Funderingsverdieping: Toepassingen, Technieken en Aanbevelingen voor Herstel en Versterking

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Inleiding

Bij renovaties of uitbreidingen van bestaande woningen en gebouwen kan het noodzakelijk worden om de fundering te versterken of dieper aan te leggen. Een fundering die niet in staat is om de extra belasting van nieuwe constructies te dragen, kan leiden tot zettingen, scheuren en zelfs instabiliteit van het gebouw. In zulke gevallen is funderingsverdieping een essentiële maatregel.

Deze artikel behandelt de technieken en methoden voor funderingsverdieping, met aandacht voor toepassingsgebieden, uitvoeringsmethoden en de rol van funderingsonderzoek. We baseren ons uitsluitend op de informatie uit betrouwbare bronnen, zoals WTCB, KCAF en CVR, en beschrijven de relevante procedurestappen en mogelijke technische oplossingen.

1. Wanneer is funderingsverdieping nodig?

De versterking of verdieping van een fundering kan nodig worden in verschillende situaties:

Uitbreiding van het gebouw: Als er een extra verdieping of aanbouw gepland is, kan de bestaande fundering het draagvermogen niet meer bieden.
Stabiliteitsproblemen: Oudere funderingen zijn vaak slechts 60 tot 80 cm diep en kunnen niet voldoen aan de huidige normen voor stabiliteit. Wanneer er scheuren of zettingen optreden, kan dit wijzen op een gebrekkige fundering.
Ondergrondse constructies: Bij het aanleggen van ondergrondse constructies in de buurt van bestaande funderingen, kan de funderingsverdieping dienen als tijdelijke of permanente grondkering.
Hoge grondwaterstand: Traditionele onderschoeiingsmethoden zijn soms niet toepasbaar bij hoge grondwaterstanden. In dergelijke gevallen worden technieken zoals jet grouting toegepast.

Funderingsverdieping is dus een noodzakelijke ingreep om de duurzaamheid en veiligheid van een gebouw te waarborgen, vooral bij herstructurering of uitbreiding.

2. Technieken voor funderingsverdieping

Er zijn verschillende technieken beschikbaar om een fundering te versterken of dieper aan te leggen. De keuze van de methode hangt af van factoren zoals de bouwconstructie, de bodemtoestand en de gewenste functie van de fundering.

2.1 Ondermetselen en onderschoeien

De technieken van ondermetselen en onderschoeien zijn klassieke methoden voor funderingsverdieping. Deze worden uitgevoerd door het aanleggen van beschoeide putten onder bestaande funderingszolen of -platen. Deze technieken zijn van toepassing bij het verdiepen van doorlopende funderingszolen en worden vaak gebruikt bij uitbreidingen van bestaande constructies.

Deze methoden vereisen een grondige analyse van de bestaande fundering, inclusief het bepalen van de huidige draagkracht en het identificeren van eventuele gebreken. Het ondermetselen of onderschoeien is een ingrijpende ingreep en vereist een zorgvuldige uitvoering om schade aan de bestaande constructie te voorkomen.

2.2 Jet grouting

Jet grouting is een moderne techniek om de belasting van een bestaande fundering over te brengen naar diepere grondlagen. Deze methode wordt ingezet wanneer traditionele methoden niet haalbaar zijn, bijvoorbeeld bij hoge grondwaterstanden. Jet grouting maakt gebruik van hoge druk om een mengsel van cement en water in de grond te injecteren, waardoor een stevige en stabiele grondmassa ontstaat.

Bij deze methode kan ook sprake zijn van beschoeiingstechnieken, bijvoorbeeld bij het beveiligen van bouwputten onder bestaande funderingen van nabijgelegen gebouwen. Jet grouting is een geschikte oplossing wanneer het niet mogelijk is om klassieke onderschoeiingsmethoden toe te passen.

3. Funderingsonderzoek: Voorbereiding en uitvoering

Voor een funderingsverdieping is het essentieel om een gedetailleerd funderingsonderzoek uit te voeren. Dit onderzoek helpt om eventuele gebreken te identificeren en de geschiktheid van een funderingsherstelmaatregel te bepalen.

