De fundering van hoogspanningsmasten: Bouwtechnieken, doelen en veiligheid

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Het plaatsen van een hoogspanningsmast is een complexe en belangrijke bouwtak, waarbij de fundering een cruciale rol speelt. De fundering zorgt ervoor dat de mast stabiel blijft in verschillende weersomstandigheden en belastingen. In dit artikel wordt ingegaan op de technieken, materialen en veiligheidsmaatregelen die bij de fundering van hoogspanningsmasten worden gebruikt.

Technieken voor het funderen van een hoogspanningsmast

De fundering van een hoogspanningsmast begint met het heien van betonnen palen. Deze palen dienen als steun voor de mast en moeten sterk genoeg zijn om de belastingen van de mast en de elektriciteitskabels te dragen. Vervolgens wordt een bouwput gegraven, die ongeveer drie meter diep is. Deze bouwput fungeert als het basisplatform voor de fundering. Tijdens deze graving is het belangrijk om de put vrij te houden van water. Dit gebeurt doordat bronbemaling wordt toegepast. Bronbemaling houdt ervoor dat het water uit de grond wordt geëvacueerd en zo wordt voorkomen dat het water de bouwput overspoelt.

Het broekstuk is het onderste deel van de mast, bestaande uit vier poten waarmee de mast op zijn heipalen of plaatfundatie staat. Dit deel is verantwoordelijk voor de windbestendigheid van de mast. Bij kleinere masten kan het broekstuk worden weggelaten om het grondoppervlak te minimaliseren. In het geval van grote masten is het broekstuk juist essentieel om ervoor te zorgen dat landeigenaren hun machines onder de mast kunnen gebruiken en dat het vee eronderdoor kan lopen.

Betonconstructies en duurzaamheid

De betonconstructies die worden gebruikt voor de fundering van hoogspanningsmasten moeten sterk en duurzaam zijn. Van Hoek Bouw benadrukt dat jarenlange ervaring en innovatie leiden tot betere oplossingen voor betonfunderingen. Deze oplossingen zorgen ervoor dat de fundering jarenlang kan meegaan zonder aantasting van de betonconstructie. Dit is van groot belang voor de duurzaamheid van hoogspanningsmasten, aangezien de infrastructuur van elektriciteitsnetwerken vaak decennia meegaat.

Hoogspanningsmasten bestaan vaak uit vakwerk- of lattenmasten, waarbij de constructie uit tientallen tot honderden metalen latten bestaat die met bouten aan elkaar zijn bevestigd. In de meeste gevallen is er geen gebruik van lassen bij deze constructies. Deze bouwtechniek biedt een goede combinatie van sterkte en duurzaamheid, terwijl het ook relatief licht is in vergelijking met andere constructieoplossingen.

Veiligheid en veiligheidsmaatregelen

De veiligheid tijdens en na het funderen van een hoogspanningsmast is van het grootste belang. Omdat hoogspanningslijnen onder hoge spanning staan, moeten alle werkzaamheden nauwlettend gecontroleerd worden. De netbeheerder geeft in de toestemmingsbrief aan onder welke voorwaarden de werkzaamheden kunnen plaatsvinden. Dit omvat onder andere de afstand tot de masten. Tijdens werkzaamheden met zware hulpwerktuigen mag de afstand tot de buitenzijden van de poeren van de mast nooit minder dan 5 meter zijn. Agrarische voertuigen, zoals tractors die worden gebruikt voor zaaien of oogsten, mogen de fundatiepoeren dichter benaderen, mits zeer voorzichtig gereden wordt.

Wanneer het bodemniveau in de belaste strook wordt gewijzigd, is het belangrijk om een terp van ongeroerde grond te behouden rondom en onder de hoogspanningsmast. De afmetingen van deze terp, de helling van het talud en de wijze van afdekking moeten overeenkomen met de toestemming. Bovendien is het aan te raden om bij ontgravingen binnen de belaste strook zorgvuldig te werk te gaan, zodat er geen nadelige invloed op de fundering, mast of andere delen van de hoogspanningslijn ontstaat.

Plan de werkzaamheden zodanig dat er bij daglicht gewerkt kan worden. Als dat niet mogelijk is, is het essentieel om voldoende kunstverlichting te gebruiken. Dit zorgt voor een veilige werkomgeving en voorkomt ongelukken.

De rol van bliksemdraden en baken

Een ander aspect van de fundering en constructie van een hoogspanningsmast is het gebruik van bliksemdraden. Deze draden bevinden zich boven op de mast en dienen als bliksemafleiders. Ze zijn direct op het mastlichaam vastgeschroefd en worden gebruikt om bliksemafleiding te waarborgen. Op sommige locaties zijn er vogelweringspiralen aan de bliksemdraden gehangen om de zichtbaarheid te vergroten en zo draadslachtoffers te voorkomen.

Daarnaast bevinden er zich op verschillende locaties (gekleurde) bollen op de bovenste of onderste lijnen. Deze dienen als baken voor de lucht- en scheepvaart. In enkele van deze bollen zitten radarreflectoren, die radarstralen reflecteren om opgevangen te worden door schepen. Deze baken zijn ook bedoeld als waarschuwing voor vogels, hoewel de veronderstelling dat de bollen er zitten ter bescherming van trekvogels is onjuist.

Duurzame oplossingen in de praktijk

Een van de uitdagingen bij het plaatsen van hoogspanningsmasten is dat er stroom nodig is om de mast op zijn plaats te krijgen en om een bouwkeet in gebruik te nemen. Normaal gesproken worden hiervoor standaard dieselaggregaten gebruikt. Echter, Van Hoek Bouw BV heeft een pilot gestart met een zon-aggregaat van Volta Energy. Deze duurzamere oplossing kan als een voorbeeld dienen voor andere bouwbedrijven die hun CO₂-uitstoot willen verlagen.

Het gebruik van zonaggregaten bij het plaatsen van hoogspanningsmasten is een innovatieve manier om duurzaamheid in de bouwsector te bevorderen. Dit type aggregaat zorgt voor een schone energiebron en helpt bij het voorkomen van vervuiling door traditionele dieselaggregaten.

Conclusie

De fundering van een hoogspanningsmast is een essentieel onderdeel van de bouw van elektriciteitsnetwerken. Het vereist zorgvuldige planning en toepassing van bewezen bouwtechnieken, zoals het heien van betonnen palen, het graven van bouwputten en het aanbrengen van bronbemaling. De keuze van duurzame betonconstructies en het gebruik van veiligheidsmaatregelen zijn cruciale aspecten van het funderingsproces. Bovendien spelen bliksemdraden en baken een rol in de veiligheid en efficiëntie van de hoogspanningsmast. De toepassing van innovatieve oplossingen zoals zonaggregaten helpt bij het verbeteren van de duurzaamheid van de bouwsector. Voor zowel bouwbedrijven als eigenaars van grond is het belangrijk om te weten hoe hoogspanningsmasten worden gefundeerd en welke veiligheidsmaatregelen moeten worden genomen.

Bronnen

hoogspanningsmasten