Hulpverlening bij funderingsproblemen: een nationale opgave

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Funderingsproblemen vormen momenteel een serieuze uitdaging in Nederland. Ongeveer 425.000 gebouwen zijn al nu getroffen of zullen dat binnen de komende jaren worden. De schade kan oplopen tot € 54 miljard, een bedrag dat niet alleen financieel, maar ook maatschappelijk zware gevolgen heeft. Daarom is het van essentieel belang dat funderingsproblemen niet alleen worden gezien als een technische uitdaging, maar ook als een vraagstuk dat op nationaal niveau moet worden aangepakt. In dit artikel wordt ingegaan op de hulpverlening bij funderingsherstel, de rol van overheden en particulieren, en de maatregelen die op dit moment worden overwogen of al uitgevoerd.

De aard van het funderingsprobleem

Funderingsproblemen ontstaan vaak door de aard van de grond, zoals veen, zand of klei, die onder het bouwgrondoppervlak ligt. Deze grondsoorten kunnen instorten of verdrogen, waardoor de fundering van een gebouw vermindert in sterkte en het risico op verzakkingen toeneemt. Funderingsherstel is daarom vaak een ingrijpende en kostbare maatregel. Voor de woningeigenaar betekent dit een verantwoordelijkheid die niet alleen technisch, maar ook financieel en juridisch complex kan zijn.

Verantwoordelijkheid van de woningeigenaar

In de meeste gevallen is de woningeigenaar verantwoordelijk voor de financiering van funderingsherstel. Dit geldt ook voor schade die ontstaat door verouderde funderingsmethoden of verkeerd uitgevoerde werkzaamheden. Echter, funderingsproblemen kunnen ook ontstaan door externe factoren, zoals veranderingen in het grondwaterbeheer of aangrenzende bouwwerkzaamheden. In dergelijke gevallen kan de aansprakelijkheid bij andere partijen liggen, maar het aansprakelijk stellen van deze partijen is vaak lastig, tijdrovend en met onzekere uitkomsten.

Een woningeigenaar die funderingsproblemen constateert, dient daarom zorgvuldig te adviseren bij het opstellen van een klacht of juridische procedure. Informatie over de juridische kansen en verantwoordelijkheden is beschikbaar via het Nationale Funderingsloket of via een gemeentelijk funderingsloket, als die beschikbaar is.

Overheidssteun en financieringsmogelijkheden

De overheid en gemeenten spelen een cruciale rol bij het aanpakken van funderingsproblemen. Zij bieden hulp op meerdere vlakken, zoals technische ondersteuning, juridische raad en financiële hulp. Een voorbeeld hiervan is de laagrentende lening die wordt aangeboden via het Stimuleringsfonds voor de Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn). Deze lening is maximaal € 70.000 per aanvrager, geïndexeerd met de CBS-index voor bouwkosten, en heeft een looptijd van 30 jaar. De rente is 4% lager dan de marktrente, met een minimum van 1,5%. Bovendien zijn er extra kosten in aanmerking te nemen, maximaal € 20.000 per huiseigenaar.

Een voorwaarde voor het gebruik van deze lening is dat de aanvraag voldoet aan de voorwaarden die zijn vastgelegd in artikel 5 van de relevante regelgeving. Daarnaast kan het college bepalen welke gebieden uitsluitend van de regeling worden gehouden. De financiering vindt plaats binnen een jaarlijks budgetplafond van € 3 miljoen, met prioriteit voor aanvragen die volledig zijn ingediend.

Naast deze lening bestaan er ook andere subsidies en financieringsmogelijkheden. Zo zouden subsidie- en leenmogelijkheden kunnen worden uitgerold om funderingsherstel en schadepreventie te stimuleren. Dit is een van de vijf aanbevelingen die zijn opgenomen in het advies "Goed gefundeerd", dat is opgesteld door het adviescollege van de RLI. Deze aanbevelingen zijn uitgewerkt om te zorgen dat funderingsproblemen efficiënt, rechtvaardig en transparant worden aangepakt.

