Fundering herstellen of verbouwen: richtlijnen, technieken en kosten

Een stabiele fundering is de basis van een veilig en duurzaam wonen. Zonder een goed afgestemde fundering kan zelfs een klein probleem zich ontwikkelen tot ernstige schade aan de woning. Dit artikel gaat in op de meest voorkomende funderingstypen, mogelijke problemen, stappenplan voor herstel, en de kosten die erbij horen. Het is geschreven op basis van gegevens uit betrouwbare bronnen en richt zich vooral op woningen die zijn gebouwd vóór 1970 of die herstel nodig hebben door verbouwingen of aardveranderingen.

Wat zijn de meest voorkomende funderingstypen?

Er zijn verschillende manieren om een woning te funderen, afhankelijk van de ondergrond en de bouwperiode. De meest voorkomende soorten zijn:

Fundering op staal

Bij fundering op staal staat het huis direct op een zand- of kleilaag, zonder heipalen. Dit type komt vaak voor bij oudere woningen, vooral in dorpen of steden met een relatief harde ondergrond. Het klinkt stevig, maar bij bodemdaling, inklinking of langdurige droogte kan de draagkracht van de bodem afnemen. Dit kan leiden tot verzakkingen, scheuren in muren of vloeren die scheef zakken.

Fundering op palen

Fundering op palen betekent dat het huis op heipalen is gesteund. De palen steken in een stabiele laag, zoals zand of rots. Dit type is beter afgestemd op variabelere bodems, zoals veen of klei. Toch kunnen ook houten palen in de loop van de tijd gaan rotten, vooral als het grondwaterpeil zakt. Betonnen palen zijn duurder maar ook beter bestand tegen verdergaande schade.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Funderingsproblemen zijn vaak lastig op te sporen, maar er zijn wel duidelijke tekenen:

• Scheuren in muren of vloeren
• Hoogteverschillen in vloeren of deuren
• Verzakkingen of scheefstanden
• Vermindering van het grondwaterpeil (door droogte of waterschapsmaatregelen)

Bij verdenking op funderingsproblemen is het verstandig om een funderingsinspectie te laten uitvoeren. Dit is vooral aan te raden voor woningen die vóór 1970 zijn gebouwd, of voor huizen in risicogebieden (veengrond, kleigrond). De inspectie wordt meestal gedaan door een bouwkundig expert of een gespecialiseerd funderingsbedrijf.

Uitgebreid funderingsonderzoek

Als een quickscan aantoont dat er kans is op funderingsproblemen, volgt meestal een uitgebreid onderzoek. Dit onderzoek bestaat uit verschillende stappen:

1. Nulmeting: De vloeren en muurlijsten worden gemeten om eventuele verzakkingen in kaart te brengen.
2. Bloklegging: In enkele punten wordt de fundering blootgelegd en gecontroleerd.
3. Monstername: Bij houten funderingen worden monsters genomen om de hardheid en eventuele schimmel of bacteriële aantasting te beoordelen.
4. Analyse en advies: Een expert maakt een beeld van de schade en geeft advies over herstelopties.

Wat zijn de mogelijke oorzaken van funderingsproblemen?

Funderingsproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben, zoals:

• Ongelijke belasting van de fundering (bijvoorbeeld door een uitbouw op palen terwijl het huis op staal staat)
• Langdurige droogte (kan leiden tot inklinking bij fundering op staal, vooral in zand met een klei- of veenmengsel)
• Te zware verbouwingen (bijvoorbeeld een extra verdieping zonder voldoende funderingsversterking)
• Schade door activiteiten in de omgeving (bouwtrillingen, verkeersdrempels of ontgravingen)
• Verzakkingen door bouwactiviteiten of ontwerpfouten
• Rotte houten palen (bijvoorbeeld als het grondwaterpeil is verlaagd)

Stappenplan voor funderingsherstel

Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) heeft in samenwerking met Adviesbureau Funderingsherstel een stappenplan opgesteld voor het herstellen van funderingsschade. Dit plan helpt bij het doorlopen van het proces, van het onderzoek tot en met de uitvoering van herstelwerkzaamheden.

1. Quickscan of inspectie: Wordt uitgevoerd door een funderingsexpert.
2. Uitgebreid onderzoek: Wordt uitgevoerd volgens F3O-richtlijnen.
3. Keuze van herstelmethoden: Er zijn meerdere technieken voor funderingsherstel, zoals het versterken van houten palen, het leggen van extra palen of het injecteren van stabiliserende materialen.
4. Uitvoering van herstelwerk: Wordt meestal uitgevoerd door een gespecialiseerd funderingsbedrijf.
5. Controle en afronding: Na herstel wordt de fundering opnieuw gecontroleerd.

Funderingsherstel bij verbouwingen

Bij een verbouwing, zoals een uitbouw of een verdieping, is het belangrijk om te controleren of de bestaande fundering het extra gewicht kan dragen. Een constructeur onderzoekt:

• Kan de bestaande fundering het extra gewicht dragen?
• Is versterking nodig of zelfs een nieuwe fundering voor het uitbouwdeel?
• Wat is de meest veilige en kostenefficiënte oplossing?

Deze berekening is niet alleen verstandig, maar vaak ook verplicht voor de bouwvergunning. Het voorkomt nare verrassingen zoals verzakkingen, scheuren of problemen bij de verkoop van de woning in de toekomst.

Kosten van funderingsherstel of -aanleg

De kosten voor funderingsherstel of -aanleg variëren sterk afhankelijk van de omvang van de schade en de benodigde maatregelen. Een voorbeeld: als iemand een fundering aanlegt voor een houten vlonder van 22 m², zijn de kosten afhankelijk van de mate van werkzaamheden (alleen het aanleggen van de fundering of inclusief montage van de vlonderdelen). Voor een aanbouw van 32 m² (4 x 8 meter) kan de kostenprijs aanzienlijk zijn. Het is verstandig om meerdere offertes op te vragen bij funderingsbedrijven.

Subsidies en vergunningen

Voor funderingsherstel is meestal een omgevingsvergunning nodig. Maar er zijn ook subsidies beschikbaar, bijvoorbeeld via gemeentelijke regelingen. Het is verstandig om dit aan te vragen bij de gemeente of via een funderingsloket.

Conclusie

Een stabiele fundering is van groot belang voor de levensduur en veiligheid van een woning. Funderingsproblemen kunnen ontstaan door droogte, inklinking, veroudering of ongunstige verbouwingen. Het is verstandig om regelmatig een inspectie te laten uitvoeren, vooral bij oudere woningen of in risicogebieden. Bij verbouwingen moet de impact op de fundering altijd worden berekend. Herstelmaatregelen moeten uitgevoerd worden door gespecialiseerde bedrijven, en subsidies kunnen het proces ondersteunen. Door de juiste stappen te volgen, kan schade worden voorkomen of hersteld vooraleer het te laat is.

Bronnen

1. Constructief Goed - Funderingsproblemen
2. Duurzaam Funderingsherstel - Verschillende soorten funderingen
3. Eigenhuis - Fundering herstellen
4. Joost de Vree - Fundering
5. Casius - Ruwbouw en funderingswerken