Funderingsproblematiek en -onderzoek in het Kleiwegkwartier: een overzicht voor woningeigenaren en bouwdeskundigen

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

De fundering van een woning is een van de meest kritieke elementen in de duurzaamheid en veiligheid van een gebouw. In het Kleiwegkwartier in Rotterdam, gelegen in de wijk Hillegersberg-Zuid, is er in recente jaren aandacht geweest voor funderingsproblematiek. Deze wijk, ontstaan in de vroege 20e eeuw, is gelegen op veengrond die in het verleden intensief is ontgonnen. De combinatie van diepe grond, houten funderingspalen en veranderende grondwaterstanden heeft geleid tot een aantal risico's voor woningeigenaren. In dit artikel geven we een overzicht van de huidige situatie, de oorzaken van funderingsproblemen en de beschikbare onderzoeks- en maatregelopties voor woningeigenaren in het Kleiwegkwartier, inclusief het Bergpolderplein.

De situatie in het Kleiwegkwartier

Het Kleiwegkwartier is een honderd jaar oude wijk in Hillegersberg-Zuid. In de 17e en 18e eeuw zijn hier uitgebreide veenafgravingen uitgevoerd, wat leidde tot de vorming van de Bergse Voor- en Achterplas. Deze polders zijn in de 20e eeuw gebruikt voor de bouw van woningen en zijn nu onderdeel van de Rotterdamse wijkstructuur. De woningen zijn gebouwd op houten palen die rusten op een harde ondergrond onder het veen. De veengrond, die voor ongeveer 80% uit water bestaat, klinkt in als het droog raakt. Deze inklinking zorgt ervoor dat de houten palen naar beneden worden getrokken en daardoor kunnen rottende of verzwakte palen leiden tot verzakkingen en funderingsproblemen.

In 2022 was Funderingskracht actief in de Bergpolder, waar het Bergpolderplein gelegen is. De volgende straten vielen binnen het projectgebied: Abraham Kuyperlaan, Bergpolderstraat, Bergselaan, Bergweg, Berkelselaan, Bergsingel, Borgesiusstraat, De Savornin Lohmanlaan, Doctor de Visserstraat, Donker Curtiusstraat, Gordelweg, Heulstraat, Insulindestraat, Keucheniusstraat, Mackaystraat, Nootdorpstraat, Schieweg, Tak van Poortvlietstraat, Talmastraat, Troelstrastraat, Vlaggemanstraat en Voorburgstraat.

In 2023 werd melding gemaakt van funderingsproblemen in het Kleiwegkwartier, waarbij een aantal woningen in de Margrietstraat, de Rozenlaan en het Bergpolderplein risico liepen op instorting. De problemen werden veroorzaakt door paalrot en trillingen door het verkeer. Paalrot ontstaat wanneer houten palen droog komen te staan, wat leidt tot afbraak van het hout en daarmee een vermindering van de dragende kracht van de fundering.

Oorzaken van funderingsproblematiek

De funderingsproblematiek in het Kleiwegkwartier is het gevolg van een combinatie van factoren:

Veengrond en inklinking: Veengrond klinkt in als het droog raakt. Deze inklinking trekt de houten palen naar beneden, wat kan leiden tot verzakkingen.
Paalrot: Houten palen kunnen rottende worden als ze te droog of te nat raken. Dit vermindert hun dragende kracht en kan leiden tot instorting.
Trillingen: Door het verkeer kunnen houten palen beschadigd raken of verzwakken.
Verouderde funderingsconstructies: Vele woningen zijn in de vroege 20e eeuw gebouwd met houten palen, die nu in slechte staat kunnen zijn.

Het is belangrijk om te benadrukken dat funderingsproblemen zich niet altijd direct laten zien. Veel schade ontstaat pas na jaren van ondergrondse veranderingen. Daarom is funderingsonderzoek een essentieel onderdeel van het verantwoord beheer van oude woningen in deze wijk.

Funderingsonderzoek: wat is dat en waarom is het belangrijk?

