Stalen fundering op zandgrond: Toepassing, voordelen, nadelen en ervaringen

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Een stalen fundering op zandgrond is een veelgebruikte methode in de bouwpraktijk, vooral bij woningen en kleinere constructies. De methode is bekend onder de term "fundering op staal", die echter niet verwijst naar het gebruik van het materiaal staal, maar naar de oudere betekenis van "stal" als "vaste plaats". Het betreft een constructie waarbij de fundering direct op de draagkrachtige zandlaag wordt geplaatst, zodat de structuur erop rust. Deze methode is geschikt voor bepaalde ondergrondsoorten en heeft zowel voordelen als beperkingen.

In dit artikel wordt ingegaan op de toepassing van een fundering op staal op zandgrond, de voorwaarden voor deze methode, de voordelen en nadelen, en de ervaringen die met deze fundering zijn gemaakt. Bovendien worden enkele praktische aandachtspunten en alternatieven voor ongeschikte grondtoestanden besproken.

Wat is een fundering op staal?

Een fundering op staal bestaat uit een zware betonnen plaat of strookfundering die direct op de zandgrond wordt geplaatst. Deze methode is bedoeld voor gronden die voldoende draagkracht bezitten en waarbij de zandlaag zich op een diepte van maximaal 3 meter onder het maaiveld bevindt. De term "staal" is historisch en heeft niets te maken met het gebruik van het metaal zelf, maar verwijst naar het feit dat de fundering op een vaste ondergrond rust.

De fundering moet op een stabiele en droge zandlaag worden geplaatst, zodat de constructie niet onderhevig is aan zettingsproblemen. Dit type fundering is meestal goedkoper en sneller uit te voeren dan een fundering op palen, maar vereist wel een zorgvuldige bodemcontrole om de draagkracht van de ondergrond vast te stellen.

Voorwaarden voor een fundering op zandgrond

Voor het kiezen van een fundering op staal op zandgrond zijn er enkele essentiële voorwaarden:

Zandlaag op maximaal 3 meter diepte: De zandlaag moet zich binnen 3 meter van het maaiveld bevinden. Dit is een richtlijn, maar kan variëren afhankelijk van de structuur en het gewicht van het gebouw.
Stabiele en draagkrachtige ondergrond: De bodem moet in staat zijn om het gewicht van de constructie te dragen zonder te verzakken of zetten. Dit wordt bepaald door een grondonderzoek of een sondering.
Geen risico op inklinking of verschuiving: Zandgrond is meestal stabiel, maar moet wel droog zijn en niet gevoelig voor veranderingen door water. Veel vocht kan leiden tot zettingsproblemen.
Niet geschikt voor veen- of zachter klei: Deze grondsoorten zijn meestal niet geschikt voor een fundering op staal, omdat ze gevoelig zijn voor zetting en inklinking.

Voordelen van een fundering op zandgrond

De keuze voor een fundering op staal op zandgrond biedt verschillende voordelen, vooral bij lichtere constructies:

Kostenbesparing: Een fundering op staal vereist minder materialen en minder gespecialiseerde apparatuur dan een fundering op palen, wat leidt tot lagere kosten.
Snelheid van uitvoering: Het bouwproces verloopt sneller en efficiënter, omdat er geen palen hoeven te worden geslagen of ingegraven.
Geschikt voor kleine constructies: Deze methode is ideaal voor kleinere woningen, chalets of aanbouwen, mits de ondergrond draagkrachtig genoeg is.
Vermindering van bouwrisico’s: Bij een stabiele ondergrond is het risico op zetting of scheuren in de constructie beperkt.

Nadelen en beperkingen

Hoewel een fundering op staal op zandgrond veel voordelen biedt, zijn er ook nadelen en beperkingen:

Beperkte toepasbaarheid: Deze methode is alleen geschikt voor gronden met voldoende draagkracht en geen risico op zetting. In gebieden met veen-, silt- of zachter kleigrond is deze methode ongeschikt.
Risico op verzakking: Als de ondergrond toch niet voldoende stevig is, kan de fundering verzakken, wat leidt tot scheuren in de muren of instorting van delen van de constructie.
Geen garantie op stabiliteit: De 3 meter richtlijn is slechts een indicatie. De ondergrond kan variëren over korte afstanden, waardoor een fundering die op een bepaalde plek geschikt is, elders problemen kan veroorzaken.
Noodzaak van grondverbetering: In sommige gevallen is het nodig om de ondergrond aan te passen of te verbeteren, bijvoorbeeld door het wegvangen van zachte grondlagen of het aanbrengen van een verdikte funderingsplaat.

