Funderingsproblematiek in Krommenie: inzicht, risico’s en oplossingen

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Krommenie is een historisch dorp in de Zaanstreek dat een aanzienlijk deel van zijn bebouwing heeft opgeleverd vóór 1970. Deze oude woningen, vaak op houten funderingspalen gemaakt, vormen in combinatie met de lage-veengebieden en het zeekleigebied een aandachtsgebied voor funderingsproblematiek. In dit artikel wordt ingegaan op de huidige situatie in Krommenie, aandachtspunten bij funderingsherstel en hoe digitale tools zoals de funderingsviewer van KCAF een rol spelen bij het herkennen van risico’s.

Funderingsproblematiek in Krommenie: een overzicht

Het dorp Krommenie valt voor een groot deel in gebieden die historisch gezien kwetsbaar zijn voor funderingsproblemen. Volgens de funderingsviewer die het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) in samenwerking met RVO heeft ontwikkeld, zijn er in Krommenie tal van panden gebouwd vóór 1970 op houten funderingen. Deze funderingsmethode was in die tijd gebruikelijk, maar heeft in de loop der jaren de nadelen kunnen ontwikkelen, vooral in combinatie met de bodemsamenstelling van de regio.

In Krommenie zijn de grondgebonden risico’s geaccentueerd door de typische bodems zoals veen, klei en afgesloten zeearmen. Deze bodems zijn kwetsbaar voor droogte, grondverzakking en een lage grondwaterstand, wat leidt tot het verder slijten van houten funderingspalen. In het kader van de renovatie en bewoning van oude woningen is het daarom belangrijk om funderingsproblematiek te herkennen en op tijd te onderhouden of herstellen.

Een voorbeeld van funderingsherstel in Krommenie is het project op Kruisstraat 14 en 16. Hier is een volledige fundering hersteld, waarbij houten palen zijn vervangen of versterkt. Heibedrijf De Coogh, een ervaren partij in de Zaanstreek, heeft dit werk uitgevoerd. Deze interventie maakt duidelijk dat funderingsherstel een essentieel onderdeel is van de duurzame bebouwing in historische dorpen zoals Krommenie.

Risico’s bij houten funderingen

De funderingsproblematiek in Krommenie is niet uniek, maar wel van betekenis gezien het aantal oude woningen en de bodemsamenstelling. De volgende risico’s worden vaak geassocieerd met houten funderingen in kwetsbare gebieden:

Houtrot: Houten paalfunderingen kunnen gaan rotten als ze langdurig in een droog milieu staan of als de grondwaterstand zakt. Dit is vaak het geval in veengebieden, waar de grond gemakkelijk inzakt.
Grondverzakking: Wanneer de grond onder de funderingen instort of vermindert in volume, kunnen de palen loskomen of verplaatsen. Dit leidt tot schade aan muren, vloeren en daken.
Duurzame schade: Zodra funderingsproblemen optreden, is de structuur van een woning vaak al gedeeltelijk verstoord. Herstel is dan duurder en vereist vaak ingrijpende interventies.

De combinatie van oude houten funderingen en kwetsbare bodems maakt Krommenie tot een aandachtsgebied. Deze situatie is te herkennen in andere delen van de Zaanstreek en het Rijnmondgebied, waar vergelijkbare bodems voorkomen.

Funderingsherstel: wanneer en hoe?

Funderingsherstel is niet iets wat automatisch nodig is bij het kopen of verkopen van een woning, maar het is een onderdeel van de verantwoordelijke bebouwing en bewoning. In Krommenie is het herstellen van funderingen vaak nodig bij woningen die vóór 1970 zijn gebouwd. Deze woningen staan vaak in gebieden met een hoge concentratie houten funderingspalen.

