Fundering isoleren: technieken, materialen en toepassing in nieuwbouw en renovatie

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Het isoleren van funderingen speelt een steeds belangrijkere rol in de bouwsector, zowel in nieuwbouw als bij renovaties. Het betreft niet alleen een maatregel om energie te besparen, maar ook om vochtproblemen te voorkomen, schimmelvorming tegen te gaan en een aangenaam binnenklimaat te garanderen. In dit artikel worden de technieken, materialen en toepassingsmogelijkheden voor funderingsisolatie besproken, gebaseerd op recente informatie uit het bouwvak.

Wat is funderingsisolatie?

Een fundering is de draagconstructie die een gebouw ondersteunt en ervoor zorgt dat het stevig en stabiel blijft. Traditioneel wordt de fundering vooral gezien als een statische ondersteuning, maar in moderne bouwtechnieken wordt er steeds meer aandacht besteed aan de thermische en hygroscopische eigenschappen van de fundering. Funderingsisolatie dient om warmteverlies te voorkomen, vochtindringing te beperken en koudebruggen te voorkomen.

Een goed geïsoleerde fundering voorkomt energieverlies en draagt bij aan een betere binnentemperatuur. Daarnaast helpt het bij het creëren van een aangenaam binnenklimaat en vermindert het risico op schimmelvorming. Daarom wordt funderingsisolatie vaak aangeraden bij nieuwbouwprojecten en renovaties waar sprake is van kruipruimtes of ondergrondse ruimtes.

Technieken voor funderingsisolatie

Er zijn verschillende methoden voor het isoleren van funderingen, afhankelijk van de toestand van het gebouw en de specifieke bouwvoorwaarden. De keuze van de techniek hangt ook af van of het om een nieuwe fundering gaat of om een bestaande fundering die moet worden geïsoleerd.

1. Horizontale isolatie van de fundering

Horizontale isolatie wordt toegepast op de bovenkant van de fundering. Dit betreft het aanbrengen van isolatiemateriaal op de betonvloer van de kruipruimte of de ondergrondse ruimte. Deze methode is geschikt voor funderingen met kruipruimtes en wordt vaak toegepast in nieuwbouwprojecten.

De isolatie wordt aangebracht op de betonvloer na verwijdering van de bestaande vloerbedekking. Vervolgens wordt een laag beschermend plaatmateriaal gelegd, gevolgd door het herleggen van de vloerbedekking. Een nadeel van deze methode is dat de vloer iets hoger komt te liggen, wat kan leiden tot problemen met deuren. Dit kan worden opgelost door deuren in te korten of ringen tussen de scharnieren te plaatsen.

EPS-vloerplaten zijn een populaire keuze voor horizontale isolatie. Deze platen zijn licht, hebben een hoge isolatiewaarde, zijn vochtbestendig en beschikken over brandveilige eigenschappen. Ze zorgen niet alleen voor thermische isolatie, maar ook voor akoestische isolatie.

2. Verticale isolatie van de fundering

Verticale isolatie wordt toegepast op de zijkanten van de fundering. Deze methode is vooral geschikt voor bestaande funderingen. Het betreft het aanbrengen van isolatiemateriaal tegen de buitenkant van de fundering, wat betekent dat eerst grachtgemaakt moet worden om ruimte te creëren voor de isolatie.

De isolatieplaten, meestal gemaakt van XPS of EPS, worden tegen de fundering geplaatst en vervolgens bekleed met een beschermende laag. Deze methode zorgt voor een aanzienlijke vermindering van warmteverlies en voorkomt vochtindringing. Het is echter een ingewikkelde methode die extra bouwtijd en -kosten kan opleveren.

3. EPS-bekisting

EPS-bekisting is een innovatieve oplossing voor nieuwe funderingen. Deze methode combineert bekisting en isolatie in één stap. De EPS-bekisting fungeert zowel als steunstructuur tijdens de stortgang van het beton als als thermisch isolatiemateriaal na het drogen van de fundering.

De voordeel van deze methode is dat het de bouwsnelheid vergroot en de isolatiewaarde van het gebouw verbetert. Bovendien is het een duurzame oplossing, omdat het minder bouwmateriaal en tijd vereist.

Materialen voor funderingsisolatie

Het keuze van het juiste isolatiemateriaal is van groot belang voor de duurzaamheid en prestaties van het gebouw. De meest gebruikte materialen zijn EPS (expanded polystyreen), XPS (extruded polystyreen) en BERISO kantplanken.

1. EPS

EPS is een licht en vochtbestendig isolatiemateriaal dat vaak wordt gebruikt voor zowel horizontale als verticale funderingsisolatie. Het heeft een hoge isolatiewaarde en is geschikt voor toepassing in nieuwbouwprojecten. EPS is beschikbaar in verschillende vormen, zoals bodemplaten en zijwanden.

