Fundering en bouwontwikkeling van het Stadion Feyenoord: een historisch en technisch overzicht

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Het Stadion Feyenoord, ook wel bekend als "De Kuip", is een iconisch voetbalstadion dat sinds de jaren '30 een centrale rol speelt in de sport- en bouwhistorie van Nederland. Het stadion is niet alleen van betekenis voor de voetbalclub zelf, maar ook voor de ontwikkeling van bouwtechnieken en funderingsmethoden. In dit artikel wordt ingegaan op de historische en technische aspecten van de fundering van het Stadion Feyenoord, met een focus op de bouw, financiering en latere renovatieprojecten. De informatie is gebaseerd op beschikbare documentatie en rapportages uit het streekarchief van IJsselmonde, forums en publicaties van stedenbouwkundige instellingen.

Fundering en bouw van het oorspronkelijke stadion

De eerste bouwactiviteiten van het Stadion Feyenoord date ren vanaf 1935. In die tijd was het stadion nog gepland voor de linkermaasoever, in IJsselmonde. Een van de belangrijke technische uitdagingen was het leggen van een stevige fundering voor de tribunes en het veld. Het stadion moest ruim 60.000 toeschouwers bevatten, wat een robuuste grondconstructie vereiste. Aan de basis van het stadion werden 578 heipalen in de grond geslagen, die tot een diepte van 21 meter bereikten. Deze heipalen vormden de fundamenten voor de 120 spanten die als draagconstructie voor de tribunes zouden dienen.

De aannemer van het project was Aanneming Maatschappij J.P. van Eesteren B.V., een jong bedrijf dat pas in 1932 was opgericht. De keuze viel op dit bedrijf, onder leiding van Jaap van Eesteren, vanwege de ervaring en betrouwbaarheid in de bouwsector. De bouwstart was snel: op 16 september 1935 sloeg Puck van Heel, aanvoerder van Feyenoord en het Nederlands elftal, de eerste paal in de grond. Het stadion was binnen een korte periode in gebruik genomen, wat duidelijk maakt dat de fundering een essentieel onderdeil was van de constructie.

Financiering en locatiekeuzes

Naast de bouwtechnische aspecten speelden financiering en locatiekeuzes ook een grote rol in de historie van het Stadion Feyenoord. In de beginjaren was Feyenoord verantwoordelijk voor een deel van de financiering. De voetbalclub stortte 100.000 gulden in een nieuwe maatschappij voor de exploitatie van voetbalterreinen. Het resterende bedrag van een miljoen gulden moest worden ingezameld via obligaties van 1.000 gulden per stuk, die verstrekt werden door de Rotterdamsche Bankvereeniging. Deze obligaties gaven ook recht op een logeplaats, waardoor het project financieel haalbaar werd gemaakt.

Een belangrijk dilemma tijdens de planningsfase was de locatie. Hoewel Feyenoord graag op de linkermaasoever zou blijven, was er een langdurige discussie over het bouwen van een sportstadion in IJsselmonde. De lokale overheid was het er snel mee eens over de financiering en de belastingaanslagen, maar er was geen consensus over het sporten op zondag. Uiteindelijk werd besloten om het stadion elders te bouwen, namelijk op de rechtermaasoever in het huidige stadionterrein. Dit maakte de uiteindelijke locatie voor de Kuip mogelijk.

Fundering en uitbreiding in latere jaren

De oorspronkelijke fundering en constructie van het stadion werden in de loop van de jaren verder uitgebreid. In het midden van de 20e eeuw werd het stadion uitgebreid met tribunes, zodat de capaciteit verder kon toenemen. Hierbij moest rekening worden gehouden met de bestaande fundering, wat leidde tot het realiseren van nieuwe poeren en balken langs de bestaande fundering. Deze aanpassingen werden uitgevoerd om zowel de toegankelijkheid als de beveiliging te verbeteren.

Een andere uitdaging die zich voordoet bij renovatieprojecten is het opvijzelen van de dakconstructie. Dit vereist een integrale aanpak, omdat de dakconstructie als één element moet worden opgevijzeld om de structuur en het uiterlijk van het stadion te behouden. Ook het kabelnet van roestvrij staal (RVS), dat de tribunes verbindt, speelde een rol in de structuur. Dit kabelnet moet stevig en veilig zijn, omdat het een essentiële ondersteuning biedt voor zowel de tribunes als de beveiliging.