Praktijkvoorbeeld: Fundering op staal voor een chalet

Een voorbeeld uit de praktijk is het geval van een dubbel chalet met afmetingen van 6 x 10 meter. De huidige fundering bestaat uit een betonnen plaat onder stalen IPE-balken, die op een zandgrond rusten. De gebruiker wil deze aanbouw op een nieuwe plek realiseren, waarbij de zandlaag zich op 1,30 meter diepte bevindt.

De vraag is of het verstandig is om een fundering op staal te kiezen of of er andere oplossingen zijn. In dit geval is de zandlaag relatief dicht bij het maaiveld, wat betekent dat een fundering op staal mogelijk geschikt is. Echter, moet er ook rekening worden gehouden met de stabiliteit van de ondergrond en eventuele risico’s op zetting.

Alternatieve oplossingen kunnen zijn:

Verdiepte fundering: Een diepere fundering met een bredere plaat kan de stabiliteit verhogen.
Grondverbetering: Door de bovenliggende zachte grond te verwijderen en een dragendere laag aan te brengen, kan de fundering op staal toch worden toegepast.
Fundering op palen: Als de zandlaag niet voldoende draagkracht biedt, is een fundering op palen de betere keuze, hoewel dit duurder is.

Aandachtspunten bij het kiezen van een fundering op zandgrond

Bij de keuze van een fundering op zandgrond zijn er verschillende aandachtspunten:

Grondonderzoek: Voordat er wordt gekozen voor een fundering op staal, moet een grondonderzoek worden uitgevoerd om de draagkracht en stabiliteit van de ondergrond vast te stellen.
Bouwplan en berekening: Het is essentieel om een constructieberekening te laten maken, waarin rekening wordt gehouden met het gewicht van de constructie, de ondergrond en eventuele risico’s.
Zandvocht: Zandgrond kan onder invloed van water zetten of verzakken. Het is daarom belangrijk om het vochtgehalte in de ondergrond te controleren en eventueel afvoermaatregelen te nemen.
Zettingsdifferenties: Bij ongelijke zettingen kan de funderingsplaat schuinkomen, wat leidt tot scheuren in muren en vloeren. Dit is te voorkomen door een homogene ondergrond en een goed ontworpen fundering.

Alternatieve funderingsmethoden

Als een fundering op staal niet geschikt is, zijn er alternatieve methoden:

Fundering op palen: Deze methode is geschikt voor diepere zandlagen of onstabiele gronden. Palen worden in de grond geslagen en dragen het gewicht van de constructie. Hoewel duurder, is deze methode veel betrouwbaarder in ongunstige ondergrond.
Grondverbetering: Door middel van technische maatregelen, zoals het wegvangen van zachte grondlagen of het aanbrengen van dragendere materialen, kan de ondergrond worden aangepast om een fundering op staal mogelijk te maken.
Verdikte funderingsplaat: In sommige gevallen kan een dikker of zwaargewapende funderingsplaat de stabiliteit verhogen en het risico op zetting verminderen.

Conclusie

Een fundering op staal op zandgrond is een economische en efficiënte methode, mits de ondergrond voldoende draagkracht heeft en geen risico op zetting of inklinking. Deze methode is vooral geschikt voor kleinere constructies en in gebieden waar de zandlaag zich op een diepte van maximaal 3 meter bevindt. Echter, bij onstabiele of zachte grondsoorten is een fundering op palen een betere keuze, hoewel dit wel duurder is.

Bij de keuze van een funderingsmethode is het belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren en een constructieberekening te laten maken. Dit zorgt voor een veilige en stabiele fundering die langdurig kan functioneren zonder problemen. Door de voor- en nadelen van elke methode goed in overweging te nemen, kan de beste keuze worden gemaakt die past bij de specifieke situatie en de wensen van de gebruiker.