2. XPS

XPS is een duurzamer en steviger alternatief voor EPS. Het heeft een iets hogere isolatiewaarde en is vooral geschikt voor verticale isolatie van bestaande funderingen. Het is eveneens vochtbestendig en geschikt voor toepassing in vochtige omgevingen.

3. BERISO kantplanken

BERISO kantplanken zijn een speciaal ontworpen isolatiemateriaal dat vaak wordt gebruikt voor funderingsisolatie. Het biedt goede thermische isolatie en is eenvoudig in te passen in bestaande funderingen. Het is een duurzame oplossing die bijdraagt aan het verbeteren van de EPC-waarde van het gebouw.

Koudebrugonderbreking

Een van de belangrijkste aandachtspunten bij funderingsisolatie is het voorkomen van koudebruggen. Koudebruggen ontstaan wanneer warme lucht in het gebouw tegen een koud oppervlak aankomt, wat leidt tot condensatie en schimmelvorming. Koudebruggen kunnen op verschillende manieren worden onderbroken.

Een bredere of diepere spouw kan helpen bij het isoleren van de gevel, terwijl een koudebrugonderbreking een directe oplossing biedt. Deze techniek betreft het invoegen van een isolerende laag tussen de fundering en het metselwerk om thermische contacten te verkleinen.

Aandachtspunten bij funderingsisolatie

Bij het isoleren van een fundering zijn er een aantal aandachtspunten die belangrijk zijn om in overweging te nemen. De CUR-aanbeveling 93-2 'Detailleren met baksteen' bevat uitgebreide aanwijzingen voor een goede detaillering van funderingen. Aandachtspunten zijn onder meer:

Voorkomen van indringend vocht: Het is essentieel om zorg te dragen dat grondwater niet in de buitenwand kan dringen of het thermisch isolatiemateriaal kan bevochtigen.
Koudebruggen voorkomen: Het invoegen van isolerende lagen tussen de fundering en het metselwerk kan het risico op condensatie en schimmelvorming verkleinen.
Waterkerende afdekking: Het gebruik van een waterkerende muurafdekking en een goed ontworpen dakoverstek kan helpen bij het voorkomen van vochtproblemen.
Ventilatie van de luchtspouw: Een goed geventileerde luchtspouw helpt bij het afvoeren van vocht en het voorkomen van schimmelvorming.

Voordelen en nadelen van funderingsisolatie

Het isoleren van funderingen heeft een aantal aanzienlijke voordelen, maar ook enkele nadelen die in overweging genomen moeten worden.

Voordelen:

Energiebesparing: Een goed geïsoleerde fundering voorkomt energieverlies en zorgt voor een betere binnentemperatuur.
Verbeterd binnenklimaat: Het isoleren van funderingen draagt bij aan een aangenaam binnenklimaat en vermindert het risico op schimmelvorming.
Duurzaamheid: Het gebruik van isolatiematerialen met hoge isolatiewaarden draagt bij aan de duurzaamheid van het gebouw.
EPC-waarde: Funderingsisolatie kan leiden tot een verhoging van de EPC-waarde van een woning, wat positief is bij het verkopen of verhuren.

Nadelen:

Onderhoud: In sommige gevallen kan het isoleren van funderingen extra onderhoud vereisen, vooral als er sprake is van grondwater of vochtproblemen.
Kosten: Het isoleren van funderingen kan relatief kostbaar zijn, afhankelijk van de methode en het gebruikte materiaal.
Technische uitdagingen: Het isoleren van funderingen vereist vaak ingewikkelde bouwmethoden en specifieke materialen, wat de bouwtijd en kosten kan verhogen.

Conclusie

Het isoleren van funderingen is een essentiële techniek in de moderne bouwsector. Het draagt bij aan een betere energie-efficiëntie, een aangenaam binnenklimaat en de duurzaamheid van het gebouw. Zowel in nieuwbouwprojecten als bij renovaties is funderingsisolatie een aan te raden maatregel, vooral in gevallen waarin sprake is van kruipruimtes of ondergrondse ruimtes.

Er zijn verschillende technieken en materialen beschikbaar voor funderingsisolatie, zoals horizontale isolatie, verticale isolatie en EPS-bekisting. De keuze van de juiste methode en het juiste materiaal hangt af van de specifieke bouwvoorwaarden en de toestand van het gebouw. Aandachtspunten zijn onder meer het voorkomen van vochtproblemen, koudebruggen en de keuze van isolatiematerialen met hoge isolatiewaarden.

Door de juiste keuzes te maken en de juiste technieken toe te passen, is het mogelijk om een duurzaam, energie-efficiënt en comfortabel gebouw te realiseren.