3.1 Funderingsinspectie

Een funderingsinspectie is een van de meest betrouwbare methoden om de kwaliteit van een fundering te beoordelen. Tijdens deze inspectie wordt een inspectieput gegraven om de funderingsconstructie zichtbaar te maken. De diepte van de inspectie varieert afhankelijk van het funderingstype; bijvoorbeeld:

Voor een fundering op staal in droog materiaal is een diepte van ongeveer 0,8 meter voldoende.
Voor paalfunderingen die bij een oorspronkelijk laag polderpeil zijn aangelegd, kan de inspectieput tot 3,5 meter diep moeten worden gegraven.

Als er sprake is van een zandophoging, is het vaak noodzakelijk om bronbemaling toe te passen om de inspectieput droog te houden. De inspectie kan van eenvoudige metingen, zoals het bepalen van de aanlegdiepte en breedte van een fundering op staal, tot ingewikkelde metingen en fotograferen van houten paalfunderingen.

3.2 Funderingsonderzoek volgens F3O-richtlijn

Volgens de F3O-richtlijn is een volledig funderingsonderzoek doorgaans geldig voor een periode van vijf jaar. Na deze termijn kan een heronderzoek nodig zijn, afhankelijk van de omstandigheden van het gebouw. Een dergelijk onderzoek omvat:

Uitgebreide inspectie: Inclusief het meten van scheuren, verzakkingen en eventueel het opgraven van funderingspalen.
Analyse: Volgens de richtlijnen van de KCAF (Kenniscentrum Funderingen en Aanverwante Funderingstechnieken).
Proefbelastingen: In sommige gevallen kan een proefbelasting op een paal worden uitgevoerd om de draagkracht te bepalen.

Het is belangrijk om dit onderzoek uit te voeren voordat er ingrepen worden gedaan aan de fundering. Dit zorgt voor een betere inzicht in de huidige staat van de fundering en helpt bij het bepalen van de meest geschikte herstelmaatregel.

4. Uitvoering van funderingsherstelmaatregelen

De uitvoering van funderingsverdieping of herstelmaatregelen vereist een zorgvuldige aanpak. Het is niet enkel technisch ingewikkeld, maar ook logistisch complex, vooral in bebouwde omgevingen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen in het proces.

4.1 Analyse van het funderingsgebrek

Voor de uitvoering van funderingsherstelmaatregelen is het essentieel om een grondige analyse van het funderingsgebrek te doen. Dit betreft zowel het identificeren van het type gebrekkige fundering (bijvoorbeeld houten palen, fundering op staal, paalfundering) als het bepalen van de oorzaak van het gebrekkigheid (bijvoorbeeld zettingen, scheuren, verzwakking door vocht).

Deze analyse is cruciaal voor het bepalen van de meest geschikte herstelmaatregel. Funderingsherstel is immers vaak kostbaar, en het is daarom belangrijk om vooraf te beoordelen of de maatregel de doelstelling (het verlengen van de levensduur van het gebouw) rechtvaardigt.

4.2 Uitvoeringsmethoden

De uitvoeringsmethoden variëren afhankelijk van het type funderingsherstel. Voor het ondermetselen of onderschoeien zijn beschoeide putten nodig, terwijl voor jet grouting specifieke apparatuur en expertise vereist zijn.

Bij funderingsverdieping op palen is het noodzakelijk om een gedetailleerde berekening uit te voeren. Deze berekening bepaalt de draagkracht van de palen en de belasting van de bovenliggende constructie. De wapening van de fundering kan op verschillende posities variëren, afhankelijk van de belastingverdeling.

Voor woningen is het gebruikelijk om een constructietekening, een paalplan en een wapeningstekening van de fundering apart te leveren. Bij verbouwingen of kleinere projecten kunnen deze tekeningen worden gecombineerd.

Wanneer er lokaal grote belastingen op de fundering komen, kan het nodig zijn om palen te groeperen onder één funderingselement. Dit wordt een poer genoemd. Poeren zijn vaak hoger en breder dan standaard funderingselementen en bevatten meestal 2, 3 of 4 palen, maar er zijn ook gevallen waarin 8 of meer palen nodig zijn.

5. Belang van funderingsherstel in de praktijk

Funderingsherstel is een essentiële maatregel bij renovaties en uitbreidingen. Het betreft echter een ingrijpende en vaak kostbare ingreep. Het is daarom belangrijk om deze maatregel zorgvuldig te beoordelen en te plannen.

