Funderingsaspecten en ruimtelijke ontwikkeling in De Staart, Dordrecht

De Staart in Dordrecht is een gebied dat een rijke geschiedenis kent als gemengd werk- en woongebied. Gedurende de twintigste eeuw is het ontwikkeld tot een centrum waar culturele, archeologische en functionele waarden elkaar overlappen. Bij de huidige ruimtelijke ontwikkeling en uitbreiding van het gebied spelen funderingsaspecten en veiligheidsmaatregelen een centrale rol. In dit artikel wordt ingegaan op de fundering van bouwwerken in De Staart, de relevante bestemmingsplannen en de maatregelen die zijn genomen om groepsrisico’s te begrenzen. Daarnaast wordt aandacht besteed aan archeologische en cultuurhistorische aspecten die bepalend zijn voor het bouwbeleid in het gebied.

Funderingsaspecten en ruimtelijke ordening

De Staart is in de loop van de jaren onderhevig geweest aan verschillende bestemmingsplannen, waarvan de meeste niet rekening hielden met externe veiligheid. Tegenwoordig wordt er specifieke aandacht besteed aan funderingsaspecten in relatie tot bestaande risicovolle inrichtingen in de directe omgeving, zoals de N3 en de industriële activiteiten van DuPont. In het kader van het bestemmingsplan Gebied Oostpoort, vastgesteld in 2009, is sprake van actuele ruimtelijke maatregelen die gericht zijn op het begrenzen van groepsrisico's.

Beperkingen en regelgeving

In het bestemmingsplan zijn een aantal funderings- en gebruiksmatregelen opgenomen, met name in het licht van de aanwezigheid van de N3 en het plasbrandaandachtsgebied. Deze maatregelen zijn bedoeld om het groepsrisico te beperken en te zorgen voor een veilige ontwikkeling van het gebied:

  • Binnen de contouren van PR 10-6 en het plasbrandaandachtsgebied is geen bebouwing toegestaan. De gebruiksmogelijkheden zijn beperkt.
  • Tussen het plasbrandaandachtsgebied en 90 meter vanaf het hart van de N3 is een beperking opgenomen. De maximale oppervlakte voor bedrijfskantoren is begrensd tot 16.000 m².
  • Binnen het invloedsgebied van de N3 (200 meter vanaf het hart van de weg) is de maximale oppervlakte voor bedrijfskantoren beperkt tot 1.500 m² per bedrijf, mits dit niet meer dan 50% van het brutovloeroppervlak uitmaakt.

Bijvoorbeeld, in het kader van de verplaatsing van het bunkerstation Slurink naar De Staart, is gebleken dat de locatie zich buiten de 10-8 contour van DuPont bevindt. Daardoor is er geen invloed op het groepsrisico, en is er geen sprake van een Bevibedrijf. Dit betekent dat de locatie in overeenstemming met de veiligheidsmaatregelen kan worden ontwikkeld.

Fundering en grondstabiliteit

Hoewel in de bronnen geen expliciete informatie wordt verstrekt over de fundering van individuele woningen of gebouwen in De Staart, is duidelijk dat de grondstructuur en stabiliteit van het gebied van invloed zijn op de ruimtelijke ordening. De aanwezigheid van een zandbed of een worteltjestaart, zoals vermeld in een van de bronnen in relatie tot het groenblauwe schoolplein van de Dordtse Vrije School, duidt op de natuurlijke grondtoestand en de mogelijkheden voor bodemverwerking.

Voor grootschalige bouwprojecten, zoals de nieuwbouw van de brandweerkazerne in het Oranjepark, zijn funderingsaspecten essentieel. De keuze voor nieuwbouw op de vertrouwde locatie van de oude kazerne wijst op een aanpassing aan de bestaande grondstructuur. De gemeente Dordrecht streeft naar een bouwstijl die past bij de historische en culturele omgeving van De Staart, maar die tegelijkertijd veilig is en technisch haalbaar.

