Fundering op staal: Toepassing, bouwtechniek en aandachtspunten in de praktijk

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Een betrouwbare fundering is de basis van elk bouwwerk. In de bouwsector wordt vaak gebruikgemaakt van fundering op staal, vooral in regio’s waar de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Deze methode is goedkoper dan paalfundering en wordt vaak toegepast in Nederland, met name in zandgebieden. In dit artikel wordt uitgelegd wat fundering op staal precies inhoudt, welke vormen er zijn, de toepassingsgebieden, bouwtechnieken en de voordelen en beperkingen van deze methode.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingsmethode waarbij de dragende muren of wanden via een verbreed voetstuk direct op de draagkrachtige bodem rusten. De benaming “op staal” is historisch en stamt uit het Oudgermaans, waar het betekent “rusten op” of “vaste plaats”. Het heeft dus niets te maken met het gebruik van staal als bouwmateriaal. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige laag – ook wel vaste grondslag genoemd – niet te diep onder het maaiveld ligt. In de praktijk is dit meestal het geval op circa 80 tot 100 cm onder het grondoppervlak.

De term “fundering op staal” wordt vaak verward met het gebruik van staal als materiaal. In werkelijkheid heeft deze fundering niets met staal te maken. De naam is een verbastering van “op staal” of “op stol”, wat in het oude Nederlands betekent “op de grond”. Het is een methode waarbij de belasting van het bouwwerk wordt overgedragen op een stevige ondergrond die dicht bij het oppervlak ligt.

Toepassingsgebieden

Fundering op staal wordt vaak gebruikt in regio’s waar de ondergrond voldoende draagkracht heeft. In Nederland, waar het landschap vaak uit veen- of kleigrond bestaat, is deze methode niet overal geschikt. In zandgebieden is fundering op staal echter een kostenefficiënte en betrouwbare optie voor veel woningen en kleinere bouwwerken, zolang de ondergrond voldoende draagkracht heeft.

Deze funderingsmethode is meestal geschikt voor lichtere constructies. In de vochtrijke Nederlandse ondergrond is een fundering op de bovenste grondlaag vaak niet haalbaar. Dan moeten er middel palen geheid worden naar een stabielere grondlaag. De keuze voor fundering op staal hangt daarom sterk af van de lokale bodemvoorwaarden en de belasting van het gebouw.

Voordelen en nadelen

Fundering op staal biedt verschillende voordelen. Ten eerste is het een relatief goedkope methode vergeleken met paalfundering. Daarnaast is het sneller uit te voeren, wat de bouwtijd verkort. Ook is het onderhoud van een fundering op staal over het algemeen minder complex dan bij paalfundering.

Een nadeel van fundering op staal is dat het gevoeliger is voor zettingen en ongelijkmatige belastingen. In veen- of klei-gebieden kan de ondergrond snel veranderen, wat leidt tot ongelijke verplaatsing van het funderingselement. Dit kan leiden tot scheuren in muren of vloeren. Daarom is het belangrijk om bij twijfel een grondonderzoek uit te voeren en de juiste funderingsvorm te kiezen.

Soorten funderingen op staal

Er zijn verschillende vormen van fundering op staal. De keuze van de juiste vorm hangt af van de belasting, de bouwconstructie en de bodemvoorwaarden.

Strookfundering

Een strookfundering bestaat uit een brede strook van gewapend beton onder de dragende muren van het gebouw. Deze methode is geschikt voor lichte tot matige belastingen en wordt vaak gebruikt in woningen en kleinere gebouwen. De strookfundering verdeelt de belasting gelijkmatig over een groot oppervlak, wat helpt om ongelijke zettingen te voorkomen.

Plaatfundering

Een plaatfundering is een doorlopende betonplaat die de belasting van het hele gebouw gelijkmatig verdeelt over de draagkrachtige ondergrond. Deze methode is vooral geschikt in gebieden waar de ondergrond niet volledig homogeen is. De plaatfundering biedt extra stabiliteit en is goed tegen ongelijke zettingen bestand.