5.1 Kosten en tijdsinvestering

Een funderingsonderzoek en eventuele herstelmaatregelen vragen aanzienlijke kosten en tijd. Een funderingsinspectie kan bijvoorbeeld relatief duur zijn ten opzichte van andere onderdelen van funderingsonderzoek, aangezien het vaak met graven, meten en inspectie van ondergrondse structuren gepaard gaat. De kosten van funderingsverdieping of herstel hangen af van factoren zoals de omvang van de ingreep, de complexiteit van de fundering en de toegankelijkheid van de bouwlocatie.

5.2 Duurzaamheid en veiligheid

Hoewel funderingsherstel kostbaar kan zijn, is het vaak noodzakelijk om de duurzaamheid en veiligheid van een gebouw te waarborgen. Een fundering die niet meer in staat is om de belasting van de bovenliggende constructie te dragen, kan leiden tot zettingen, scheuren en zelfs instabiliteit. Door de fundering te versterken of te verdiepen, wordt de levensduur van het gebouw verlengd en wordt de veiligheid voor gebruikers gewaarborgd.

5.3 Juridische en normatieve kaders

Bij funderingsherstel is het belangrijk om rekening te houden met juridische en normatieve kaders. In Nederland en België zijn er specifieke richtlijnen en standaarden voor funderingsherstel, zoals de KCAF-richtlijn “Funderingen onder gebouwen”. Deze richtlijnen geven richtlijnen voor het uitvoeren van funderingsonderzoek en het bepalen van geschikte herstelmaatregelen.

Daarnaast zijn er ook regelgevingen inzake het uitvoeren van bouwwerken in bebouwde omgevingen. Het is daarom aan te raden om een funderingsonderzoek uit te voeren en eventuele herstelmaatregelen te laten uitvoeren door ervaren professionals die bekwaam zijn in funderingsherstel en die vertrouwd zijn met de relevante regelgeving.

6. Hulpbronnen en naslagwerken

Voor huiseigenaren, constructeurs en bouwprofessionals zijn er verschillende hulpbronnen beschikbaar die informatie geven over funderingsherstel en funderingsverdieping.

6.1 KCAF-Handboek Funderingsherstel

Het KCAF-Handboek Funderingsherstel is een waardevolle bron voor praktische informatie over funderingsherstelmethoden. Dit handboek bevat gedetailleerde uitleg over de verschillende technieken, de uitvoeringsmethoden en de relevante normen. Het is gratis beschikbaar en kan worden opgevraagd via de officiële website van KCAF. De huiseigenaar ontvangt een code waarmee het handboek kan worden gedownload.

6.2 FunderMaps

FunderMaps is een landelijke database die informatie verzamelt over funderingstypen, funderingsrisico’s en herstelde funderingen. Deze database kan worden gebruikt voor analyses en het opstellen van funderingsrisicorapporten. Voor huiseigenaren en bouwprofessionals is dit een waardevolle tool om eventuele funderingsrisico’s in kaart te brengen en geschikte herstelmaatregelen te bepalen.

6.3 Opleidingen en cursussen

De KCAF biedt cursussen aan over funderingsherstel en funderingsonderzoek. Deze cursussen zijn gericht op bouwprofessionals en kunnen helpen bij het verdiepen van kennis en het verbeteren van de praktische vaardigheden in funderingsherstel. Meer informatie over de cursussen kan worden gevonden op de website van KCAF.

Conclusie

Funderingsverdieping is een essentiële maatregel bij renovaties, uitbreidingen en het herstellen van bestaande funderingen. Het is een complexe en vaak kostbare ingreep, maar het is noodzakelijk om de duurzaamheid en veiligheid van een gebouw te waarborgen. De keuze van de geschikte methode voor funderingsverdieping hangt af van factoren zoals de bouwconstructie, de bodemtoestand en de gewenste functie van de fundering.

Het is belangrijk om vooraf een grondig funderingsonderzoek uit te voeren en eventuele herstelmaatregelen te laten uitvoeren door ervaren professionals. Hulpbronnen zoals het KCAF-Handboek Funderingsherstel, FunderMaps en cursussen zijn waardevolle tools voor huiseigenaren, constructeurs en bouwprofessionals.

Funderingsherstel en -verdieping vragen aanzienlijke investeringen, maar het is een noodzakelijke maatregel om de levensduur van een gebouw te verlengen en de veiligheid voor gebruikers te waarborgen.

Bronnen

verdieping