Funderingskeuzes in de Drentse regio: Aanpassing aan smilde en bebouwingsrichtlijnen

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Bij het uitvoeren van constructieprojecten of renovaties in Drenthe is het kiezen van de juiste funderingsmethode van groot belang. De Drentse grondstructuur, met name de smilde-omstandigheden, en de lokale bebouwingsrichtlijnen spelen een cruciale rol in deze keuze. In dit artikel wordt ingegaan op de relevante bouwtechnische aandachtspunten, grondkenmerken en beleidsrichtsnoeren die van toepassing zijn op funderingen in de Drentse regio. Het doel is om constructeurs, renovatie-enthusiasten en woningeigenaren een duidelijk overzicht te bieden van de specifieke uitdagingen en mogelijke oplossingen bij funderingen boven de smilde in Drenthe.

Inleiding

De smilde in Drenthe is een geografisch en ecologisch karakteristiek die ontstaan is door historische veenontginningen en landbouwactiviteiten. Deze grondstructuur heeft een grote invloed op de bouwkundige uitvoering van funderingen. Bovendien zijn er in de regio lokale regelgeving en beleidsrichtsnoeren in werking die de bouwpraktijk beïnvloeden. Deze richtsnoeren zijn mede gericht op het behoud van het landschap, de cultuurhistorische waarde en de archeologische rijkdom van het gebied.

Deze combinatie van grondkenmerken en beleid is essentieel voor de bouw van duurzame en stabiele constructies. Het artikel behandelt de relevante bouwtechnieken en richtlijnen, inclusief voorbeelden van toepassing in specifieke Drentse gebieden.

Grondkenmerken en funderingsuitdagingen in Drenthe

De smilde in Drenthe is een gevolg van langdurige veenontginningen, waarbij het veen wordt afgebroken en gedeeltelijk verwerkt in het bodemprofiel. Dit heeft geleid tot een zachte, vaak vochtige ondergrond, die in sommige gevallen niet geschikt is voor conventionele funderingsoplossingen.

In de context van de Drentse regio is het versterken van de ruimtelijke kwaliteit en het behoud van historische structuur kenmerkend. De Omgevingsvisie en Cultuurhistorisch Kompas Drenthe beschrijven hoe de structuur van beekdalen, lintdorpen en esdorpen van invloed is op de bouwpraktijk. Deze structuur is onderdeel van de historische en cultuurhistorische waarde van het gebied en moet zorgvuldig worden benaderd.

Bij het kiezen van een fundering moet rekening worden gehouden met de specifieke grondkenmerken van het bouwterrein. In gebieden met een smildeprofiel kunnen de volgende funderingsmethoden in overweging worden genomen:

Sloopfunderingen: Deze worden vaak toegepast in gebieden met een slechte dragende grond. Ze bestaan uit lichte constructies die op het grondoppervlak worden geplaatst.
Paalfunderingen: Wanneer de dragende laag op grotere diepte ligt, kan gebruik worden gemaakt van palen die in de grond worden geboord of geslagen.
Ligfunderingen: Deze worden gebruikt in gebieden met een stabiele en droge ondergrond en zijn meestal duurzamer en goedkoper in de uitvoering.

De keuze voor een specifieke funderingsmethode moet steeds worden gedaan in overleg met een geotechnisch expert en in het kader van de lokale regelgeving. Dit is vooral van toepassing in gebieden die onder de beschermingsrichtlijnen van de Provinciale Omgevingsverordening vallen.

Beleidsrichtsnoeren en regelgeving

In Drenthe zijn er verschillende beleidsrichtsnoeren die van invloed zijn op funderingskeuzes. De Provinciale Omgevingsvisie en de Cultuurhistorische Kompas Drenthe bepalen de ruimtelijke ordening en het behoud van cultuurhistorische en archeologische waarden. Deze beleidsdocumenten zijn van toepassing op diverse deelgebieden in Drenthe, zoals de Vledder- en Wapserveense Aa, de Havelterberg, en het Dwingelderveld.

Beleid op archeologische en cultuurhistorische waarden

De essentie van het archeologische beleid in Drenthe is gericht op het behoud van het bodemarchief. Organische materialen zijn vaak vergaan, en sporen zijn vaak niet goed bewaard. Daarom is het belangrijk om eventuele archeologische vindplaatsen zorgvuldig te behandelen. Bij funderingswerkzaamheden is het verplicht om een risico-inventarisatie te maken en eventueel archeologisch onderzoek te laten uitvoeren. Dit geldt met name in gebieden die historische sporen bevatten, zoals esdorpen en beekdalen.

