Fundering op een berghelling: uitdagingen, technieken en toepassingen

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Een fundering op een berghelling vereist een zorgvuldige aanpak vanwege de specifieke omstandigheden die voorkomen op hellingen. In tegenstelling tot funderingen op vlak terrein, zijn er hier extra uitdagingen zoals de helling van het maaiveld, de stabiliteit van de ondergrond, en de invloed van zwaartekracht. Deze artikelen worden vaak toegepast in geografisch complexe regio’s zoals bergachtige gebieden of langs taludkenmerken. Voor zowel woningen als infrastructuurprojecten zoals viaducten en bruggen is het ontwerp en de uitvoering van een fundering op een helling van cruciaal belang. In dit artikel bespreken we de technische aspecten, mogelijke methoden en de praktische uitvoering van funderingen op berghellingen, met een focus op de principes, uitdagingen en toepassingen zoals beschreven in de beschikbare bronnen.

Uitdagingen bij fundering op een berghelling

Wanneer een fundering gelegd moet worden op een berghelling, moeten meerdere factoren in overweging worden genomen. De helling van het terrein zorgt ervoor dat de zwaartekracht een grotere invloed heeft op de constructie, wat kan leiden tot verschuivingen, zakkingen of onbalans in de structuur. Daarnaast zijn er vaak complexere bodemomstandigheden aanwezig, zoals losse, zwakke of vochtige grondlagen die niet geschikt zijn om direct als fundering te gebruiken.

Een van de bekende projecten waarbij funderingen op berghellingen werden gebruikt, is de constructie van viaducten en bruggen in de Tauern-autosnelweg in Oostenrijk. Hier werden zogenaamde “Talbrücken” en “Hangbrücken” ontworpen om de hellingen van de bergwand en de dalen te overbruggen. Deze bruggen zijn meestal uitgevoerd met vrij te kiezen constructiehoogten en variërende pijlerhoogten. In dergelijke situaties is het vaak nodig om het ontwerp aan te passen aan de aard van het terrein, wat betekent dat funderingen op berghellingen vaak aangepaste technieken vereisen.

Invloed van helling op de fundering

De helling van het terrein heeft directe gevolgen voor de stabiliteit en het ontwerp van de fundering. Een fundering op een berghelling moet zowel horizontaal als verticaal goed worden verankerd om te voorkomen dat er een verschuiving of zakking optreedt. In het horizontale vlak kan de brug of constructie bijvoorbeeld liggen in een cirkelboog of in een rechte lijn, afhankelijk van de helling van de bodem.

Een bekend voorbeeld is de Hangbrücke Galgenbichl, waarbij een schuifmethode werd gebruikt bij de constructie. In dit geval ligt de brug in een langshelling van 2,78% van Salzburg naar Villach, en is het horizontale vlak van de brug uitgevoerd in een cirkelboog. Deze soort fundering vereist extra stabiliteit, niet alleen door het gewicht van de constructie, maar ook door de dynamische invloeden van de helling.

Technieken voor fundering op een berghelling

Aangezien een berghelling een onregelmatige en meestal niet-ideaal vlak vormt voor funderingen, worden er verschillende technieken toegepast om de stabiliteit en de duurzaamheid van de constructie te garanderen. De keuze voor een specifieke funderingmethode hangt af van factoren zoals de bodemsterkte, de hellinggraad, de gewenste belastingcapaciteit en de omgevingsfactoren zoals waterstanden en klimaatinvloeden.

1. Strokenfundering op berghelling

Een strokenfundering is een veelgebruikte methode waarbij een brede strook van gewapend beton wordt gelegd onder dragende muren of constructies. Bij een fundering op een berghelling is het vaak nodig om de strook aan te passen aan de helling van het terrein. Dit kan gedaan worden door de strook in stukken te verdelen of door de breedte van de strook aan te passen aan de helling en de druk die op de fundering uitgeoefend wordt.

