Fundering als veer: flexibiliteit in de bouw op onstabiele grond

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen op onstabiele grondsoorten zoals veengrond, lössgrond of aangevulde grond, is een traditionele fundering vaak niet voldoende. Deze grondsoorten hebben namelijk een lage draagkracht of zijn gevoelig voor inklinking en andere bewegingen. In dergelijke gevallen is het essentieel om te rekenen met flexibiliteit in de fundering, zodat eventuele grondverplaatsingen op een veilige manier kunnen worden opgenomen. Een fundering die zich gedraagt als een veer, zodat het bouwwerk minder last heeft van grondbewegingen, wordt dan een aantrekkelijke oplossing. In dit artikel wordt ingegaan op de bouwtechnische aspecten van dergelijke funderingssystemen, met aandacht voor de voordelen, toepassing en voorwaarden bij het bouwen op veengrond.

Bouwen op veengrond: uitdagingen en aandachtspunten

Veengrond is bekend om zijn hoge organische stofgehalte, wat resulteert in een relatief lage draagkracht. Een bouwproject op veengrond brengt daarom meestal een hoger risico met zich mee op het gebied van verzakkingen en inklinking. Inklinking treedt op wanneer de grond in volume afneemt, bijvoorbeeld door het verlies van water of lucht in de poriën. Dit proces kan worden versneld door het leggen van zware constructies of door drooglegging via drainage. Het gevolg is dat de grond onder het gebouw instort of vermindert, wat leidt tot schade aan de fundering en eventueel aan het bouwwerk zelf.

Om dit probleem te omzeilen, is het van groot belang om een fundering te kiezen die niet alleen diep genoeg reikt naar de stevige onderlagen, maar ook voldoende flexibel is om grondbewegingen op te vangen. Traditionele funderingen zoals betonplaten of heipalen zijn hierin beperkt. Ze kunnen minder goed meewerken met de dynamiek van veengrond en zijn daardoor minder geschikt voor langdurige stabiliteit.

Schroeffundering: een veerachtige oplossing

Een schroeffundering is een modern bouwtechnisch alternatief dat steeds vaker wordt ingezet op onstabiele grondsoorten. Deze funderingsmethode maakt gebruik van schroefvormige palen die in de grond worden gedraaid en verankerd worden in de stabieler onderlagen. Deze palen kunnen op verschillende dieptes worden aangebracht, afhankelijk van de grondgesteldheid en de belasting die het bouwwerk zal uitoefenen.

Voordelen van schroeffunderingen

Schroeffunderingen bieden meerdere voordelen die hen geschikt maken voor bouwprojecten op veengrond:

Geschikt voor iedere grondsoort, inclusief veengrond, zandgrond en aangevulde grond.
Geen geluids- en trillingsoverlast bij aanspeling, in tegenstelling tot heipalen.
Op elke diepte mogelijk en daardoor aanpasbaar aan variabele bodemcondities.
Snel en eenvoudig monteren, zonder langdurige droogtijd of zware machines.
Goedkoper dan traditionele funderingen zoals beton of heipalen.
Flexibiliteit in de fundering, die grondbewegingen kan opvangen, waardoor het bouwwerk minder gevoelig is voor schade.

Hoe werkt een schroeffundering?

Bij een schroeffundering worden de schroefpalen met speciale machines in de grond gedraaid. Tijdens het draaien passeren de palen de onstabiele bovenlagen en verankeren zich in de stevige onderlagen. Deze verankering zorgt voor een stabiele basis die niet gevoelig is voor de typische bewegingen van veengrond. Omdat de schroefpalen direct in de draagkrachtige lagen worden geplaatst, kunnen ze de belasting van het bouwwerk effectief opnemen en verdelen.

De veerachtige eigenschappen van schroeffunderingen liggen vooral in hun constructie. Aangezien de palen in de grond zijn verankerd en niet in een star geheel zijn ingebed, kunnen ze zich aanpassen aan kleine grondbewegingen. Deze flexibiliteit maakt de fundering minder gevoelig voor schade en zorgt voor een langdurige stabiliteit van het bouwwerk.