Een herstelproject kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de mate van schade:

Vervanging van houten palen door betonpalen: Dit is de meest duurzame oplossing. Betonpalen zijn resistent tegen rotting en kunnen de structuur van een woning beter ondersteunen.
Versterking van bestaande houten palen: In sommige gevallen is het mogelijk om de huidige fundering aan te vullen met extra palen of versterkingen.
Inhoudelijke herbeoordeling van de fundering: Dit betreft een grondige inspectie van de fundering, inclusief grondverzakking en stabiliteit van de palen.

De keuze voor een herstelproject moet steeds gemaakt worden op basis van een inspectie en advies van een specialist. In Krommenie is Heibedrijf De Coogh een ervaren partij die dit soort projecten uitvoert. Een voorbeeld is het herstelproject op Kruisstraat 14 en 16, waarbij de fundering volledig is vernieuwd, waardoor de woning opnieuw stabiel is.

Digitale tools voor funderingsinzicht

In de huidige bouw- en renovatiepraktijk speuren digitale tools een steeds grotere rol. De funderingsviewer van KCAF is een voorbeeld van hoe technologie kan bijdragen aan het herkennen van funderingsproblematiek.

De funderingsviewer combineert het bouwjaar van panden met de bodemsamenstelling. Dit geeft een eerste indruk van de risico’s op funderingsproblematiek. In Krommenie toont de kaart aan dat een groot deel van de woningen vóór 1970 is gebouwd, waardoor het risico op houtrot en funderingsproblematiek hoger is.

Hoewel de funderingsviewer geen uitspraken doet over de exacte staat van een fundering, geeft hij wel een indicatie van de aandachtspunten. Dit helpt bijvoorbeeld bij:

Het plannen van een eventuele funderingsinspactie
Het inschatten van risico’s bij het kopen of verkopen van een woning
Het informeren over de geschiedenis en structuur van de bebouwing in een wijk

De kaart is te raadplegen via de funderingsviewer, die ook in de toekomst mogelijk onderdeel zal worden van PDOK, de landelijke website met publieke dienstverlening op de kaart.

Samenwerking en vergunningen

Wanneer funderingsherstel wordt uitgevoerd, zijn er vaak juridische en administratieve aspecten die worden betrokken. In Krommenie zijn er bijvoorbeeld projecten waarbij een omgevingsvergunning nodig is, zoals het herstel van de fundering van twee woningen in Vaartdijk 16 en 17. Deze vergunning wordt verleend door de gemeente Zaanstad en is een essentieel onderdeel van het bouw- en herstelproces.

Een omgevingsvergunning zorgt ervoor dat de interventies conform de bouwregels en bestemmingsplannen zijn. In Krommenie is het bestemmingsplan uit 2013 belangrijk voor de regeling van bouwvlakken en bouwhoogtes. In het historische centrum van het dorp zijn de bouwregels minder gedetailleerd dan in de wonenbestemmingen, omdat de cultuurhistorische waarden al voldoende worden beschermd.

Bij funderingsherstel is het belangrijk om duidelijk te weten welke bouwregels en vergunningen van toepassing zijn. In sommige gevallen is een bouwvergunning nodig, in andere gevallen voldoet een omgevingsvergunning. Het is verstandig om dit te bespreken met een bouwdeskundige of de gemeente om eventuele administratieve problemen te voorkomen.

Conclusie

Funderingsproblematiek in Krommenie is een reëel risico voor eigenaren van oude woningen, vooral in combinatie met de lage-veengebieden en zeekleigebieden. Houten funderingen die vóór 1970 zijn gebruikt, zijn in deze gebieden kwetsbaar voor rotting en structuurverlies. Het herstellen van funderingen is niet altijd noodzakelijk, maar het is wel een verantwoordelijke keuze bij het behoud van historische woningen.

Digitale tools zoals de funderingsviewer van KCAF helpen bij het herkennen van aandachtspunten en het inschatten van risico’s. In combinatie met een inspectie en advies van een expert is het mogelijk om funderingsproblematiek vroegtijdig te herkennen en te herstellen. Dit draagt bij aan de duurzaamheid en veiligheid van de bebouwing in Krommenie.