreet te zien in de betrokkenheid van de gemeente bij de ontwikkeling van sociale en middenhuurwoningen. Ook de inpassing van een ouders/kind-initiatief benadrukt de betrokkenheid van diverse partijen in de uitvoering van het plan.

De rol van de NOVI

De NOVI is een strategisch instrument dat richting geeft aan de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland tot 2050. Het document benoemt 21 nationale belangen en vier prioriteiten die invloed hebben op de uitwerking van het stedenbouwkundig plan in Waddinxveen. De NOVI stelt een integrale aanpak voor, met betrokkenheid van overheden en maatschappelijke organisaties.

In het kader van de NOVI zijn acht zogenaamde NOVI-gebieden benoemd, waarin het Rijk een actieve rol speelt. Hoewel het plangebied van de Passage niet tot deze NOVI-gebieden behoort, zijn de richtlijnen van de NOVI wel van invloed op het ontwerp van de Passage. De NOVI benadrukt de noodzaak van een evenwichtig gebruik van de fysieke leefomgeving en een gezonde bodem en schoon water. Deze principes zijn zichtbaar in het ontwerp van de Passage, waarbij aandacht is voor duurzame energieopwekking en klimaatadaptatie.

De uitvoeringsagenda

Naast het koersdocument is er ook een uitvoeringsagenda opgesteld voor de Passage. Deze agenda bevat concrete acties en maatregelen die gericht zijn op de uitwerking van de vier transities. De uitvoeringsagenda is onderdeel van de beleidsnota Klimaatadaptatie en Biodiversiteit, waarin twee fasen worden onderscheiden.

De eerste fase richt zich op het uitwerken van het beleid in het kader van klimaatadaptatie en biodiversiteit. De tweede fase bevat concrete maatregelen zoals het aanleggen van groene infrastructuur en het stimuleren van duurzame energieopwekking.

Conclusie

De vier transities die centraal staan in het koersdocument Duurzaam Waddinxveen vormen een kern voor de ontwikkeling van een duurzame woonomgeving in het plangebied van de Passage. Deze transities zijn gericht op klimaatadaptatie, energie- en CO₂-reductie, biodiversiteit en duurzame ruimtelijke ontwikkeling. Het stedenbouwkundig plan voor de Passage is zorgvuldig ontworpen om deze transities concreet te maken.

De uitvoering van de vier transities vraagt niet alleen om technische oplossingen, maar ook om samenwerking tussen overheden, maatschappelijke organisaties en inwoners. Het ontwerp van de Passage benadrukt de betrokkenheid van diverse partijen, zoals de gemeente in de ontwikkeling van sociale en middenhuurwoningen en de inpassing van een ouders/kind-initiatief.

Het koersdocument en het stedenbouwkundig plan voor de Passage tonen aan dat duurzame woningbouw niet alleen gericht is op het behalen van milieudoelen, maar ook op het creëren van een aantrekkelijke en functionele leefomgeving. Door het ontwikkelen van nieuwe woningen, het verbeteren van de openbare ruimte en het stimuleren van duurzame energieopwekking, wordt de Passage een voorbeeldproject voor duurzame woningbouw in Nederland.

Bronnen

1. Planviewer - Bestemmingsplan De Passage
2. Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) vervallen