Fundering op staal: Uitleg, typen, toepassingen en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis voor elke bouwconstructie. Zorgvuldig kiezen voor de juiste funderingsmethode is essentieel voor de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van een gebouw. In de bouwsector wordt de term fundering op staal vaak gebruikt, maar wat betekent dit precies, en welke typen funderingen vallen hieronder? In dit artikel wordt dieper ingegaan op de theorie achter fundering op staal, de drie meest voorkomende vormen, hun toepassingen, voor- en nadelen, en belangrijke aandachtspunten bij de uitvoering. De informatie is gebaseerd op betrouwbare en recente bronnen uit de bouwsector.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een bouwtechniek waarbij een gebouw direct op een draagkrachtige bodemlaag, zoals zand of klei, wordt geplaatst. De term “op staal” verwijst hierbij niet naar het bouwmateriaal staal, maar naar een stevige en stabiele grondlaag. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige laag, ook wel vaste grondslag genoemd, niet te diep onder het maaiveld ligt — meestal op circa 80 tot 100 cm onder het maaiveld. Een grondonderzoek, vaak via een sonderingsonderzoek, is essentieel om te bepalen of deze methode toepasbaar is op de specifieke bouwlocatie.

Het doel van een fundering op staal is om de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond te verdelen, zodat verzakkingen en schuifproblemen worden voorkomen. Deze methode is vaak kostenefficiënt, omdat het geen gebruik maakt van complexe technieken zoals heipalen of schroeffunderingen. Het vereist echter een stabiele ondergrond en een zorgvuldige afweging van factoren zoals grondwaterstand, vorstvrijheid en eventuele obstakels in de bodem.

Hoe werkt een fundering op staal?

De uitvoering van een fundering op staal bestaat uit een aantal essentiële stappen, die volgens de meeste bronnen als volgt verlopen:

Grondonderzoek: Voordat een fundering op staal kan worden uitgevoerd, wordt een grondonderzoek gedaan om te bepalen of de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Dit onderzoek heet vaak een sonderingsonderzoek.
Uitgraven van de bouwput: De bovenste, minder stabiele grondlagen worden verwijderd totdat de draagkrachtige laag is bereikt. Dit zorgt ervoor dat de fundering direct op een stevige bodem rust.
Aanbrengen van de funderingsplaat of stroken: Afhankelijk van het ontwerp en de belasting wordt ofwel een funderingsplaat of strokenfundering geplaatst. Deze constructies zorgen voor een gelijkmatige verdeling van de belasting.
Constructie opbouwen: Zodra de fundering is afgewerkt, kan de opbouw van het bouwwerk beginnen.

Soorten fundering op staal

Er zijn drie veelgebruikte vormen van fundering op staal. Elke vorm heeft specifieke toepassingen, voordelen en nadelen. De keuze van het juiste type hangt af van de omstandigheden op de bouwlocatie, zoals de belasting die het gebouw uitoefent, de aard van de ondergrond en de wens van de ontwerper of opdrachtgever.

1. Plaatfundering

De plaatfundering is de meest directe vorm van fundering op staal. Hierbij wordt een grote, gewapende betonplaat onder het gehele bouwwerk geplaatst. Deze plaat fungeert als een soort massieve vloer die de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond verdeelt. De plaatfundering is vooral geschikt voor gebouwen waarbij krachten gelijkmatig verdeeld moeten worden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij zware constructies of bij gebouwen met een asymmetrische belasting. Bovendien beschermt de plaat de fundering tegen invloeden zoals vorst, zand, en grondwater. Vaak wordt er een vorstrand aangebracht rond de plaat om deze extra te beschermen.

De voornaamste voordeel van de plaatfundering is dat het een relatief makkelijke manier van funderen is. Tegenover dat staat het risico dat een gedeelte van de plaat verzakt, waardoor de constructie schuin komt te staan. Dit maakt het belangrijk om zorgvuldig te rekenen en een goede ondergrond te kiezen.

2. Strookfundering

De strookfundering is de meest eenvoudige vorm van fundering op staal en wordt vaak toegepast onder dragende muren. Deze fundering bestaat uit doorlopende stroken gewapend beton die onder de dragende muren van het gebouw worden aangebracht. De breedte van de stroken is afhankelijk van de belasting die het gebouw uitdraagt en de draagkracht van de ondergrond. In vroegere tijden werden deze stroken vaak uitgevoerd in metselwerk, maar tegenwoordig is gewapend beton de standaard.

De voornaamste voordeel van de strookfundering is de eenvoud in uitvoering, waardoor het een relatief kostenefficiënte oplossing is. Het nadeel is dat deze fundering gevoelig kan zijn voor verzakkingen, vooral wanneer de ondergrond niet gelijkmatig genoeg is of wanneer de belasting van het gebouw niet uniform verdeeld is.

3. Poerfundering

De poerfundering is een minder bekende maar wel belangrijke vorm van fundering op staal. Een poer is een vierkant plaat met beperkte dwarsafmetingen. Deze wordt vaak onder zware kolommen geplaatst. Omdat de belasting onder die zware kolommen vrij hoog op kan lopen, is de diktemaat van de poer vaak groot. De poer zorgt ervoor dat de belasting van de kolom gelijkmatig over een groter oppervlak wordt verdeeld, zodat de ondergrond niet overbelast wordt.

De poerfundering is vooral geschikt voor situaties waarin zware belastingen op bepaalde punten op de ondergrond worden uitgeoefend, zoals bij kolommen in woon- en kantorengebouwen. Een nadeel is dat deze fundering technisch complexer is dan de strook- of plaatfundering.

