Wapening van funderingen: noodzakelijk voor stabiliteit en duurzaamheid

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

De fundering van een gebouw is een kritische onderdeel van de constructie die zorgt voor stabiliteit, veiligheid en duurzaamheid. Bij het aanleggen van funderingen wordt vaak gebruikgemaakt van beton, een sterk materiaal dat goed is tegen drukkrachten, maar minder goed tegen trekkrachten. Daarom is het noodzakelijk om een betonnen fundering te wapenen met staal, zodat het risico op scheuren en instorting wordt beperkt. In deze artikel wordt ingegaan op de principes van wapening, de materialen die gebruikt worden, de technieken en de toepassing van wapening in verschillende situaties. Bovendien worden de redenen voor het wapenen van funderingen verduidelijkt, evenals de mogelijke gevolgen van het ontbreken van wapening.

Inleiding

Een fundering is de basis van ieder gebouw en moet voldoen aan een aantal essentiële eisen: sterk, stabiel, stijf en bestand tegen omgevingsinvloeden. Een fundering op staal is de meest gebruikte methode, vooral wanneer de draagkrachtige laag dicht onder het maaiveld ligt. Hierbij wordt de slechte bovengrond verwijderd en vervangen door zand of verbeterd via verdichting of groutinjectie. Voor het aanleggen van funderingen wordt vaak gewapend beton gebruikt. Beton is een sterk materiaal dat goed drukkrachten kan opvangen, maar trekkrachten minder goed. Daarom is het noodzakelijk om een betonnen fundering te wapenen met staal, zoals betonijzer, zodat de fundering bestand is tegen spanningen en de kans op schade wordt verminderd. Wanneer beton niet gewapend wordt, ontstaan er snel scheuren, wat de levensduur en het voortbestaan van de fundering negatief beïnvloedt.

Waarom wapening nodig is bij funderingen

Beton is een materiaal dat goed is tegen drukkrachten, maar minder goed tegen trekkrachten. Wanneer er spanningen in het beton ontstaan, zoals door temperatuurveranderingen of lastverdeling, kunnen er scheuren ontstaan. Deze scheuren kunnen leiden tot instabiliteit en schade aan de constructie. Door beton te wapenen met staal wordt de treksterkte verhoogd, waardoor het beton bestand is tegen deze spanningen. Dit wordt ook wel gewapend beton genoemd.

Wapening is daarom een essentieel onderdeel bij het aanleggen van funderingen. Het voorkomt scheuren en zorgt voor een langere levensduur van de fundering. Bovendien zorgt het voor een betere verdeling van belastingen en vermindert het risico op zakkingen of vervormingen. Zonder wapening is een betonnen fundering kwetsbaar voor schade, wat leidt tot kosten voor reparaties en mogelijk gevaar voor de gebruikers van het gebouw.

Materialen voor wapening

Bij het wapenen van funderingen wordt meestal gebruikgemaakt van betonijzer, ook wel betonstaal genoemd. Dit zijn staven, kabels of netten van staal die in het beton worden ingebracht. De wapening vormt een sterk, elastisch netwerk dat de spanningen opvangt en verspreidt. De keuze van het materiaal en de vorm van de wapening hangt af van de belasting, de afmetingen van de fundering en de omstandigheden van de bouwplaats.

Bij kleinere projecten wordt vaak gebruikgemaakt van prefab wapeningskorven, die kant en klaar worden aangeleverd. Deze korven worden op de bouwplaats op de juiste plaats geplaatst en met elkaar verbonden. Voor grotere projecten wordt de wapening vaak ter plaatse opgebouwd, waarbij zorgvuldige berekeningen en controles nodig zijn om ervoor te zorgen dat de wapening voldoet aan de vereisten.

Naast de staven worden ook koppelingsstaven en haarspelden gebruikt om de wapening aan elkaar te koppelen en verliezen in sterkte te voorkomen. De dikte van deze staven varieert, maar meestal zijn ze 120 of 150 cm lang en uitgevoerd in beton staal met een diameter van ongeveer 12 mm. Voor hoekverbindingen worden haarspelden gebruikt, die een diameter hebben van rond 10 of 12 mm.

Technieken voor wapening

Het aanbrengen van wapening bij funderingen gebeurt meestal in twee stappen: het opbouwen van de wapeningskorven en het vastleggen ervan in de funderingsbalken of platen. De wapeningskorven worden meestal in de vorm van een netwerk geplaatst, waarbij de staven op een bepaalde afstand van elkaar worden ingebracht. Deze afstand hangt af van de belasting en de afmetingen van de fundering. De wapening moet voldoende dekking hebben om te voorkomen dat het betonrot ontstaat en om ervoor te zorgen dat de wapening goed wordt omsloten door het beton.

