Fundering op staal en de rol van water in de constructie

Een stabiele fundering is de basis van elk bouwproject. Wanneer het gaat om fundering op staal, speelt de ondergrond — en met name de aanwezigheid van water — een cruciale rol in de uitvoering en het succes van de constructie. In dit artikel leggen we uit hoe fundering op staal werkt, waarom zandgrond een vereiste is, en wat de gevolgen zijn van de aanwezigheid van water in de bodem. Verder geven we inzicht in de praktische toepassing van deze funderingmethode en welke factoren er bij moeten worden meegenomen.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een veelgebruikte funderingsmethode in Nederland, vooral in regio’s waar de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Het betekent dat het gebouw wordt geplaatst op een draagkrachtige bodemlaag, zoals zand of merkel, zonder gebruik van palen. De term "staal" verwijst hier niet naar het bouwmateriaal, maar naar de stabiele en stevige grondlaag die als funderingsbasis dient. Deze methode wordt vaak toegepast bij woningen, schuren en garages.

De keuze voor fundering op staal hangt af van meerdere factoren. Allereerst moet de bodem voldoende draagkracht hebben. Dit is vaak het geval bij zandgrond of stevige kleigrond. Daarnaast moet de belasting van het gebouw beperkt zijn, wat meestal het geval is bij huizen. Ook is het belangrijk dat er geen grote grondzettingen worden verwacht. In slappe klei- of veengebieden is paalfundering vaak een betere keuze. Bovendien moet de grondwaterstand laag genoeg zijn, omdat hoge waterstanden leiden tot optrekkend vocht en mogelijke instabiliteit.

Hoe werkt fundering op staal?

De uitvoering van fundering op staal bestaat uit meerdere stappen:

1. Grondonderzoek:
   Voordat een fundering op staal kan worden aangebracht, wordt een grondonderzoek uitgevoerd. Dit heet een sonderingsonderzoek en dient om te bepalen of de ondergrond voldoende draagkracht heeft. De ondergrond moet minimaal 80 cm diep liggen onder het maaiveld om de vorstgrens te passeren. Dit voorkomt beschadiging door ijsvorming in de winter.

2. Uitgraven van de bouwput:
   De bovenste, minder stabiele grondlagen worden verwijderd tot de draagkrachtige laag is bereikt. In sommige gevallen wordt een zandkoffer aangebracht om eventuele zwakke grondlagen te verbeteren.

3. Aanbrengen van de funderingsplaat of strokenfundering:
   Aan de hand van het ontwerp wordt een funderingsplaat of strokenfundering geplaatst. Strokenfunderingen worden vaak gebruikt onder dragende muren, terwijl funderingsplaten geschikt zijn voor complexere bouwprojecten. Deze elementen zorgen voor een gelijkmatige verdeling van de belasting over de ondergrond.

4. Constructie opbouwen:
   Na afgewerkt van de fundering kan de opbouw van het bouwwerk beginnen.

Waarom is zandgrond nodig voor fundering op staal?

Een van de belangrijkste voorwaarden voor fundering op staal is de aanwezigheid van een zandgrondlaag. Zandgrond heeft namelijk voldoende draagkracht en is beter bestand tegen vochtige omstandigheden dan kleigrond. Een zandgrondlaag is cruciaal om verzakkingen te voorkomen. Kleigrond houdt namelijk veel water vast, wat kan leiden tot instabiliteit. Wanneer de kleigrond nat wordt, verliest hij zijn sterkte en stijfheid, wat kan leiden tot funderingsverzakkingen.

Daarom is het bij fundering op staal van essentieel belang om de fundering op zandgrond te plaatsen. Dit zorgt voor een stabiele basis die niet snel onder invloed van vocht instort. Bij kleigrond is fundering op staal meestal niet geschikt, tenzij deze grond eerst wordt verbeterd via verdichting of injectie. In veengebieden is paalfundering vaak de enige optie.

Wat is de rol van water bij fundering op staal?

De aanwezigheid van water in de bodem speelt een grote rol bij de keuze voor fundering op staal. Een hoge grondwaterstand kan namelijk leiden tot problemen zoals optrekkend vocht, wat de stabiliteit van de fundering ondermijnt. Bij een hoge grondwaterstand is het ook onwaarschijnlijk dat een zandgrondlaag aanwezig is, wat fundering op staal onmogelijk maakt.