Aanbevelingen voor een nationale aanpak

De urgentie van funderingsproblemen vraagt om een nationale aanpak. In het advies "Goed gefundeerd" worden vijf centrale sporen aangeduid:

Verbetering van risicoinformatie: Het verhogen van transparantie over funderingsproblemen bij transacties en financiering.
Voorkomen van funderingsschade: Het implementeren van maatregelen om het aantal gebouwen met funderingsproblemen te verminderen.
Ondersteuning en ontzorging: Het bieden van juridische, technische en emotionele hulp aan getroffen inwoners.
Financieringsmogelijkheden: Het creëren van subsidies en leningen om herstelprojecten te stimuleren.
Krachtige uitvoering: Het zorgen voor samenwerking tussen overheden, particulieren en andere betrokken partijen.

Deze vijf sporen zijn niet los van elkaar te zien; ze moeten tegelijkertijd worden gevolgd om een effectieve aanpak te garanderen. Bovendien is het van belang dat deze maatregelen op korte, middellange en lange termijn worden uitgerold, aangevuld met tussentijdse evaluaties.

Samenwerking tussen overheden en particulieren

De urgentie van funderingsproblemen vraagt om een gezamenlijke inzet van overheden, particuliere eigenaren, huurders, makelaars, taxateurs en aannemers. Alleen zo kan er een brede en doeltreffende aanpak worden gerealiseerd. De overheid heeft bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid om transparantie te scheppen over funderingsproblemen en tegelijkertijd een duidelijk perspectief op oplossingen te bieden. Bovendien beschikt de overheid over de middelen om bepaalde gebieden te beschermen tegen funderingsproblemen, bijvoorbeeld door het beheer van grondwater op een duurzamere manier te organiseren.

De particuliere sector speelt haar eigen rol door de bouwmethoden te verbeteren en door funderingsaspecten steeds beter in kaart te brengen. Deze samenwerking is essentieel voor een duurzame oplossing van funderingsproblemen.

De rol van gemeenten

Gemeenten zijn sleutelakteurs bij het aanpakken van funderingsproblemen. Ze hebben vaak direct contact met inwoners en kunnen daarom een belangrijke rol spelen in het informeren, adviseren en ondersteunen van woningeigenaren. Veel gemeenten hebben een funderingsloket in stand gehouden, waar getroffen inwoners informatie en hulp kunnen krijgen. Deze loketten bieden onder andere technische, juridische en financiële ondersteuning.

Daarnaast kunnen gemeenten ook een rol spelen in het voorkomen van funderingsproblemen. Bijvoorbeeld door de vergunningverlening en het grondwaterbeheer aan te passen, zodat funderingsaspecten structureel worden meegewogen in besluitvorming. Dit is een aanbeveling die ook in het advies "Goed gefundeerd" centraal staat.

De toekomst van funderingsaanpak

Zonder actie zullen de funderingsproblemen in Nederland zich in de komende jaren alleen maar verslechteren. Het is daarom van groot belang dat de nationale aanpak snel wordt geïmplementeerd en dat alle betrokken partijen hun rol volledig opnemen. Dit betekent niet alleen financiële en technische hulpverlening, maar ook maatschappelijke steun en juridische ondersteuning voor getroffen inwoners.

Het Nationale Funderingsloket en gemeentelijke funderingsloketten zijn slechts het begin van een breedere aanpak. Het is nu aan de overheid om deze initiatieven uit te breiden, te professionaliseren en te versterken. Tegelijkertijd moet de particuliere sector haar verantwoordelijkheid nemen door funderingsaspecten beter in kaart te brengen en door maatregelen te nemen om het aantal funderingsproblemen te beperken.

Conclusie

Funderingsproblemen vormen een serieuze uitdaging voor de woningeigenaar, de bouwsector en de overheid. De financiële, juridische en maatschappelijke gevolgen zijn aanzienlijk, en het is daarom van groot belang dat deze problemen niet alleen worden gezien als technische kwesties, maar ook als maatschappelijke verantwoordelijkheid. De hulpverlening bij funderingsherstel moet daarom worden gezien als een nationale opgave, waarbij overheden, particulieren en inwoners samenwerken om een duurzame en doeltreffende oplossing te realiseren. Door subsidies, leningen, ondersteuning en juridische hulp aan te bieden, kan Nederland ervoor zorgen dat funderingsproblemen worden aangepakt op een manier die zowel efficiënt is als rechtvaardig voor alle betrokken partijen.

Bronnen

hulpverlening