Kaartgebaseerde inzichten in funderingsproblematiek: risico’s, detectie en actieplanning

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Inleiding

Funderingsproblematiek is een complex en toenemend thema in de Nederlandse bouwsector. Oudere woningen, bodemveranderingen en klimaatverandering maken dit onderwerp steeds urgenter voor woningeigenaren, huurondernemers en gemeenten. Het aantal meldingen van funderingsschade is in de afgelopen jaren gestegen, zowel in traditionele risicogebieden als in gebieden met andere bodemsamenstellingen.

In dit artikel geven we een overzicht van de huidige kaartgebaseerde inzichten in funderingsproblematiek. We bespreken hoe deze kaarten worden gemaakt, welke risico’s zij in kaart brengen, en hoe woningeigenaren deze informatie kunnen gebruiken om actie te ondernemen. Verder lichten we de rol van klimaatverandering en technologie in de detectie en beheersing van funderingsproblemen toe.

Kaarten en datasets: hoe funderingsrisico’s in kaart worden gebracht

Indicatieve aandachtsgebieden

De indicatieve aandachtsgebieden voor funderingsproblematiek zijn opgesteld door het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Deze kaarten tonen het aantal woningen met een bouwjaar voor 1970 in regio’s met een minder draagkrachtige bodem. Het doel van deze kaarten is om aandacht te vragen voor mogelijke funderingsproblemen bij oudere woningen.

De kaart geeft geen uitspraken over de exacte staat van funderingen, maar is een indicatie van waar verdere inspectie en onderzoek mogelijk zijn. Deze kaarten zijn beschikbaar via de data.overheid.nl-website en worden vaak gebruikt door woningeigenaren, gemeenten en bouwbedrijven om risicogebieden te identificeren.

Meldingenkaart van het KCAF

De meldingenkaart van het KCAF toont het aantal woningeigenaren dat in de afgelopen vijf jaar melding heeft gedaan van funderingsschade. Hoe donkerder de kleur van een gemeente op de kaart, hoe meer meldingen zijn gedaan. Deze kaart is een belangrijk instrument om schadegebieden visueel in kaart te brengen en om te begrijpen waar het probleem zich het meest voordoet.

Deze data helpt om landelijke trends in funderingsproblematiek te identificeren. Het KCAF stelt deze informatie beschikbaar via hun website, zodat woningeigenaren en professionals deze inzichten kunnen gebruiken voor preventie, onderzoek en beheersmaatregelen.

Funderingskaart van Nederland

Een andere kaart die recent aandacht heeft gekregen is de funderingskaart van Nederland. Deze kaart laat zien dat schade toeneemt in bekende risicogebieden zoals veengebieden met houten palen, maar ook op zandgronden en in rivierengebieden. De kaart toont hoe lage grondwaterstanden zowel ondiepe funderingen als houten palen kwetsbaar maken.

De kleur van de gemeenten op deze kaart geeft een visuele weergave van het aantal meldingen dat het KCAF in de afgelopen vijf jaar heeft ontvangen. Hoe donkerder de kleur, hoe meer meldingen zijn gedaan. Deze kaart is ontwikkeld door het KCAF in samenwerking met FunderMaps, een datagedreven platform dat funderingsrisico’s van gebouwen inzichtelijk maakt en beheersbaar houdt.

Rol van klimaatverandering in funderingsproblematiek

Klimaatverandering speelt een steeds grotere rol in de funderingsproblematiek. Extreem weer, zoals langdurige droogteperioden en hevige neerslag, heeft invloed op de ondergrond en het grondwaterpeil. In veengebieden kan droogte leiden tot het inklinken van de bodem en het verdergaan van de slijtage van houten funderingspalen.

Don Zandbergen van het KCAF benadrukt dat funderingsrisico’s sterk samenhangen met veranderende bodem- en klimaatomstandigheden. In het Rijnmondgebied en de Zaanstreek zijn funderingsproblemen opgetreden door een combinatie van de bodemsamenstelling en een lage grondwaterstand. Dit kan leiden tot het rottende van houten palen en uiteindelijk tot funderingsschade.

Het gebruik van satellietdata en AI helpt om patronen in funderingsproblematiek te detecteren. Deze technologieën maken het mogelijk om risico’s op basis van verzakkingen, grondwaterstanden en bouwjaar te voorspellen. Daardoor kan een proactieve aanpak worden ingezet bij woningen die in kwetsbare gebieden liggen.

Toekomstige ontwikkelingen in funderingskaarten

Nieuwe kaarten in ontwikkeling

De huidige kaarten zijn gebaseerd op gebiedsgerichte data, maar een nieuwe generatie funderingskaarten is momenteel in ontwikkeling. Deze kaarten zullen zich richten op individuele woningen in plaats van alleen op gebieden. Ze zullen bijvoorbeeld aangeven hoe hoog een fundering is aangelegd of of er sprake is van een combinatie van houten en betonnen palen.