Wanneer de grondwaterstand tijdelijk wordt verlaagd, bijvoorbeeld tijdens de bouw van een nieuwe fundering, kan dit leiden tot zettingen. Deze zettingen kunnen gevolgen hebben voor belendende bouwwerken. Daarom is het belangrijk om tijdens een funderingsproject nauwkeurig te monitoren hoe de grondwaterstand verandert en of dit invloed heeft op de stabiliteit van de omgeving.

Een andere mogelijke complicatie is het veranderen van de gronddruk onder belendende percelen. Dit kan gebeuren wanneer een nieuwe fundering op staal wordt aangebracht, wat de drukverdeling in de ondergrond kan beïnvloeden. Hierdoor kunnen ook zettingen optreden die schade kunnen veroorzaken.

Voordelen en nadelen van fundering op staal

Voordelen

1. Lage kosten:
   Fundering op staal is vaak goedkoper dan andere funderingsmethoden zoals heipalen of schroeffunderingen. Dit komt doordat er geen extra materialen of complexe technieken nodig zijn.

2. Eenvoudige uitvoering:
   De aanleg van een fundering op staal is relatief eenvoudig en snel, vooral bij kleinere projecten. Dit maakt de methode geschikt voor woningen en schuren.

3. Geschikt voor draagkrachtige bodems:
   Deze funderingsmethode werkt uitstekend op zand- of kleibodems met voldoende draagkracht.

Nadelen

1. Beperkte toepassing:
   Fundering op staal is niet geschikt voor bodems met een lage draagkracht, zoals veen of slappe klei. In dergelijke gebieden is paalfundering vaak beter.

2. Gevoelig voor verzakkingen:
   Bij onvoldoende voorbereiding of veranderende grondwaterstanden kan de fundering verzakken. Dit kan schade veroorzaken aan het gebouw.

3. Minder flexibel:
   Bij latere aanpassingen aan het bouwwerk is het moeilijker om de fundering op staal aan te passen. In tegenstelling tot paalfundering is het bijvoorbeeld niet eenvoudig om het gewicht van het gebouw te verhogen zonder een nieuwe fundering aan te brengen.

Praktische toepassingen van fundering op staal

Fundering op staal wordt vaak gebruikt bij woningen, schuren en garages. Het is vooral geschikt in regio’s waar de ondergrond voldoende draagkracht heeft. In zandgrondgebieden is deze methode een populaire keuze, terwijl in veen- of klei-gebieden paalfundering vaak beter is.

Een voorbeeld van een praktische toepassing is de bouw van een woning in een zandgrondgebied. Hierbij wordt een strokenfundering aangebracht onder de dragende muren. Deze stroken worden gemaakt van gewapend beton en zorgen voor een gelijkmatige verdeling van de belasting. Bij complexere bouwprojecten kan ook een funderingsplaat worden gebruikt, wat extra stabiliteit biedt.

In sommige gevallen wordt een plaatfundering van schuimbeton onder de gehele woning aangebracht om de funderingszetting te stabiliseren. Dit is een handige aanvulling in gevallen waarbij de ondergrond iets minder draagkrachtig is dan verwacht.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte funderingsmethode in Nederland, vooral in regio’s met draagkrachtige bodems zoals zandgrond. De methode biedt voordelen in termen van kosten en uitvoering, maar is niet geschikt voor alle ondergrondtypes. De aanwezigheid van water speelt een grote rol in de keuze van deze funderingsmethode. Een hoge grondwaterstand kan problemen veroorzaken, terwijl zandgrond een stabiele basis biedt. Het is daarom belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren voordat een fundering wordt aangebracht. Bij fundering op staal is het cruciaal om zorgvuldig te werken en eventuele risico's zoals verzakkingen en instabiliteit te voorkomen.

Bronnen

1. Wat is op staal funderen?
2. Fundering op staal – soorten funderingen
3. Fundering op staal – Joost de Vree
4. Fundering – Joost de Vree
5. Fundering op staal – Bouwadvies Shop