Fundering en grondsoorten: kiezen voor de juiste fundering op basis van bodemkenmerken

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Bij elk bouwproject is een goed uitgevoerde fundering essentieel voor de stabiliteit en duurzaamheid van de constructie. De keuze van de juiste fundering hangt echter sterk af van de eigenschappen van de ondergrond. In Nederland komen verschillende grondsoorten voor, zoals zandgrond, kleigrond en veengrond, en iedere grondsoort vereist een aangepaste funderingstechniek. In dit artikel wordt ingegaan op de relatie tussen fundering en grond, de verschillende funderingsmethoden, en welke technieken geschikt zijn voor welke grondsoort. Hierbij wordt gebruikgemaakt van gegevens uit betrouwbare bronnen, zoals bouwkundige websites en encyclopedische artikelen.

Inleiding

De fundering is de ondersteuning van een gebouw en draagt alle belastingen die op het gebouw werken, zoals het eigen gewicht, winddruk, sneeuw, en nuttige belastingen. De fundering moet voldoen aan een aantal eisen, zoals sterkte, stabiliteit, bestandheid tegen omgevingsinvloeden, en adequate spreiding van belastingen. De keuze van de fundering hangt af van de belasting die het gebouw uit oefent, de draagkracht van de ondergrond, en de aard van de bodem. In Nederland, waar het landschap sterk varieert van zandrijke regio’s tot veenachtige gebieden, is het essentieel om een bodemonderzoek uit te voeren voordat een fundering wordt aangelegd.

Funderingsmethoden

Er zijn verschillende funderingsmethoden, die elk hun eigen toepassing en voor- en nadelen hebben. In de praktijk worden de volgende funderingstechnieken toegepast:

Fundering op staal

Een fundering op staal wordt toegepast wanneer de ondergrond voldoende draagkracht heeft en de belasting relatief licht is. Deze methode is geschikt voor lichte constructies zoals woningen, aanbouwen, schuren en tuinhuisjes. De fundering bestaat meestal uit een verbrede zone van gewapend beton onder de dragende muren of kolommen. Deze verbreiding zorgt ervoor dat de belasting over een groter oppervlak wordt verdeeld.

Een fundering op staal kan uitvoerig worden aangepast door het gebruik van lichtgewicht materialen zoals polystyreen, argexkorrels of perlietkorrels. Deze materialen vervangen een deel van de natuurlijke grondmassa, waardoor de belasting op de ondergrond gelijk blijft aan of lager is dan de oorspronkelijke grondmassa. Deze methode heet een compenserende fundering en is vooral geschikt voor gebieden met zwakke ondergrond.

Plaatfundering

Een plaatfundering bestaat uit een doorgaande betonnen plaat die onder het gehele gebouw ligt. Deze methode is geschikt voor lichte tot middelzware gebouwen, zoals eengezinswoningen en appartementen. De plaatfundering verspreidt de belasting over een groot oppervlak en vermindert het risico op verzakkingen. Het is een populaire keuze voor gebieden met lage tot middelmatige draagkrachtige ondergrond, zoals klei- of leemgronden.

Een plaatfundering kan worden uitgevoerd met of zonder versterkingen zoals staal, afhankelijk van de belasting en de stabiliteit die nodig is. De voordelen van deze fundering zijn onder andere goede belastingverdeling, minder risico op verzakkingen, en geschiktheid voor zachte gronden. De nadelen zijn dat deze fundering niet geschikt is voor zware constructies en dat het gebruik van veel beton de kosten kan opdrijven vergeleken met andere funderingsmethoden.

Poerenfundering

De poerenfundering bestaat uit grote betonnen blokken die puntlasten overbrengen naar de ondergrond. Deze methode wordt vaak gebruikt in combinatie met betonnen balken die de belasting van muren overbrengen naar de poeren. Deze fundering is geschikt voor constructies waarin de belasting niet over een groot oppervlak verspreid is, zoals bij kolommen.

Puttenfundering

Bij een puttenfundering worden putten gegraven tot aan een draagkrachtige laag, die vervolgens met beton worden gevuld. Deze methode vereist relatief weinig graafwerk en is geschikt wanneer de draagkrachtige laag niet te diep ligt. Het is een eenvoudige en efficiënte methode voor lichte gebouwen.

Schroeffundering

Een schroeffundering of grondschroef wordt vaak gebruikt voor lage belastingen, zoals bij kolommen van een terrasoverkapping, schuren, uitbouwen of lage houten woningen. Deze fundering bestaat uit lange schroeven die in de ondergrond worden gedraaid. De schroef moet eindigen in een dragende laag zoals zand of vaste grondslag om voldoende ondersteuning te bieden.