Een strokenfundering is meestal geschikt wanneer de draagkrachtige laag niet te diep zit, zoals bij 80 cm of 100 cm onder het maaiveld. In dergelijke gevallen wordt de slechte bovengrond verwijderd en vervangen door een zandkoffer of verbeterd via verdichting of injectie. Deze methode is eenvoudig en kosteneffectief, maar vereist wel een stabiele en voldoende draagkrachtige bodem.

2. Paalfundering op berghelling

Wanneer de bovengrond te zwak is om een strokenfundering te gebruiken, is een paalfundering vaak de beste keuze. Deze methode bestaat uit het plaatsen van stevige palen in de grond die het gewicht van de constructie opnemen en het doorsteken naar stabielere grondlagen. Bij fundering op een berghelling worden de palen vaak verticaal of schuin geplaatst, afhankelijk van de aard van de helling.

Een paalfundering is vooral geschikt voor gebieden met zwakke grondlagen zoals veen, klei of moerasgrond. In dergelijke gevallen is het nodig om de palen diep genoeg in de grond te plaatsen om een stabiele basis te verkrijgen. In combinatie met een horizontale verdeling van belastingen kan een paalfundering een betrouwbare oplossing bieden voor funderingen op berghellingen.

3. Poerenfundering op berghelling

Een poerenfundering, ook wel pijlerfundering genoemd, is een methode waarbij vrij grote blokken van gewapend beton worden gebruikt als ondersteuning voor constructies. Deze methode wordt vaak toegepast wanneer er veel puntlasten zijn, zoals bij kolommen of hoge structuuronderdelen. Bij een fundering op een berghelling kunnen poeren gebruikt worden om de belasting van de constructie gelijkmatig te verdelen over het terrein.

Een poerenfundering kan vooral nuttig zijn wanneer de constructie op een helling ligt en de belastingen niet gelijkmatig verdeeld zijn. In dergelijke gevallen is het belangrijk om de poeren zorgvuldig te positioneren en te verankeren om eventuele verschuivingen of zakkingen te voorkomen.

4. Plaatfundering op berghelling

Een plaatfundering bestaat uit één dikke plaat van gewapend beton die op de draagkrachtige grond wordt gelegd. Deze methode wordt vaak gebruikt wanneer de draagkrachtige grond te diep zit en niet toegankelijk is voor strokenfunderingen of paalfunderingen. Een plaatfundering kan in combinatie met andere funderingstechnieken worden gebruikt, zoals paalfunderingen, om de stabiliteit van de constructie te verbeteren.

In situaties waarin de helling van het terrein te steil is om een traditionele fundering aan te leggen, kan een plaatfundering een betrouwbare oplossing bieden. De plaat wordt vaak aangepast aan de helling van het terrein en kan extra versterkt worden met ondersteunende constructies zoals betonbalken of verankeringen.

Uitvoering en uitdagingen bij fundering op een berghelling

De uitvoering van een fundering op een berghelling vereist extra aandacht voor de stabiliteit van de constructie en de omgevingsfactoren. Het is belangrijk om zowel horizontale als verticale stabiliteit te garanderen, vooral in regio’s met onstabiele grond of hoge waterstanden.

1. Grondversterking en stabilisatie

Een van de belangrijkste maatregelen bij fundering op een berghelling is de stabilisatie van de ondergrond. In veel gevallen is de bovengrond los of zwak, wat betekent dat het nodig is om de grond te versterken voordat een fundering kan worden aangelegd. Dit kan gedaan worden door middel van verdichting, groutinjectie of het aanbrengen van zandkoffers.

Groutinjectie is een techniek waarbij een mengsel van cement en water wordt geïnjecteerd in de bodem om deze te versterken en te stabiliseren. Deze methode is vooral geschikt voor zwakke grondlagen en kan helpen om de draagkracht van de bodem te vergroten.

2. Waterafvoer en vochtbestendigheid

Een ander belangrijk aspect bij fundering op een berghelling is de afvoer van grondwater en regenwater. Op hellingen kan het water makkelijker verzamelen en in de fundering terechtkomen, wat leidt tot vochtproblemen en mogelijke schade aan de constructie. Daarom is het belangrijk om een goed waterafvoerplan te ontwerpen en toe te passen.