Renovatie en financiering van de Kuip in het 21e eeuw

Een van de grootste renovatieprojecten van het Stadion Feyenoord begon in 2013 en zou eindigen in 2018. In dat kader moesten de funderingskosten, inclusief de financieringslasten, worden gecalculeerd. Het project, bekend als Red de Kuip, vereiste een totaalbedrag van 54 miljoen euro voor de fundering en andere bouwkosten. De financiering werd gerealiseerd via stortingen van eigen vermogen en trekkingen van vreemd vermogen. Daarnaast werd er rekening gehouden met renteoverlast, die over de bouwperiode van vijf jaar zou worden gerekend.

Een belangrijk advies dat tijdens de projectevaluatie werd gegeven, was dat een aantal kostenposten te laag waren gecalculeerd. Bijvoorbeeld de kosten voor de fundering, de installatie van koeling in de diverse ruimtes, en de realisatie van nieuwe veldtribunes. Hierdoor werd geadviseerd om de totale kosten te verhogen, met een extra budget van 18,8 miljoen euro voor de financieringskosten. Dit bedrag is opgenomen in het overzicht van de stichtingskosten, dat als onderdeel van het financieel model wordt beschouwd.

Bij de renovatie van de Kuip was ook aandacht voor de bouwtechnieken en constructieve oplossingen. Een van de bouwprojecten die hierbij een rol speelde was het Feyenoord City-project, een samenwerking tussen AM, BAM en Heijmans Vastgoed. Zonneveld ingenieurs was betrokken bij het rekenkundig modelleren en ontwerpen van de gebouwen in het project. Hierbij werd rekening gehouden met de losse lagen in de ondergrond en de spoortrillingen vanaf het nabije spoor, wat technisch gezien een uitdaging was. De bouw van de nieuwbouw was gerealiseerd met dragende wanden en breedplaatvloeren tot de zesde verdieping, waarboven tunnelgietbouw werd toegepast.

Uitkomsten en problemen met Feyenoord City

Het Feyenoord City-project, dat deel zou uitmaken van de brede ontwikkeling van Parkstad Zuid in Rotterdam, liep uiteindelijk tegen vermoedens aan. Eind 2022 werd het project definitief afgeblazen door de Raad van State, die het bestemmingsplan vernietigde. Een van de redenen was de financiële onzekerheid en het feit dat de voetbalclub Feyenoord zich had teruggetrokken uit het project. Dit betekende dat de plannen voor een nieuw stadion in het kader van Feyenoord City niet door konden gaan.

Toch is de noodzaak voor een renovatie van de Kuip onomstotelijk. Het huidige stadion is al jaren in gebruik en vereist een uitgebreide opknapbeurt om de huidige eisen aan comfort, veiligheid en duurzaamheid te kunnen waarmaken. De financiële haalbaarheid van zowel het stadion als het omliggende woon- en bedrijfsgebied is een essentieel onderdeel van deze renovatie.

Fundering en toekomstige uitdagingen

De fundering van het Stadion Feyenoord speelt een centrale rol in de bouw- en renovatiegeschiedenis van het stadion. Het oorspronkelijke funderingsproject, uitgevoerd in de jaren '30, legde de basis voor de huidige constructie. Tijdens latere uitbreidingen en renovaties moest rekening worden gehouden met de bestaande fundering, wat leidde tot technische uitdagingen en innovatieve bouwmethoden.

De toekomst van het Stadion Feyenoord houdt verder renovaties in, die niet alleen gericht zijn op de fundering, maar ook op de infrastructuur, het publiek en de duurzaamheid. De ervaring van het verleden, zowel met succesvolle bouwprojecten als met gefailliete plannen, biedt waardevolle inzichten voor toekomstige ontwikkelingen. De combinatie van historische kennis en moderne bouwtechnologie kan ervoor zorgen dat het stadion in de toekomst blijft voldoen aan de hoge eisen van zowel de voetbalclub als de stad.

Conclusie

De fundering van het Stadion Feyenoord is een essentieel onderdeil van zowel de historie als de toekomst van het stadion. Vanaf de oorspronkelijke heipalen in de jaren '30 tot de moderne renovatieprojecten in het 21e eeuw, is de fundering steeds een cruciale factor geweest voor de stabiliteit en functie van het stadion. De financiering, bouwmethoden en technische uitdagingen die zich voordeden, tonen duidelijk aan hoe belangrijk het is om zowel historische kennis als moderne bouwtechnologie te combineren bij renovatieprojecten. Voor zowel bouwprofessionals als amateurs is het verstandig om rekening te houden met de technische aspecten van fundering en constructie bij het plannen van bouw- of renovatieprojecten, met name in historische locaties.