Fundering op palen

Wanneer de ondergrond te zwak is om een fundering op staal of plaatfundering aan te kunnen, is een fundering op palen noodzakelijk. Hierbij worden palen in de ondergrond geslagen tot aan een draagkrachtige laag. De palen kunnen van beton, staal of hout zijn, afhankelijk van de belasting en de omstandigheden. In zwakke grondsoorten zoals veen is een diepe fundering met heipalen vaak de enige betrouwbare oplossing om verzakkingen te voorkomen.

Fundering en grondsoorten

De keuze van de juiste fundering is sterk afhankelijk van de eigenschappen van de grond. In Nederland komen verschillende grondsoorten voor, en iedere grondsoort heeft specifieke kenmerken en vereisten voor fundering.

Zandgrond

Zandgrond is goed draagkrachtig en waterdoorlatend. Gebieden zoals de Veluwe, Zeeland en kuststreken zijn typisch voorzien van zandgrond. Voor zandgrond zijn funderingen op staal of schroeffunderingen geschikt. Deze methoden zijn goedkoper en eenvoudiger uit te voeren dan diepe funderingen op palen.

Kleigrond

Kleigrond is gevoelig voor vocht en ondergaat zet en krimp. Gebieden zoals Groningen en de Alblasserwaard hebben regelmatig te maken met funderingsproblemen vanwege de eigenschappen van kleigrond. Voor kleigrond is een fundering op palen of een plaatfundering vaak de beste keuze. Deze methoden helpen om de belasting over een groter oppervlak te verspreiden en het risico op verzakkingen te beperken.

Veengrond

Veengrond is slap en gevoelig voor inklinking. Gebieden zoals de Haarlemmermeer en het Groene Hart zijn vaak gefundeerd op palen vanwege de zwakke ondergrond. Voor veengrond is een diepe fundering met heipalen bijna altijd noodzakelijk. De palen worden in een stevige zandlaag geslagen, vaak op grote diepte, om het risico op verzakkingen te voorkomen.

Voorbereiding en uitvoering van een fundering

Voor het aanleggen van een fundering is een bodemonderzoek essentieel. Dit onderzoek bepaalt de draagkracht van de ondergrond en de geschiktheid van verschillende funderingsmethoden. Een bodemonderzoek kan uitgevoerd worden via een sondering of een grondonderzoek, waarbij monsters van de ondergrond worden genomen en geanalyseerd.

Bij de voorbereiding van een fundering wordt de grond egaleren en uitgegraven tot de vereiste diepte. Bij zand- of kleigrond kan een lichtgewicht materiaal worden ingezet om de belasting van de constructie te compenseren. Bij plaatfundering wordt een doorgaande betonnen plaat gegoten, die versterkt kan zijn met staal of andere materialen.

Problemen met funderingen

Een verkeerd gekozen fundering kan leiden tot ernstige problemen, zoals verzakkingen, scheuren in muren en zelfs instortingsgevaar. Dit benadrukt de noodzaak van een goed bodemonderzoek en kwaliteitsvolle uitvoering van de fundering. Problemen met funderingen kunnen ontstaan door verkeerde keuze van fundering, onvoldoende draagkracht van de ondergrond, of onvoldoende versterking van de fundering.

Een funderingsprobleem kan vaak herkend worden aan scheuren in muren, dichte deuren of ramen, en hobbels in de vloer. Wanneer een funderingsprobleem ontdekt wordt, is het aan te raden om een bouwkundig expert in te schakelen voor een uitgebreid onderzoek en eventuele herstelmaatregelen.

Conclusie

De keuze van de juiste fundering is cruciaal voor de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. De fundering moet voldoen aan de eisen van sterkte, stabiliteit, belastingverdeling en bestandheid tegen omgevingsinvloeden. De keuze van de fundering hangt af van de belasting die het gebouw uit oefent, de draagkracht van de ondergrond, en de aard van de bodem. In Nederland, waar het landschap sterk varieert, is het essentieel om een bodemonderzoek uit te voeren voordat een fundering wordt aangelegd. Zandgrond, kleigrond en veengrond vereisen verschillende funderingsmethoden, zoals fundering op staal, plaatfundering, en fundering op palen. Een verkeerd gekozen fundering kan leiden tot ernstige problemen, waardoor het belang van een goed bodemonderzoek en kwaliteitsvolle uitvoering van de fundering benadrukt wordt.

Bronnen

grond