Dwarsdoorsnede van funderingen: typen, toepassingen en bouwtechnieken

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Funderingen vormen de basis van elke bouwconstructie en zijn cruciaal voor de stabiliteit en duurzaamheid van gebouwen. De keuze van een geschikte fundering hangt af van diverse factoren, zoals de bodemgesteldheid, het gewicht van de bovenbouw, en de diepte waarop draagkrachtige lagen liggen. In dit artikel wordt ingegaan op de dwarsdoorsnede van funderingen, met een nadruk op typen, toepassingen, bouwtechnieken en relevante informatie uit betrouwbare bronnen.

Inleiding

De dwarsdoorsnede van een fundering geeft informatie over de vorm, afmetingen en constructie van de funderingsconstructie. Deze gegevens zijn essentieel bij de planning en uitvoering van bouwprojecten. In Nederland wordt bijvoorbeeld vaak gebruikgemaakt van paalfunderingen, vooral in gebieden met weinig draagkrachtige bovenliggende lagen. Daarnaast zijn er ook andere vormen van fundering, zoals geïsoleerde funderingen, bandfunderingen en mattafunderingen. Deze worden gekozen op basis van de specifieke omstandigheden van het bouwterrein en de vereisten van de bovenbouw.

Typen funderingen en hun dwarsdoorsnede

Paalfundering

Een paalfundering is een diepe fundering waarbij het gewicht van het bouwwerk wordt overgebracht via palen naar de dragende ondergrond. De palen moeten minstens vijf maal zo lang zijn als hun dwarsdoorsnede. Deze fundering wordt vooral toegepast wanneer de draagkrachtige laag te diep ligt voor een ondiepe fundering.

Een paalfundering kan zijn:

Houten paalfundering: Traditioneel gebruikt in historische gebieden zoals Amsterdam. Het Paleis op de Dam is bijvoorbeeld gefundeerd op 13.659 houten palen.
Beton- of stalen paalfundering: Vaak gebruikt in moderne bouwprojecten. Deze materialen bieden meer duurzaamheid en draagkracht.

De draagkracht van een funderingspaal komt voort uit twee factoren:

Puntweerstand aan de voet van de paal, bepaald door de drukspanning van de grond.
Huidwrijving langs de paal, die bijdraagt aan de stabiliteit.

In sommige gevallen, zoals bij de fundering van woningen in Klein Zomerland, zijn houten palen niet aangetroffen, maar werd een betonnen plaat gebruikt als fundering. Dit toont aan dat de keuze van de fundering varieert per locatie.

Caissonfundering

Een caissonfundering, ook wel pierfundering genoemd, is een diepe fundering met een grotere kolomdiameter dan een standaard paalfundering. Deze fundering wordt vaak gebruikt in maritieme projecten of bij zwakke grondlagen. De constructie bestaat uit een gegraven put, gevuld met beton en stalen wapening. Caissonfunderingen spreiden de belasting over een groter gebied en vertrouwen bijvoorbeeld op eindlager in plaats van huidwrijving.

In tegenstelling tot paalfunderingen, worden caissonfunderingen vaak gebruikt wanneer de bovenliggende laag verrotte rots of stijve klei bevat. In dit geval is een grotere oppervlakte nodig om de belasting te ondersteunen.

Geïsoleerde fundering

Een geïsoleerde fundering of spread footing is een eenvoudige en veelvoorkomende vorm van fundering. Deze fundering bestaat uit een afzonderlijke voet onder elke kolom van het bouwwerk. De afmetingen van de voet worden bepaald door de belasting van de kolom en de draagkracht van de bodem.

Deze fundering is meestal vierkant of rechthoekig in dwarsdoorsnede en wordt vaak gebruikt bij lichte gebouwen of wanneer de grond voldoende draagkracht biedt op een ondiepe diepte.

Bandfundering

Een bandfundering of strap footing wordt gebruikt wanneer meerdere kolommen dicht bij elkaar staan. Deze fundering verbindt twee of meer geïsoleerde funderingen met een bandbalk. Deze constructie helpt bij het verdelen van belastingen en het weerstaan van zijdelingse krachten. Bandfunderingen worden vaak gebruikt bij gebouwen met muren die ondersteuning nodig hebben.

Mattafundering

Een mattafundering of vlotfundering is een uitgebreide fundering die over het hele oppervlak van het bouwterrein ligt. Deze vorm van fundering is geschikt wanneer de grond zwak is en de belastingen van het bouwwerk over een groot gebied moeten worden verspreid. Deze fundering helpt om differentiële zetting te voorkomen, wat vaak voorkomt bij geïsoleerde funderingen.

Een voorbeeld is een keldervloer die als fundering fungeert. Omdat deze fundering over de volledige basis ligt, is de dwarsdoorsnede vaak rechthoekig of vierkant, afhankelijk van de vorm van het bouwterrein.

Diepe fundering

Diepe funderingen worden gebruikt wanneer de bovenliggende grondlagen ongeschikt zijn als dragende laag. Deze funderingen zijn duurder en complexer in uitvoering, maar bieden extra stabiliteit. Ze zijn vaak nodig in gebieden met bodemdaling of in maritieme projecten. Diepe funderingen kunnen zowel eindlager als huidwrijving gebruiken om belastingen te ondersteunen.

Ondiepe fundering

Ondiepe funderingen zijn goedkoper en eenvoudiger in uitvoering. Ze zijn meestal afhankelijk van eindlagering en worden vaak gebruikt bij kleine bouwprojecten. Ondiepe funderingen zijn geschikt wanneer de draagkrachtige laag dicht onder het maaiveld ligt.

Bouwtechnieken en uitvoering

Bij het uitvoeren van een fundering zijn verschillende technieken van toepassing, afhankelijk van het type fundering en de bodemgesteldheid. Bij paalfunderingen kan het heien van palen trillingen veroorzaken, wat kan leiden tot schade aan aangrenzende structuren. Daarom is het belangrijk om de omgeving goed te beoordelen vooraleer met de fundering te starten.

Caissonfunderingen worden meestal gegraven met zware machines en vervolgens opgevuld met beton. Bij mattafunderingen is een uitgebreide voorbereiding van het bouwterrein nodig om ervoor te zorgen dat de fundering goed verspreid wordt.

Toepassingen

De keuze van de fundering hangt sterk af van de omstandigheden op het bouwterrein. In historische steden zoals Amsterdam is de houten paalfundering traditioneel gebruikt. In moderne stadsontwikkeling worden vaak betonnen of stalen palen gebruikt. In gebieden met bodemdaling, zoals Klein Zomerland, is het belangrijk om een geschikte fundering te kiezen die kan weerstaan aan eventuele verzakkingen.

Conclusie

De dwarsdoorsnede van funderingen speelt een cruciale rol in de bouwpraktijk. Afhankelijk van de bodemgesteldheid en de vereisten van het bouwwerk, wordt een geschikte fundering gekozen. Paalfunderingen, caissonfunderingen, geïsoleerde funderingen, bandfunderingen, mattenfunderingen en diepe funderingen zijn allemaal vormen die hun eigen voor- en nadelen hebben. Het is belangrijk om zorgvuldig te kiezen welk type fundering het meest geschikt is, zowel vanuit technisch als economisch oogpunt. Door de juiste fundering te kiezen, wordt de stabiliteit en duurzaamheid van het bouwwerk gegarandeerd.

Bronnen

dwarsdoorsnede