De juiste fundering kiezen: staal of palen, en hoe je die bouwt

De fundering van een woning is de basis waarop alles rust. Zonder een stevige fundering is er sprake van onveiligheid, verzakkingen, of andere bouwkundige problemen. Het kiezen van de juiste fundering is daarom essentieel voor de duurzaamheid en stabiliteit van een bouwwerk. In dit artikel worden de belangrijkste funderingstypen – fundering op staal en fundering op palen – besproken, evenals de bouwtechniek voor het aanleggen van een fundering. Daarnaast worden relevante factoren zoals bodemgesteldheid, belasting, en kosten behandeld.

Wat is een fundering?

Een fundering is de ondersteuning van een bouwwerk die ervoor zorgt dat het gewicht van het gebouw op een stabiele manier wordt overgedragen op de ondergrond. Deze constructie voorkomt dat het bouwwerk instort of verzakt onder invloed van zwaartekracht, regen, wind of ijs. De keuze van het juiste type fundering hangt af van de ondergrond, de belasting die het bouwwerk oplevert, en het gewenste bouwresultaat.

Soorten funderingen

Er zijn meerdere soorten funderingen, waarbij de drie meest gebruikte methoden zijn:

• Fundering op staal
• Fundering op palen
• Funderingsplaat

De keuze tussen deze methoden wordt bepaald door een sondering. Tijdens een sondering wordt de bodem gesteld en geanalyseerd op draagkracht, diepte van dragende lagen, en eventuele zwakke zones. Op basis van deze gegevens kan een constructeur berekeningen maken om het meest geschikte funderingstype vast te leggen.

Fundering op staal

Een fundering op staal is een veelvoorkomende keuze, vooral in landen zoals Nederland. Deze methode wordt meestal toegepast wanneer de dragende laag van de ondergrond niet te diep zit. Het betreft het aanleggen van een brede betonnen strook die direct op de dragende bodem rust.

Toepassing en voorwaarden

De fundering op staal is ideaal voor:

• Zand- of kleigrond waar de draagkracht voldoende is.
• Lichtere constructies, zoals eengezinswoningen of lichte bouwwerken.
• Projecten waar grondverbetering mogelijk is, bijvoorbeeld bij afgraving tot dragende laag.

Het grootste voordeel van deze methode is de kosteneffectiviteit. De constructie is minder complex en vereist minder materialen dan een fundering op palen. Daarnaast is het meestal eenvoudiger uit te voeren, wat het een populaire keuze maakt voor vele bouwprojecten.

Nadelen en risico's

Ondanks de voordelen is er ook een belangrijk nadeel: wanneer de bodemanalyse niet accuraat is of de ondergrond verandert, kan de fundering in de toekomst problemen veroorzaken. Dit geldt vooral wanneer de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft of verder neerstrijkt. In dat geval kan het noodzakelijk worden om funderingsherstel te overwegen.

Fundering op palen

Wanneer de ondergrond niet stevig genoeg is, wordt vaak gekozen voor een fundering op palen. Dit type fundering wordt gebruikt wanneer de dragende laag zich op grote diepte bevindt, of wanneer de bodem zacht is, zoals veen of zand met lage draagkracht.

Toepassing en voorwaarden

De fundering op palen is geschikt voor:

• Zachte bodems waarop een fundering op staal niet zou kunnen werken.
• Zware constructies, zoals meerdere woningen of commerciële gebouwen.
• Projecten met onzekere bodemgesteldheid, waar een extra veiligheidsmarge nodig is.

De palen worden gemaakt van hout, beton of staal en worden tot op de dragende laag geslagen of gedreven. Deze constructie verzekert dat het gewicht van het gebouw op een stabiele manier wordt overgedragen naar de diepere dragende lagen.

Voordelen

• Extra stabiliteit in onzekere ondergrond.
• Langer houdbaar in zachte of neerstrijkende bodems.
• Minder risico op verzakkingen.

Nadelen

• Hoogere kosten. De constructie is complexer en vereist meer materialen en aandacht voor de precisie.
• Tijdrovend. De aanleg van palen vereist meerdere stappen en technische kwalificaties.