Beleid op ruimtelijke ordening

Bij de ruimtelijke ordening wordt gelet op het behoud van de ordening en samenhang binnen lintdorpen en beekdalen. Dit heeft invloed op de ligging van funderingen en de keuze van constructiematerialen. Bijvoorbeeld, in deelgebied 4.B (Weerdingervenen en Roswinkel) is het belangrijk om de ordening binnen lintdorpen te behouden, zoals het aanhouden van dubbele lintdorpen en onbebouwde ontginningsassen.

In deelgebied 5.D (Esdorpenlandschap Vledder- en Wapserveense Aa) wordt bijzondere aandacht besteed aan het zichtbaar houden van open beekdalen en het behoud van historische uitbreidingen die het landschap insteken. Dit heeft directe gevolgen voor de ligging van funderingen en de aanleg van gebouwen in deze gebieden.

Beleid op infrastructuur en bouwmethoden

In deelgebieden zoals de Havelterberg is het beleid gericht op het beter beleefbaar maken van de lange geschiedenis van het gebied. Dit betekent dat de funderingsmethode en de bouwmethodiek afgestemd moeten zijn op de historische omgeving. Bijvoorbeeld, het gebruik van moderne constructiemethoden moet zorgvuldig worden afgewogen tegen het behoud van historische patronen in de bebouwing.

Praktische toepassing in specifieke Drentse gebieden

Deelgebied 4.B: Weerdingervenen en Roswinkel

In deze regio is het belangrijk om de ordening en samenhang van lintdorpen te behouden. Dit heeft invloed op de ligging van funderingen, die meestal parallel lopen aan kanaalen of bebouwde assen. De open ruimte tussen de oude en de nieuwe weg moet worden behouden, wat een invloed heeft op de bouwmethodiek en de toegang tot het bouwterrein.

Deelgebied 5.C: Havelterberg

In deze regio is het behoud van het historische karakter van het gebied een kernaspect. Het gebruik van moderne bouwmateriaal en funderingsmethoden moet zorgvuldig worden afgewogen. Het is bijvoorbeeld belangrijk om de historische sporen vanaf de prehistorie tot aan de Tweede Wereldoorlog te benadrukken, wat betekent dat funderingswerken zorgvuldig moeten worden uitgevoerd om deze sporen niet te vernietigen.

Deelgebied 5.D: Esdorpenlandschap Vledder- en Wapserveense Aa

In deze regio is het behoud van open beekdalen en het slingerende lintdorp Wapserveen van groot belang. Hier is het gebruik van ligfunderingen vaak een betere keuze, omdat deze fundering minder invasief is en beter aansluit bij de ruimtelijke ordening van het gebied. Ook het gebruik van lichte constructiematerialen wordt aangeraden om de historische bebouwing niet aan te tasten.

Invloed van archeologie en bodemkenmerken

De archeologie speelt een belangrijke rol in het kiezen van een funderingsmethode. In Drenthe zijn er veel archeologische vindplaatsen die verborgen liggen onder de grond. Deze vindplaatsen zijn vaak goed bewaard door het aanwezige plaggendek of veen- en beeksedimenten. Het onderschrijft de waarde van deze archeologische sporen is essentieel bij funderingsprojecten.

In bepaalde gebieden, zoals Essen en beekdalen, zijn er mogelijkheden voor interdisciplinair onderzoek. Dit betekent dat funderingsprojecten ook een onderzoeksfase kunnen bevatten om archeologische sporen te lokaliseren en beschermen.

Conclusie

Funderingen in de Drentse regio vereisen een zorgvuldige afweging van grondkenmerken, beleidsrichtsnoeren en archeologische waarde. De smilde-structuur, het behoud van lintdorpen en beekdalen, en de aanwezigheid van historische sporen zijn allemaal relevante factoren bij de keuze van een funderingsmethode. In de praktijk betekent dit dat zowel technische als historische aandachtspunten moeten worden meegenomen in de bouwpraktijk.

Het gebruik van sloopfunderingen, paalfunderingen of ligfunderingen kan afgewogen worden afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het bouwterrein. Tevens is het belangrijk om rekening te houden met lokale regelgeving en beleidsrichtsnoeren, zoals die in de Provinciale Omgevingsverordening zijn vastgelegd.

Door een zorgvuldige aanpak is het mogelijk om duurzame en historisch geënte constructies te realiseren die goed aansluiten bij het Drentse landschap en de cultuurhistorische waarde van de regio.