Het gebruik van prefab korven bespaart tijd en arbeidskosten, omdat deze korven al vooraf zijn vervaardigd en direct op de juiste plaats kunnen worden gezet. Voor complexe constructies of projecten waarbij flexibiliteit nodig is, wordt de wapening vaak ter plaatse opgebouwd. Hierbij wordt zorgvuldig gecontroleerd of de wapening voldoet aan de berekeningen en of de afstanden tussen de staven correct zijn.

Het vastleggen van de wapening gebeurt met behulp van dekkingsmateriaal, ook wel afstandhouder genoemd. Dit materiaal zorgt ervoor dat de wapening op de juiste hoogte blijft en niet zakt tijdens het storten van het beton. Het beton wordt pas gestort wanneer de wapening is aangebracht en gecontroleerd. Dit is van groot belang om ervoor te zorgen dat de wapening goed functioneert en dat de fundering voldoet aan de vereisten.

Wapening op zandgrond en kleigrond

De keuze van het type fundering en de benodigde wapening hangt ook af van de grondwaarden. Op zandgrond is het mogelijk om een fundering op staal aan te leggen, maar op kleigrond is dit minder geschikt. Kleigrond is samendrukbaar en kan zetten onder invloed van water. Dit kan leiden tot zakkingen en schade aan de fundering. Daarom is het noodzakelijk om een fundering op zandgrond aan te leggen, waarbij de zandlaag als draagconstructie fungeert. Deze zandlaag moet voldoende dik zijn en goed verdicht zijn om de belasting van het gebouw te dragen.

In sommige gevallen wordt de zandlaag vooraf voorbelast om ervoor te zorgen dat een deel van de zakking al heeft plaatsgevonden voordat de fundering wordt aangelegd. Dit voorkomt later zakkingen en zorgt voor een stabielere grond. Het aanleggen van een fundering op zandgrond vereist daarom zorgvuldige berekeningen en een terreinverkenning. De constructeur berekent het type fundering, de afmetingen en de benodigde wapening op basis van de grondwaarden.

Funderingssoorten en wapening

Er zijn verschillende soorten funderingen die gebruikt kunnen worden, afhankelijk van de omstandigheden en de belasting. De meest gebruikte soorten zijn:

Strokenfundering: een verbrede strook van gewapend beton onder alle dragende muren.
Poerenfundering: een brede plaat van gewapend beton onder de dragende muren.
Plaatfundering: een dikke plaat van gewapend beton die op de draagkrachtige grond wordt geplaatst.
Fundering op palen: wanneer de draagkrachtige laag te diep zit, wordt gebruikgemaakt van heipalen die de belasting overbrengen op de vaste grond.

Voor alle soorten funderingen is wapening nodig om ervoor te zorgen dat de fundering bestand is tegen spanningen en schade. De wapening wordt meestal in de vorm van staven of netten ingebracht, afhankelijk van de belasting en de afmetingen van de fundering. De berekeningen voor de wapening worden meestal uitgevoerd door een constructeur, die de afmetingen en de benodigde wapening bepaalt op basis van de belasting en de grondwaarden.

Voorbeelden van wapening

Bij het aanleggen van funderingsbalken wordt vaak gebruikgemaakt van wapeningskorven die kant en klaar worden aangeleverd. Deze korven worden op de bouwplaats op de juiste plaats geplaatst en met elkaar verbonden. Voor kleinere projecten is dit een efficiënte methode, omdat het tijd en arbeidskosten bespaart. In sommige gevallen wordt er gekozen voor dubbel netten van 8 mm of 3+2 staven van 10 mm rondom de funderingsbalk. In andere gevallen wordt aangeraden om 4x 20 mm staven te gebruiken, zoals in een diepte sondering is aanbevolen.

De keuze van de wapening hangt af van de belasting, de afmetingen van de fundering en de omstandigheden op de bouwplaats. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de wapening voldoet aan de berekeningen en dat de afstanden tussen de staven correct zijn. Bovendien moet de wapening voldoende dekking hebben om te voorkomen dat het betonrot ontstaat.

Conclusie

Wapening is een essentieel onderdeel bij het aanleggen van funderingen. Het voorkomt scheuren en zorgt voor een langere levensduur van de fundering. Door beton te wapenen met staal wordt de treksterkte verhoogd, waardoor het beton bestand is tegen spanningen. De keuze van het materiaal en de techniek hangt af van de belasting, de afmetingen van de fundering en de omstandigheden van de bouwplaats. Het aanleggen van een fundering vereist zorgvuldige berekeningen en controles om ervoor te zorgen dat de wapening voldoet aan de vereisten. Wanneer beton niet gewapend wordt, ontstaan er snel scheuren, wat leidt tot schade en kosten voor reparaties. Daarom is het noodzakelijk om een fundering te wapenen, zowel voor veiligheid als voor duurzaamheid.

Bronnen

wapen