Fundering op staal: Wat het betekent en waar het geschikt voor is

Published by Redactie on juli 23, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis van elke woning of bouwconstructie. In de bouw wordt vaak gesproken over een "fundering op staal", maar zoals blijkt uit de beschikbare informatie, heeft deze term niets te maken met het gebruik van het materiaal staal. De term stamt uit de oudere taalkundige traditie en verwijst naar een stabiele ondergrond, zoals een harde zandlaag, waarop de fundering rust. Deze methode is kostenefficiënt en geschikt voor gebieden met goede ondergrond, zoals zandlagen boven het drie-meterpeil. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op wat een fundering op staal precies is, hoe deze werkt, welke gronden er geschikt zijn, en waarom het een belangrijke rol speelt in de bouwpraktijk in Nederland.

Wat is een fundering op staal?

De term "fundering op staal" kan misleidend zijn. Hoewel het suggereert dat het materiaal staal centraal staat in de constructie, is dat niet het geval. De oorsprong van de benaming ligt in het oudhollands, waar "staal" betekent "beschikbare ondergrond" of "vaste plaats". In de praktijk betekent dit dat de fundering rechtstreeks op een harde en stabiele grondlaag rust, zoals zand of klei met hoge dichtheid. Deze methode maakt gebruik van de draagkracht van de ondergrond en hoeft dus geen diepe palen of complexe constructies in te zetten.

In tegenstelling tot een paalfundering, waarbij belastingen via palen in de grond worden overgedragen, rust een fundering op staal direct op de bovenliggende grondlaag. Het doel is om zoveel mogelijk van de natuurlijke stabiliteit van de bodem te profiteren, zonder extra middelen of ingrijpende maatregelen nodig te hebben.

Hoe werkt een fundering op staal?

Bij een fundering op staal wordt meestal een funderingsplaat of strookfundering gebruikt. Deze constructieelementen, vaak van beton, worden direct op de draagkrachtige bodem geplaatst. De belasting van het gebouw wordt daardoor gelijkmatig over een groter oppervlak verdeeld, waardoor de kans op zetting of verschuiving wordt beperkt.

Een belangrijk aspect bij het uitvoeren van een fundering op staal is de breedte van de funderingsplaat of voet. Deze wordt berekend op basis van de belasting (F) in kN/m en de gronddruk (pgr) in N/mm². De formules die worden gebruikt zijn:

b = breedte van de funderingsplaat
a = breedte van het metselwerk

De breedte van de fundering moet zo worden bepaald dat de door de muur uitgeoefende druk niet hoger is dan het draagvermogen van de ondergrond. Dit zorgt ervoor dat de fundering voldoende stabiliteit biedt en het risico op zetting wordt beperkt.

Welke gronden zijn geschikt voor een fundering op staal?

Een fundering op staal is alleen geschikt voor grondsoorten die voldoende draagkracht en stabiliteit bieden. Dit betreft vooral zandgrond en klei met hoge dichtheid. Deze gronden zijn in staat om de belasting van het gebouw te dragen zonder dat er sprake is van inklinking of zetting.

Ondergrond die gevoelig is voor verschuiving of inklinking, zoals veen- of zachtere kleigronden, is niet geschikt voor deze funderingsmethode. In dergelijke gevallen is een paalfundering een betere keuze, omdat deze dieper in de grond werkt en daardoor minder gevoelig is voor zetting.

Het is belangrijk dat voor een fundering op staal eerst een grondsondering wordt uitgevoerd. Hierbij wordt het draagvermogen van de ondergrond bepaald, zodat kan worden vastgesteld of een fundering op staal technisch haalbaar is.

Wanneer is een fundering op staal minder geschikt?

Hoewel een fundering op staal een populaire keuze is in de bouw, is het niet altijd de beste optie. Problemen kunnen ontstaan als de ondergrond niet stabiel genoeg is. Dit kan het geval zijn in gebieden met een zwakke of veranderlijke bodemstructuur, zoals veen- of zandige grond die snel kan zetten.

Bij het uitvoeren van een fundering op staal is het ook belangrijk om rekening te houden met de vorstdiepte. De fundering moet op een diepte worden aangelegd die vorstvrij is, zodat er geen sprake is van opvriezen. In Nederland is dit meestal tussen de 80 en 100 centimeter onder het maaiveld.

Daarnaast kan de methode minder geschikt zijn in gebieden waar kelders worden aangelegd of waar het gebouw een zware belasting heeft. In dergelijke gevallen kan het nodig zijn om de fundering dieper te leggen of extra maatregelen te nemen, zoals grondverbetering of het gebruik van stalen palen.

Voordelen van een fundering op staal

Een fundering op staal biedt verschillende voordelen, zowel op financieel als op duurzaamheidsgebied. Een van de grootste voordelen is de kostenbesparing. In vergelijking met een paalfundering is een fundering op staal meestal goedkoper, omdat minder materialen en arbeid zijn nodig.

Daarnaast is een fundering op staal een duurzame keuze. Omdat deze methode geen gebruik maakt van heipalen of andere complexe constructies, is er minder afval op te weken. Bovendien kan, zoals in enkele bronnen wordt genoemd, staal als bouwmaterialen in een fundering later gerecycled worden, wat bijdraagt aan een verlengde levenscyclus en minder verspilling.