Poerfundering

De poerfundering is een vorm van fundering op staal die vooral wordt gebruikt onder zware kolommen of stutten. Een poer is een vierkante of rechthoekige plaat van gewapend beton die de belasting van een kolom naar de ondergrond doorgeeft. Deze vorm van fundering is meestal dikker dan een strookfundering of plaatfundering, aangezien de belasting die op een kolom rust vaak vrij hoog is. Deze vorm van fundering is vooral geschikt voor constructies waarbij puntlasten aanwezig zijn, zoals bij een gewelddragende stut of een zware kolom.

Een nadeel van de poerfundering is dat deze gevoeliger is voor ongelijkmatige vervorming dan bijvoorbeeld een plaatfundering. Dit maakt het belangrijk dat de uitvoering van de poerfundering nauwkeurig en volgens de voorschriften gebeurt. De kwaliteit van de uitvoering is hier cruciaal voor de duurzaamheid van de fundering.

Aandachtspunten bij het ontwerp en uitvoering van een fundering op staal

De keuze van de juiste fundering is een essentieel onderdeel van elke bouwproject. Bij het ontwerp en de uitvoering van een fundering op staal zijn er verschillende aandachtspunten die moeten worden meegenomen om de stabiliteit en duurzaamheid van de constructie te waarborgen.

Grondonderzoek

Een grondonderzoek is essentieel om te bepalen of fundering op staal überhaupt mogelijk is. In de praktijk is het vaak verstandig om een grondsonderzoek uit te voeren, vooral in gebieden met onstabiele ondergrond. Dit onderzoek helpt om de draagkracht van de bodem vast te stellen en eventuele risico’s op zettingen te identificeren.

Draagkrachtige ondergrond

Fundering op staal is alleen geschikt wanneer de ondergrond voldoende draagkracht heeft. In Nederland is dat vaak het geval in zandgebieden, maar minder in veen- of klei-gebieden. Als de ondergrond niet voldoende stevig is, is een paalfundering een betere keuze.

Grondwaterstand

De grondwaterstand is een belangrijke factor bij fundering op staal. Een hoge grondwaterstand kan leiden tot optrekkend vocht in de fundering, wat problemen met de stabiliteit kan veroorzaken. Daarom is het belangrijk om te zorgen dat de fundering op vorstvrije diepte is aangelegd.

Onvergelijkbare belastingen

Het is belangrijk om rekening te houden met eventuele ongelijkmatige belastingen. In het geval van fundering op staal kan ongelijke belasting leiden tot vervorming van de fundering. Dit kan schade veroorzaken aan het gebouw, zoals scheuren in muren of vloeren. Daarom is het verstandig om bij twijfel een constructieberekening uit te voeren.

Toepassing in de praktijk

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouwsector, met name in Nederland. Het is een kostenefficiënte en betrouwbare optie voor veel woningen en kleinere bouwwerken, zolang de ondergrond voldoende draagkracht heeft. De methode heeft verschillende vormen, zoals plaatfunderingen, strookfunderingen en poerfunderingen, elk met zijn eigen voor- en nadelen.

Het is belangrijk om de juiste methode te kiezen op basis van de situatie en de belasting van het gebouw. Daarnaast is het verstandig om rekening te houden met eventuele zettingen en ongelijkmatige belastingen, en bij twijfel een inspectie of grondonderzoek uit te voeren. Met de juiste keuze en uitvoering kan fundering op staal een betrouwbare en duurzame basis vormen voor elk bouwwerk.

Conclusie

Fundering op staal is een veelvoorkomende methode in de bouw, vooral in gebieden met een relatief stabiele ondergrond. De term verwijst naar een fundering die rust op een verbrede voet die op relatief geringe diepte op een stevige ondergrond rust. Deze methode is goedkoper dan paalfundering en wordt vaak toegepast in Nederland, met name in zandgebieden. In dit artikel zijn de verschillende vormen van fundering op staal besproken, evenals de toepassingsgebieden, bouwtechnieken en aandachtspunten bij de uitvoering.

Het is belangrijk om bij het ontwerp en de uitvoering van een fundering op staal rekening te houden met de draagkracht van de ondergrond, eventuele zettingen en de belasting van het gebouw. Een grondonderzoek en constructieberekening zijn essentieel om de stabiliteit en duurzaamheid van de fundering te waarborgen. Met de juiste keuze en uitvoering kan fundering op staal een betrouwbare en duurzame basis vormen voor elk bouwwerk.

Bronnen

staal