Funderingsonderzoek is een proces waarbij de toestand van de fundering van een woning wordt geëvalueerd. In het Kleiwegkwartier wordt vaak gebruikgemaakt van sonderen of boringen om de palen en de ondergrond te onderzoeken. Een onderzoeksrapport geeft inzicht in de staat van de fundering, de eventuele aantasting van houten palen, en of er maatregelen nodig zijn om de woning veilig te houden.

De gemeente Rotterdam en organisaties zoals Funderingskracht en Mijnfundering hebben in de afgelopen jaren verschillende projecten gestart om woningeigenaren te informeren en te begeleiden bij funderingsonderzoek. Zo zijn in een aantal wijken subsidies beschikbaar gesteld om het onderzoek voor een deel te financieren. De eigenaren zijn verantwoordelijk voor het aanvragen van offertes en het uitvoeren van het onderzoek, terwijl de gemeente en haar partners begeleiding bieden.

Actief grondwaterpeilbeheer als oplossing

Een van de belangrijkste maatregelen om funderingsproblemen in het Kleiwegkwartier te beheersen, is het actief beheer van het grondwaterpeil. Door het grondwaterpeil op peil te houden, kan de veengrond vochtig blijven, waardoor de inklinking wordt beperkt. Dit voorkomt dat de houten palen droog raken en rottende worden.

In het Kleiwegkwartier is in de afgelopen jaren sprake van een actieve inzet van bewoners om het grondwaterpeil te monitoren. Een aantal woningeigenaren peilt de grondwaterstand meerdere keren per week, zowel via openbare peilbuizen als via eigen peilbuizen. Deze gegevens worden gedeeld met de gemeente en het hoogheemraadschap, zodat er een langdurig beeld ontstaat van de grondwaterstanden.

In 2023 is een Drainage Infiltratie (DI) systeem in gebruik genomen in de Gravenbuurt, waarbij pompen worden gebruikt om het grondwaterpeil actief te beheren. Het systeem is gekoppeld aan het bestaande grondwaterpeilbeheer en helpt bij het voorkomen van droogte en daarmee gerelateerde funderingsproblemen.

Praktische stappen voor woningeigenaren

Voor woningeigenaren in het Kleiwegkwartier zijn er meerdere stappen die kunnen worden genomen om funderingsproblematiek te beheren of te voorkomen:

Snelle funderingscheck: Eigenaren die onzeker zijn of hun woning op houten palen staat, kunnen een snelle funderingscheck laten uitvoeren. Dit is een eenvoudig onderzoek dat snel uitsluitsel geeft over de funderingsconstructie.
Funderingsonderzoek aanvragen: Als er vermoedens zijn van funderingsproblemen, is het raadzaam om een onderzoek te laten uitvoeren. Dit kan worden gedaan via onderzoeksbureaus die zijn toegelaten door de gemeente.
Subsidieaanvraag: De gemeente Rotterdam biedt subsidies voor funderingsonderzoek. Eigenaren kunnen deze subsidies aanvragen via het funderingsloket of via partners zoals Funderingskracht en Mijnfundering.
Onderzoeksrapport ontvangen: Een onderzoeksrapport geeft inzicht in de toestand van de fundering en eventuele benodigde maatregelen. Eigenaren kunnen op basis van dit rapport beslissen of er actie moet worden genomen.
Actief grondwaterpeilbeheer: Voor eigenaren die betrokken willen zijn bij het beheer van het grondwaterpeil, is er mogelijkheid om samen te werken met buren en de gemeente om een gezamenlijk beheerplan op te stellen.

Conclusie

De funderingsproblematiek in het Kleiwegkwartier is een complexe kwestie die te maken heeft met de historie van de wijk, de ondergrond en de ouderdom van de woningen. Door actief grondwaterpeilbeheer, funderingsonderzoek en betrokkenheid van woningeigenaren kan deze situatie tot een groot deel worden beheerst. Het is belangrijk voor eigenaren om zich bewust te zijn van de risico's en actie te ondernemen bij het eerste teken van problemen. Door samenwerking tussen eigenaren, gemeente en funderingsdeskundigen kan de wijk haar karakter behouden en veilig blijven voor toekomstige generaties.