Fundering op staal: Soorten, toepassingen en aandachtspunten bij de uitvoering

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouwsector, met name in regio's waar de ondergrond stabiel en draagkrachtig is. Deze methode is kostenefficiënt en wordt vaak toegepast bij kleinere woningen en bouwwerken. Echter, om veilig en duurzaam te bouwen, is het essent om te weten onder welke voorwaarden deze fundering geschikt is, welke vormen er bestaan en wat de belangrijkste aandachtspunten zijn bij de uitvoering.

In dit artikel worden de basisbegrippen, toepassingen en technische details van fundering op staal besproken. Daarnaast wordt ingegaan op mogelijke klachten, herkenning en oplossingsstrategieën in geval van funderingsproblematiek. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen uit het bouwbedrijf, bouwtechnische normen en praktijkervaring.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingswijze waarbij de dragende muren of wanden, vaak via een verbrede voet, direct op een draagkrachtige bodem rusten. Deze methode is geschikt wanneer de vaste grondslag (zoals een zand- of klarenaaklaag) niet te diep onder het maaiveld ligt — meestal op circa 80 tot 100 cm diepte. De term "fundering op staal" heeft niets te maken met het bouwmateriaal staal; het is afgeleid uit het Oudgermaans en betekent "rusten op" of "vaste plaats". In de praktijk duidt het op het gebruik van een stevige grondlaag als ondergrond voor de fundering.

Volgens de Nederlandse bouwnorm NEN 6744 mag een fundering op staal niet dieper zijn dan vijf maal zijn kleinste dwarsafmeting. Dit betekent dat de funderingsdiepte afhankelijk is van de afmetingen van het bouwwerk. Een goede voorbereiding en berekening van de benodigde afmetingen van de funderingsvoet is essent, waarbij rekening wordt gehouden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond.

De funderingsvoet is vaak een verbreed gedeelte van de fundering dat helpt bij het verdelen van de belasting over een groter oppervlak van de ondergrond. Dit is noodzakelijk wanneer de druk die de muren uitoefenen groter is dan het draagvermogen van de grond. De verbrede voet helpt ook bij het vergroten van de stabiliteit van de muren.

Soorten fundering op staal

Er zijn drie veelgebruikde vormen van fundering op staal: plaatfundering, strookfundering en poerfundering. De keuze van het juiste type fundering hangt af van de omstandigheden op de bouwlocatie, zoals de belasting die het gebouw uitoefent, de aard van de ondergrond en de wens van de ontwerper of opdrachtgever.

1. Plaatfundering

De plaatfundering is de meest directe vorm van fundering op staal. Hierbij wordt een grote, gewapende betonplaat onder het gehele bouwwerk geplaatst. Deze plaat fungeert als een massieve vloer die de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond verdeelt.

De plaatfundering is vooral geschikt voor zware constructies of bij gebouwen met een asymmetrische belasting. Bovendien beschermt de plaat de fundering tegen invloeden zoals vorst, zand en grondwater. In veel gevallen wordt een vorstrand aangebracht rond de plaat om extra bescherming te bieden.

Voordelen van plaatfundering: - Gelijke belastingverdeling over de ondergrond - Extra bescherming tegen externe invloeden - Geschikt voor zware of asymmetrische belastingen

Nadelen: - Vaak duurder in vergelijking met strook- of poerfundering - Minder geschikt voor lichte constructies

2. Strookfundering

Een strookfundering bestaat uit een langwerpige, gewapende betonconstructie die langs de dragende muren van het gebouw wordt aangelegd. Deze funderingsvorm is vaak de keuze bij woningen en kleinere projecten waar de belasting per meter metselwerk relatief laag is. De strookfundering verdeelt de belasting van de muren over een groter oppervlak van de ondergrond.

Deze methode is goedkoper dan plaatfundering en vereist minder materialen. Echter, het vereist wel een stevige ondergrond om de belasting adequaat te dragen. Bij een onstabiele ondergrond kan het nodig zijn om de strookfundering te versterken of over te gaan op een andere funderingsmethode, zoals paalfundering.

Voordelen: - Kostenefficiënt - Eenvoudiger uit te voeren dan plaatfundering - Goed geschikt voor lichte constructies

Nadelen: - Minder geschikt voor zware of asymmetrische belastingen - Benodigde ondergrond moet stabiel zijn

3. Poerfundering

Een poerfundering wordt vaak toegepast bij kolomconstructies. Deze funderingsvorm bestaat uit afzonderlijke funderingsblokken onder elk kolompunt. De poerfunctie is het verdelen van de belasting van een kolom over een groter oppervlak van de ondergrond.

Poerfundering is vooral geschikt voor constructies waarin de belasting niet gelijkmatig over de muren is verdeeld, zoals bij industrieterreinen of complexe gebouwen. Het vereist een nauwkeurige berekening van de benodigde afmetingen van de poeren om ervoor te zorgen dat de belasting adequaat wordt gedragen.

Voordelen: - Goed geschikt voor kolomconstructies - Flexibel in de uitvoering - Kan worden afgestemd op specifieke belastingen

Nadelen: - Vereist nauwkeurige berekening - Minder geschikt voor lineaire constructies

Aandachtspunten bij de uitvoering

Om een fundering op staal succesvol uit te voeren, zijn er verschillende aandachtspunten die moeten worden gehandhaafd. Deze omvatten het grondonderzoek, de voorbereiding van de bouwlocatie, de berekening van de benodigde afmetingen en het gebruik van geschikte materialen.