Voordelen van fundering op staal

Een fundering op staal biedt verschillende voordelen, vooral in vergelijking met andere funderingsmethoden zoals paalfundering of schroeffundering. Hieronder worden de belangrijkste voordelen genoemd, die zijn afgeleid uit de meest voorkomende informatie in de bronnen.

Lage kosten: Een fundering op staal is vaak goedkoper dan andere funderingstypen, omdat er geen extra materialen of complexe technieken nodig zijn. Dit maakt de methode aantrekkelijk voor kleinere bouwwerken en woningbouwprojecten.
Eenvoudige uitvoering: De methode is technisch relatief eenvoudig, waardoor de bouwperiode vaak korter is dan bij andere funderingsmethoden.
Natuurlijke belastingverdeling: Door de belasting van het gebouw gelijkmatig over een groot oppervlak te verdelen, wordt het risico op verzakkingen en schuifproblemen verkleind.
Geen gebruik van palen: Aangezien er geen palen in de grond worden geslagen, is er minder risico op schade aan ondergrondse infrastructuur, zoals kabels, leidingen of grachtendammen.

Nadelen en aandachtspunten

Hoewel fundering op staal voordelen biedt, zijn er ook een aantal nadelen en aandachtspunten die bij de keuze van deze funderingsmethode moeten worden meegenomen.

Afhankelijk van de ondergrond: De methode is alleen geschikt wanneer de ondergrond voldoende draagkracht heeft. In situaties met onstabiele of slappe bodem is een andere funderingsmethode, zoals paalfundering, vaak noodzakelijk.
Gevoelig voor verzakkingen: Zowel strook- als plaatfunderingen kunnen gevoelig zijn voor verzakkingen, vooral wanneer de belasting niet uniform is of de ondergrond ongelijkmatig genoeg is.
Grondwaterstand en vorst: De fundering moet voldoende diep worden geplaatst om invloeden van grondwater en vorst te voorkomen. In sommige gebieden kan dit tot veranderingen in de funderingsconstructie leiden.
Voorwaarden voor gebruik: Het is belangrijk om de bouwtekeningen en eventuele eisen van de gemeente of architect nauwkeurig te bestuderen, want deze kunnen invloed hebben op de keuze van funderingsmethode.

Toepassingen van fundering op staal

De funderingsmethode op staal wordt vaak gebruikt in situaties waarbij de ondergrond voldoende draagkracht heeft en de belasting van het gebouw niet te zwaar is. Hier zijn enkele typische toepassingen:

Kleinere bouwwerken en woningen: Door de relatief lage kosten en eenvoudige uitvoering is deze methode vaak aantrekkelijk voor woningbouwprojecten.
Bouwprojecten met gelijkmatige belastingen: In gebouwen waarin de belasting gelijkmatig verdeeld is, zoals eenvoudige kantoorgebouwen of woonhuizen, is een plaatfundering of strookfundering vaak de beste keuze.
Bouwprojecten met lichte kolommen: In situaties waarin er zware kolommen worden gebruikt, zoals in kantoorgebouwen, kan een poerfundering de beste keuze zijn om de belasting gelijkmatig over een groter oppervlak te verdelen.
Projecten met stabiele ondergrond: Deze methode is ideaal wanneer een sonderingsonderzoek laat zien dat de ondergrond voldoende draagkracht heeft en geen extra maatregelen nodig zijn.

Fundering op staal in de praktijk: Een overzicht

Tijdens de uitvoering van een fundering op staal is het essentieel om de ondergrond, de belasting van het gebouw en de vereisten van het bouwproject nauwkeurig te bepalen. Hieronder worden de belangrijkste stappen en overwegingen in de praktijk uitgelegd.

Grondonderzoek: Een grondonderzoek is een essentiële voorwaarde voor de keuze van fundering op staal. Dit onderzoek bepaalt of de ondergrond voldoende draagkracht heeft en op welke diepte de vaste grondslag zich bevindt.
Uitgraven van de bouwput: De bouwput wordt uitgegraven tot de draagkrachtige laag is bereikt. In sommige gevallen is het nodig om de ondergrond extra te versterken, bijvoorbeeld met een laag zand of kiezel.
Aanbrengen van funderingsconstructie: Afhankelijk van het ontwerp wordt een plaatfundering, strookfundering of poerfundering geplaatst. Het is belangrijk om zorgvuldig te rekenen en de constructie zo te ontwerpen dat de belasting gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld.
Voorzien van bescherming tegen invloeden: Om de fundering te beschermen tegen invloeden zoals vorst en grondwater, wordt vaak een vorstrand of wapening gebruikt.
Afgewerkt en opbouw beginnen: Zodra de fundering is afgewerkt, kan de opbouw van het bouwwerk beginnen. Het is belangrijk om de fundering goed te controleren en eventuele afwijkingen aan te passen voordat de bouwverdere stappen worden genomen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte methode in de bouwsector, vooral in situaties waarin de ondergrond voldoende draagkracht heeft. De methode is technisch relatief eenvoudig en biedt een goede belastingverdeling, wat het geschikt maakt voor een groot aantal bouwprojecten. De drie meest voorkomende vormen van fundering op staal — plaatfundering, strookfundering en poerfundering — hebben elk hun eigen toepassingen, voor- en nadelen. Het is belangrijk om de keuze van funderingsmethode zorgvuldig te maken, gebaseerd op een grondonderzoek, de belasting van het gebouw en de vereisten van het bouwproject. Door deze aandachtspunten in overweging te nemen, kan een fundering op staal een stevige en duurzame basis vormen voor elk bouwwerk.

Bronnen

staal
type