Een goede waterafvoer kan behaald worden door middel van drainagekanalen, putten of het aanbrengen van vochtbestendige materialen in de fundering. Het gebruik van vochtbestendige betonmengsels en isolatiematerialen kan helpen om de fundering beschermen tegen vochtige omstandigheden.

3. Verankering en stabilisatie

Bij funderingen op berghellingen is verankering vaak een essentieel onderdeel van het ontwerp. Door de zwaartekracht en de helling van het terrein is het nodig om de fundering extra verankerd te maken om eventuele verschuivingen te voorkomen. Dit kan gedaan worden door middel van verankeringen, grondversterking of de integratie van betonbalken in de fundering.

In sommige gevallen wordt gebruik gemaakt van zogenaamde “Hangsicherung”-technieken, zoals beschreven in een van de bronnen. Deze technieken zijn bedoeld om extra stabiliteit te bieden aan constructies op berghellingen en kunnen helpen om eventuele verzakkingen of verschuivingen te voorkomen.

Toepassingen van fundering op een berghelling

Funderingen op berghellingen worden vaak gebruikt in infrastructuurprojecten zoals bruggen, viaducten en wegen. Deze soort constructies vereist vaak een specifieke funderingsmethode om de helling van het terrein en de omgevingsfactoren te kunnen compenseren.

1. Viaducten en bruggen

Viaducten en bruggen zijn een van de meest voorkomende toepassingen van funderingen op berghellingen. In bergachtige regio’s is het vaak nodig om viaducten te bouwen om de hellingen van de berg te volgen en de constructie te stabiliseren. Deze bruggen worden vaak uitgevoerd met een variabele constructiehoogte en pijlerhoogte, afhankelijk van de helling van het terrein.

Een bekend voorbeeld is de Tauern-autosnelweg in Oostenrijk, waarbij zowel “Talbrücken” als “Hangbrücken” werden gebruikt om de hellingen te overbruggen. Deze constructies vereisten specifieke funderingmethoden om de stabiliteit van de bruggen te garanderen.

2. Aanbouwprojecten

Bij aanbouwprojecten op een berghelling is het vaak nodig om een fundering aan te leggen die aangepast is aan de helling van het terrein. In dergelijke gevallen is het belangrijk om een bouwkundige keuring uit te voeren om eventuele funderingsproblemen te detecteren en te voorkomen. Een stappenplan voor het leggen van een fundering bij een aanbouw omvat onder andere het kiezen van het juiste type fundering, het uitvoeren van een funderingsonderzoek en het plaatsen van de fundering op een stabiele basis.

In sommige gevallen is het nodig om een nieuwe betonnen kelderbak of paalfundering aan te leggen, wat extra kosten en bouwtijd kan opleveren. Echter, deze maatregelen zijn vaak noodzakelijk om de stabiliteit en veiligheid van de constructie te garanderen.

Conclusie

Fundering op een berghelling is een complexe uitdaging die extra aandacht en zorgvuldige planning vereist. De helling van het terrein, de bodemsterkte, de waterstanden en de stabiliteit van de ondergrond zijn allemaal factoren die bepalen welke funderingmethode het meest geschikt is. In veel gevallen worden strokenfunderingen, paalfunderingen, poerenfunderingen en plaatfunderingen gebruikt om de stabiliteit van de constructie te garanderen.

De uitvoering van een fundering op een berghelling vereist vaak extra maatregelen zoals grondversterking, waterafvoer en verankering om eventuele verzakkingen of verschuivingen te voorkomen. Deze technieken zijn essentieel om een betrouwbare en duurzame fundering te garanderen.

Zowel in infrastructuurprojecten als in aanbouwprojecten is het belangrijk om een zorgvuldige aanpak te hanteren bij het leggen van een fundering op een berghelling. Door het juiste type fundering te kiezen en de juiste uitvoeringsmaatregelen toe te passen, kan een stabiele en veilige constructie worden gerealiseerd.

Bronnen

berghelling