1. Grondonderzoek

Een goed grondonderzoek is essent bij de keuze van fundering op staal. Het draagvermogen van de ondergrond bepaalt of de fundering op staal technisch haalbaar is. In Nederland wordt dit meestal gedaan met behulp van sonderingen of testboringen.

De grondwaterstand is ook van groot belang. Bij een hoge grondwaterstand kan de fundering onder water komen te staan, wat leidt tot problemen zoals opvriezen, zinken of scheefstand van het gebouw. In dergelijke situaties is paalfundering vaak de betere optie.

2. Vorstvrijheid van de fundering

De fundering moet vorstvrij zijn aangelegd om opvriezen te voorkomen. Dit betekent dat de fundering diep genoeg moet zijn aangelegd om buiten bereik van de vorst te zijn. De exacte diepte hangt af van het klimaat in de regio en de soort ondergrond.

3. Berekening van de funderingsafmetingen

De benodigde afmetingen van de funderingsvoet worden berekend op basis van de belasting van het gebouw en het draagvermogen van de ondergrond. De formule hiervoor is:

$$ F = belasting \, in \, kN/m \quad pgr = gronddruk \, in \, N/mm^2 $$
$$ b = breedte \, voet \quad a = breedte \, metselwerk $$

Hierbij is F de verticale belasting per meter metselwerk, pgr is de gronddruk die de ondergrond kan dragen, en b is de benodigde breedte van de funderingsvoet. a is de breedte van de metselwerkconstructie. Deze berekening is essent om ervoor te zorgen dat de fundering voldoende steun biedt en niet zakt of breekt.

Toepassing in de praktijk

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in Nederland, vooral bij kleinere woningen en bouwwerken. De methode is goedkoper dan paalfundering, maar vereist een stevige en droge ondergrond. In regio’s met onstabiele grond of een hoge grondwaterstand kan de methode minder geschikt zijn.

Modernere technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken de methode efficiënter en duurbaarder. Deze technieken helpen bij het verlichten van de belasting en het voorkomen van verzakkingen.

Klachten bij fundering op staal

Hoewel fundering op staal een betrouwbare methode is, kunnen er klachten ontstaan wanneer de ondergrond niet stabiel is of wanneer de fundering niet goed is uitgevoerd. Typische klachten zijn:

Scheuren in muren en vloeren
Dit is een veelvoorkomend teken van verzakkingen of ongelijkmatige druk op de grond. De scheuren kunnen horizontaal of verticaal lopen en vaak voorkomen ze bij deuren, ramen of hoeken van het gebouw.
Klemmende deuren en ramen
Wanneer het gebouw schuift of zakt, kunnen deuren en ramen klemmen of niet meer goed sluiten. Dit is een indicatie van ongelijke beweging in het bouwwerk.
Ongelijke vloeren
Als de fundering verzakt, kan het maaiveld van de vloer ongelijk worden. Dit leidt tot ongemak bij het lopen en kan zelfs leiden tot het scheefstaan van het gebouw.
Scheefstaande woning
In ernstige gevallen kan een gebouw scheefstaan als de fundering niet gelijkmatig is gedragen. Dit is een duidelijk teken van funderingsproblematiek en vereist professionele hulp.

De herstelkosten van funderingsproblematiek zijn aanzienlijk. Volgens het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) liggen deze meestal tussen de 50.000 en 100.000 euro, afhankelijk van de ernst van het probleem en de benodigde herstelmaatregelen.

Oplossingsstrategieën bij funderingsproblematiek

Als funderingsproblemen zich voordoen, zijn er verschillende oplossingsstrategieën die kunnen worden overwogen. De keuze van het juiste herstelplan hangt af van de oorzaak van het probleem, de ernst van de schade en de financiële middelen van de eigenaar.

1. Versterking van de fundering

Een veelgebruikte methode is het versterken van de fundering door middel van injectie, verdieping of het plaatsen van ondersteunende palen. Deze methoden zijn effectief bij verzakkingen of instabiliteit in de ondergrond.

2. Grondversterking

Grondversterking kan worden toegepast om de draagkracht van de ondergrond te vergroten. Dit kan worden gedaan door het injecteren van grondversterkingsmaterialen of het aanbrengen van geotextiel.

3. Herstel van muren en vloeren

Als de klachten zich uiten in scheuren of krommingen in muren en vloeren, kan het nodig zijn om deze te herstellen. Dit kan bijvoorbeeld door het opnieuw metselen van muren of het aanbrengen van nieuwe vloeren.

4. Professionele advies

Het is belangrijk om professioneel advies in te winnen bij funderingsproblematiek. Bouwtechnisch advies en een grondonderzoek zijn essent om de oorzaak van het probleem te achterhalen en het juiste herstelplan te kiezen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte methode in de bouwsector, met name geschikt voor kleine gebouwen en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. De methode vereist een goede voorbereiding en berekening van de benodigde afmetingen, waarbij rekening wordt gehouden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken de methode nog efficiënter en duurbaarder.

Hoewel fundering op staal betrouwbaar is, kunnen klachten optreden als de ondergrond niet stabiel is of als de fundering niet goed is uitgevoerd. Typische klachten zijn scheuren in muren en vloeren, klemmende deuren en ramen en ongelijke vloeren. In ernstige gevallen kan een gebouw zelfs scheefstaan. De herstelkosten zijn aanzienlijk en vereisen professionele hulp.

Bij de keuze van fundering op staal is een grondonderzoek en een duidelijke constructieberekening essent. De keuze van het juiste type fundering — plaatfundering, strookfundering of poerfundering — hangt af van de omstandigheden op de bouwlocatie. Zorgvuldige voorbereiding en uitvoering zijn essent om schade en kosten te voorkomen.

Bronnen

staal