Funderingsplaat

Naast fundering op staal en op palen bestaat er ook nog de funderingsplaat. Dit is een betonnen plaat die over de hele grondoppervlakte wordt aangelegd. Deze methode is vaak gebruikt bij projecten waar de bodem zeer zacht is of waar extra stabiliteit nodig is.

De funderingsplaat verdeelt het gewicht van het gebouw uniform over de ondergrond en voorkomt zo verzakkingen of scheuren. Deze methode is goed geschikt voor gebouwen met meerdere verdiepingen of zware constructies.

Hoe bouw je een fundering?

Het aanleggen van een fundering is een technische en nauwkeurige klus. Hieronder volgen de basisstappen op basis van de gegevens in de bronnen.

Stap 1: Uitzetten en hoeken bepalen

De fundering moet op de juiste plek worden aangelegd. Hiervoor wordt een bouwraam gebruikt om de hoeken van het gebouw vast te stellen. Deze punten worden gemarkeerd met piketpaaltjes voor duidelijkheid.

Stap 2: Uitgraven

De fundering wordt uitgegraven tot minimaal 600 mm onder maaiveld. Dit zorgt ervoor dat de fundering niet op vriest in de winter. De breedte en hoogte van de fundering volgen uit de berekeningen van een constructeur.

Stap 3: Bekisting maken

De bekisting wordt gemaakt van plaatmateriaal. Om de structuur stabiel te houden, worden piketten ingeslagen om de wanden te versterken. Ook wordt er gebruik gemaakt van schorestructuren of klampen om de bekisting extra te versterken.

Stap 4: Plaatsen van bouwfolie en afstandhouders

De bouwfolie voorkomt dat het water uit het beton verloren gaat. Vervolgens worden afstandhouders, zoals breektabletten of stukken tegels, geplaatst. Deze zorgen ervoor dat de wapening op de juiste hoogte terechtkomt.

Stap 5: Aanbrengen van wapening

De wapening bestaat uit stalen staven die in het beton worden geplaatst. Deze staven versterken het beton en zorgen ervoor dat het de belastingen kan aan. De wapening moet correct worden geplaatst en vastgezet voordat het beton wordt gestort.

Stap 6: Storten van beton en afwerking

Het beton wordt gestort in de bekisting. Na het storten wordt de betoning gelijfgemaakt en gecontroleerd op hoogte met een laserapparaat. De betoning moet volledig droog worden vooraleer de volgende bouwfase kan beginnen.

Fundering kiezen: wat zijn de bepalende factoren?

De keuze voor fundering op staal of palen hangt af van meerdere factoren:

1. Bodemgesteldheid: Een sondering is essentieel om te bepalen of de bodem stevig genoeg is voor een fundering op staal.
2. Belasting: Voor zware constructies is een fundering op palen vaak noodzakelijk.
3. Budget: Fundering op staal is doorgaans goedkoper, maar funderingsherstel kan duur worden als de ondergrond later problemen oplevert.
4. Duurzaamheid: Een fundering op palen is vaak langer houdbaar in zachte bodems, wat het een betere keuze maakt in onstabiele situaties.

Conclusie

De fundering is de basis van elk bouwwerk. Het kiezen van de juiste fundering is daarom van groot belang voor de veiligheid, duurzaamheid en prestatie van het gebouw. Zowel een fundering op staal als een fundering op palen hebben hun eigen voordelen en nadelen, en de keuze hangt af van de ondergrond, de belasting, en het budget.

Het aanleggen van een fundering is een nauwkeurige en technische klus die betrouwbaar uitgevoerd moet worden. Het is verstandig om een sondering te laten uitvoeren en, indien nodig, het advies van een bouwkundig expert in te schakelen. Door de juiste keuze te maken en de bouwtechnieken nauwkeurig toe te passen, is het mogelijk om een stevige en duurzame fundering te realiseren die het bouwwerk jarenlang ondersteunt.

Bronnen

1. doehetzelfbouwer.nl/ruwbouw/fundering/
2. buildinghomes.nl/veelgestelde-vragen-funderingen-beantwoord/
3. bouwbestel.nl/funderingmaken
4. constructiefgoed.nl/fundering-op-staal-of-palen-voor-jouw-project/
5. constructieberekeningnederland.nl/fundering-op-staal-of-palen-advies/