Vergelijking met traditionele funderingen

In tegenstelling tot traditionele funderingen zoals betonplaten of heipalen, biedt een schroeffundering een meer flexibele oplossing. Betonnen funderingen zijn vaak zwaar en kunnen zich minder goed aanpassen aan grondbewegingen. Bovendien vereisen ze vaak langere droogtijden en zware machines voor de uitvoering, wat het bouwproces vertraging kan opleveren en meer milieuverontreiniging kan veroorzaken.

Heipalen zijn daarentegen vaak geschikt voor stevige grondsoorten, maar minder geschikt op veengrond. Ze kunnen namelijk niet direct in de stevige onderlagen worden geplaatst zonder dat de bovengrond wordt verbeterd of gedeponeerd. Dit maakt heipalen minder kostenefficiënt en flexibel in vergelijking met schroeffunderingen.

Schroeffundering versus paalfundering

Paalfunderingen zijn een andere methode die wordt gebruikt wanneer de bovengrond niet voldoende draagkracht heeft. Hierbij worden palen gemaakt van beton, hout of staal en in de grond geplaatst tot ze op een draagkrachtige laag rusten. In Nederland worden paalfunderingen vaak in zandlagen aangebracht, die relatief stevig zijn. De voordelen van paalfunderingen zijn vergelijkbaar met die van schroeffunderingen, maar het uitvoeren van paalfunderingen vereist meestal meer voorbereiding en zware machines.

Schroeffunderingen zijn daarentegen sneller en eenvoudiger in uitvoering. Ze kunnen zonder extra voorbereiding in de grond worden geplaatst en zijn daarom vaak de voorkeursmethode bij bouwprojecten op veengrond. Daarnaast zijn schroefpalen meestal lichter dan traditionele paalconstructies en vereisen ze minder grondverwerking.

Technische aspecten en toepassing

Bij het kiezen van een funderingsmethode is een grondig bodemonderzoek essentieel. Dit onderzoek brengt de eigenschappen van de grond in kaart, zoals de dikte van de veenlagen, de grondwaterstand en de samenstelling van de bodem. Ook wordt de mate van inklinking en de verwachte zettingen onderzocht. Deze informatie helpt bij het bepalen van de beste funderingsmethode en de nodige diepte van de schroefpalen.

Een goed uitgevoerde fundering moet de belasting van de constructie gelijkmatig verdelen en diep genoeg reiken om stabielere onderlagen te bereiken. Bij schroeffunderingen is dit mogelijk door de schroefpalen op verschillende dieptes te plaatsen. Deze aanpassing maakt de fundering geschikt voor variabele bodemcondities en zorgt voor een betrouwbaardere oplossing op de lange termijn.

Fundering op staal: een vergelijkbare aanpak

Een andere technische aanpak is de fundering op staal, waarbij het gebouw direct op een betonnen plaat rust die op de draagkrachtige laag is gestort. Deze methode is vooral geschikt wanneer de draagkrachtige grond zich relatief dicht onder het oppervlak bevindt. Een fundering op staal is meestal een goedkope en snelle oplossing, maar minder geschikt voor zeer onstabiele grondsoorten zoals veengrond. In dergelijke gevallen is een schroeffundering vaak de betere keuze, omdat deze minder afhankelijk is van de stabiliteit van de bovengrond.

Conclusie

Bij het bouwen op veengrond en andere onstabiele grondsoorten is het essentieel om te rekenen met flexibiliteit in de fundering. Traditionele funderingen zoals betonplaten of heipalen zijn hierin beperkt en kunnen minder goed meewerken met grondbewegingen. Schroeffunderingen bieden daarentegen een veerachtige oplossing die zich aanpast aan de dynamiek van de grond. Ze zijn geschikt voor iedere grondsoort, snel en eenvoudig te installeren, en vormen een kostenefficiënte en duurzame oplossing voor bouwprojecten op veengrond.

Een grondig bodemonderzoek is essentieel om de juiste funderingsmethode te kiezen en de nodige diepte van de schroefpalen te bepalen. Met de juiste keuze en uitvoering kan een schroeffundering een stabiele en langdurige basis bieden voor het bouwwerk.