Archeologische waarden en fundering

De Staart telt ook archeologische waarden die van invloed zijn op de funderingskeuzes en bouwactiviteiten. In het plangebied zijn drie archeologische waarden gedefinieerd, met name op specifieke terreinen:

  • AMKnr. 6427: het terrein met de ondergronds aanwezige fundering van het laatmiddeleeuwse Huis te Merwede. De omgracht en voorburcht zijn ook van archeologische betekenis. Een deel van een hoektoren is bovengronds aanwezig en heeft de status van rijksmonument.
  • AMKnr. 16206: het terrein met de fundering van een laatmiddeleeuws stenen gebouw dat vermoedelijk de tiendschuur van Huis en Heerlijkheid van Merwede vertegenwoordigt. Deze fundering is nu onderwater gelegen in de Merwede.

Bij bodemingrepen op deze locaties die dieper zijn dan 40 cm, is onderzoek verplicht. Dit betekent dat funderingswerk in deze zones extra aandacht en voorbereiding vereist om archeologische vondsten te behouden en te bestuderen.

Daarnaast is sinds 1995 een gemeentelijk archeoloog actief in Dordrecht, en sinds 1999 beschikt de gemeente over een opgravingvergunning. De wettelijke invoering van de Wet op de archeologische monumentenzorg in 2007 heeft geleid tot een verplichting om archeologische waarden in de besluitvorming rond ruimtelijke ordening te meenemen. Dit heeft directe consequenties voor funderingsactiviteiten in De Staart, aangezien grondverwerking en bouwprojecten beoordeeld moeten worden op archeologisch risico.

Cultuurhistorische waarde en fundering

De Staart telt een aantal gebouwen en complexen uit de periode 1850-1970 die van cultuurhistorische waarde zijn. Deze objecten zijn van belang in de ontwikkelingsgeschiedenis van het gebied en hebben bijgedragen aan het vormgeven van het huidige landschap. Voorbeelden hiervan zijn:

  • De brugwachterswoning bij de Prins Hendrikbrug (1910)
  • Het woningbouwcomplex Noorderkwartier (1914-1920)
  • Het brandblustorencomplex op de DuPont-site (1961)
  • Het NIVON huis op de Loswalweg (1933)
  • De Verzetsheldenbuurt (1952-1954)
  • De Prins Hendrikbrug (1952)

Deze gebouwen en complexen zijn van cultuurhistorische waarde en komen mogelijk in aanmerking voor bescherming als gemeentelijk monument. In het kader van een inventarisatie worden bepaalde waarden onderzocht, aangevuld met historische kaartgegevens en beleidsrichtlijnen. Tegenwoordig is nog geen inventarisatie gestart van gemeentelijke monumenten in het plangebied.

De fundering van deze objecten is een belangrijk aspect bij eventuele restauratieprojecten of nieuwbouw. Voor de sloop van monumentale objecten is vergunning nodig en ligt de onderzoekslast bij de aanvrager. Dit betekent dat eventuele funderingswerkzaamheden op deze locaties voorafgaand aan bouwactiviteiten goed beoordeeld moeten worden door experten.

Conclusie

De Staart in Dordrecht is een complexe combinatie van archeologische, historische en functionele elementen. In de huidige ruimtelijke ontwikkeling speelt de fundering van gebouwen en het begrenzen van groepsrisico’s een centrale rol. Bestemmingsplannen zoals het Gebied Oostpoortplan en de maatregelen in het kader van externe veiligheid zijn ontworpen om het gebied veilig en leefbaar te maken, zonder de historische en culturele waarde te verliezen.

De aanwezigheid van archeologische en cultuurhistorische objecten vraagt om zorgvuldige aanpak bij funderingswerkzaamheden en ruimtelijke inrichting. Door de combinatie van moderne bouwtechnieken en historisch respect kan De Staart zich verder ontwikkelen als een toonaangevend voorbeeld van duurzame en veilige bouwpraktijken in een historisch gebied.

Bronnen

  1. Planviewer.nl - Omgevingsaspecten
  2. Groenblauw Dordrecht - Nieuws
  3. Brandweer Nederland - Nieuwbouw brandweerkazerne Oranjepark

Related Posts