FunderMaps werkt samen met diverse databronnen, zoals makelaars, taxateurs en woningeigenaren zelf. Ook wordt satellietdata gebruikt om verzakkingen op landelijk niveau te monitoren. De toepassing van kunstmatige intelligentie (AI) helpt om patronen te herkennen en risico’s te voorspellen.

Deze nieuwe kaarten kunnen een waardevolle hulp zijn voor woningeigenaren die overwegen om te kopen of te verkopen in een kwetsbaar gebied. Ze geven een duidelijker beeld van het funderingsrisico van een specifieke woning, waardoor transacties beter geïnformeerd kunnen worden.

Rol van woningeigenaren bij het aanleveren van data

De betrokkenheid van woningeigenaren bij het aanleveren van data is een belangrijk onderdeel van de nieuwe kaarten. Door schade te melden bij het KCAF of via andere platforms, bijdragen woningeigenaren aan het opbouwen van een landelijke dataset over funderingsproblematiek. Deze data helpt bij de detectie van trends, het identificeren van risicogebieden en het ontwikkelen van maatregelen.

Deze aanpak creëert een kringloop waarin woningeigenaren, professionals en overheden samenwerken om funderingsproblemen beter te begrijpen en te beheersen. Het betekent ook dat woningeigenaren zich bewust kunnen richten op mogelijke risico’s en tijdig actie kunnen ondernemen.

Financiële aspecten van funderingsherstel

Funderingsherstel is vaak kostbaar en moet meestal worden geregeld door de eigenaar van het pand of een vereniging van eigenaren. De kosten kunnen aanzienlijk zijn. Bijvoorbeeld, het herstel van funderingen kan in sommige gevallen oplopen tot meer dan 100.000 euro. Dit maakt het belangrijk om de situatie en mogelijkheden tijdig te bespreken met een financieel adviseur.

Financieringsmogelijkheden

Verschillende manieren om de kosten van funderingsherstel te financieren zijn beschikbaar, afhankelijk van de persoonlijke financiële situatie. Factoren die van invloed zijn op de keuze van financieringsmogelijkheden zijn:

Is er voldoende inkomen of spaargeld beschikbaar?
Hoe hoog zijn de herstelkosten?
Hoeveel tijd is er beschikbaar om het benodigde bedrag bij elkaar te sparen?

Financieringsopties kunnen onder andere omvatten:

Eigen financiële reserves
Hypotheken of leningen
Subsidies van overheden of stichtingen
Verkoop van het pand

Het is belangrijk om deze opties te bespreken met een financieel adviseur of bouwprofessional om een realistische actieplan op te stellen.

Detectie en beheersmaatregelen

Melding van schade

Als een woningeigenaar merkt dat er funderingsproblemen zijn, zoals scheuren in de muren, scheve deuren of vloeren die kantelen, is het belangrijk om deze schade tijdig te melden. Dit kan via de meldingenkaart van het KCAF of via andere officiële kanalen. Meldingen helpen om landelijke trends in kaart te brengen en kunnen leiden tot maatregelen op lokaal of nationaal niveau.

Beheersstrategieën

Wanneer funderingsproblemen zijn geïdentificeerd, is het volgende stap om beheersstrategieën te overwegen. Deze strategieën kunnen variëren afhankelijk van de oorzaak van de schade, de leeftijd van de woning en de ondergrond. Mogelijke beheersmaatregelen zijn:

Funderingssanering
Versterking van de fundering
Verbetering van het grondwaterpeil
Aanpassing van de constructie om verdere schade te voorkomen

Het is verstandig om deze maatregelen te bespreken met een bouwkundig deskundige of funderingsdeskundige, die een gerichte aanpak kan ontwikkelen.

Conclusie

Funderingsproblematiek is een toenemend thema in de Nederlandse bouwsector. De toegenomen aandacht voor dit onderwerp is te danken aan het stijgende aantal meldingen, de veranderende bodem- en klimaatomstandigheden en de groeiende bevolking in risicogebieden. Kaarten en datasets spelen een centrale rol in het detecteren, analyseren en beheren van funderingsrisico’s.

De huidige kaarten zijn gebaseerd op satellietdata, meldingen van woningeigenaren en bodemdata. Deze kaarten helpen om risicogebieden in kaart te brengen, maar ook om te begrijpen hoe funderingsproblemen zich ontwikkelen. De toekomstige kaarten zullen meer gericht zijn op individuele woningen en zullen AI gebruiken om patronen te herkennen en risico’s te voorspellen.

Woningeigenaren, bouwbedrijven en gemeenten kunnen deze kaarten en datasets gebruiken om actie te ondernemen. Het melden van schade, het betrekken van professionals en het overwegen van financieringsmogelijkheden zijn essentieel bij een efficiënte aanpak.

Funderingsproblematiek is complex, maar met de juiste tools en samenwerking kan het beheersbaar worden gemaakt. Kaarten, data en technologie spelen een steeds belangrijkere rol in de detectie en beheersing van funderingsrisico’s, waardoor woningeigenaren beter geïnformeerd kunnen worden en actie kunnen ondernemen.