Een andere voordelen van een fundering op staal is de snelle uitvoering. Omdat het geen diepe palen of ingrijpende grondwerken vereist, kan de fundering relatief snel worden aangelegd. Dit is vooral gunstig in projecten met een strakke planning of beperkte tijd voor de constructie.

Nadelen en aandachtspunten

Hoewel een fundering op staal veel voordelen biedt, zijn er ook een aantal nadelen en aandachtspunten. De grootste nadeel is dat deze methode niet geschikt is voor alle grondsoorten. In zwakke of onstabiele ondergrond is het risico op zetting of inklinking groter, wat kan leiden tot schade aan het gebouw.

Daarnaast is het belangrijk om tijdens de uitvoering aandacht te besteden aan de kwaliteit van het werk. De funderingsplaten moeten correct worden uitgevoerd, zowel qua afmetingen als qua betonkwaliteit. Eventuele fouten of onvolledige uitvoering kunnen leiden tot onregelmatigheden in het gebouw of zelfs tot structurale problemen.

Een andere aandachtspunt is de voorbereiding van de grond. Het is noodzakelijk om de grond eerst goed te onderzoeken met behulp van sonderingen of andere technieken. Alleen op basis van betrouwbare gegevens kan worden bepaald of een fundering op staal technisch haalbaar is.

Toepassingsgebieden van een fundering op staal

Een fundering op staal wordt voornamelijk toegepast bij kleinere bouwwerken, zoals woningen, kleinere kantoorgebouwen en industriële constructies. In deze gevallen is de belasting relatief laag en is de ondergrond meestal stabiel genoeg om een fundering op staal te gebruiken.

In de praktijk wordt deze methode ook vaak gekozen in gebieden met goede ondergrond, zoals zandlagen boven het drie-meterpeil. In dergelijke situaties is het niet nodig om diepe palen te gebruiken, waardoor kosten en ingrijpende maatregelen worden bespaard.

Een fundering op staal is minder geschikt in gebieden met zwakke of veranderlijke ondergrond. In dergelijke gevallen is een paalfundering of een andere vorm van fundering vaak een betere keuze.

Duurzaamheid en toekomstperspectief

De duurzaamheid van een fundering op staal is een belangrijk aspect dat steeds meer aandacht krijgt. Omdat deze methode minder afval produceert en minder ingrijpend is dan andere funderingsmethoden, past het goed binnen duurzame bouwprincipes.

Bovendien is het gebruik van staal in constructies, zoals funderingsplaten of stalen palen, een duurzame keuze. Staal kan na de levensduur van het gebouw worden gerecycled en hergebruikt voor andere constructies. Hierdoor wordt de levenscyclus van het materiaal verlengd en wordt verspilling geminimaliseerd.

In de toekomst is het waarschijnlijk dat duurzaamheid een nog grotere rol zal spelen bij de keuze van een funderingsmethode. Bouwers en woningbouwbedrijven zullen steeds vaker kiezen voor oplossingen die niet alleen betrouwbaar en kosteneffectief zijn, maar ook een positief effect hebben op het milieu.

Kiezen voor de juiste funderingsmethode

De keuze voor een fundering op staal of een andere methode hangt af van verschillende factoren, zoals de ondergrond, de belasting van het gebouw en de bouwplanning. Het is belangrijk om deze keuze te doen op basis van betrouwbare informatie en specialistische advies.

Voorafgaand aan de bouw is het verstandig om een grondsondering uit te voeren. Hierbij wordt bepaald of de ondergrond geschikt is voor een fundering op staal of of een andere methode, zoals een paalfundering, nodig is.

Daarnaast is het verstandig om meerdere offertes van lokale bedrijven te vergelijken. Op deze manier kan worden bepaald welke partij het meest geschikt is voor het uitvoeren van de fundering. Het is belangrijk om een betrouwbare en ervaren partij te kiezen, die ervaring heeft met funderingen op staal en het bouwproject tot een succes kan maken.

Conclusie

Een fundering op staal is een populaire keuze in de bouw, vooral in gebieden met stabiele ondergrond. De term verwijst niet naar het gebruik van staal als materiaal, maar naar een harde en stabiele grondlaag waarop de fundering rust. Deze methode biedt voordelen op het gebied van kostenbesparing, snelheid van uitvoering en duurzaamheid.

Een fundering op staal is geschikt voor zandgrond en klei met hoge dichtheid, maar minder geschikt voor zwakkere grondsoorten zoals veen. Het is belangrijk om vooraf een grondsondering uit te voeren en eventueel advies in te winnen bij een specialist.

In de toekomst zal duurzaamheid een steeds grotere rol spelen bij de keuze van een funderingsmethode. Funderingen op staal passen goed binnen duurzame bouwprincipes, omdat ze minder afval produceren en gebruik maken van materialen die hergebruikt kunnen worden.

De keuze van een funderingsmethode hangt af van verschillende factoren en moet op basis van specialistisch advies worden genomen. Door meerdere offertes te vergelijken en de juiste partij te kiezen, kan worden gegarandeerd dat het bouwproject veilig en efficiënt wordt uitgevoerd.

Bronnen

staal
zodie