Funderingsonderzoek bij funderingen op staal: Aanpak, klachten en herstelstrategieën

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Inleiding

Een fundering op staal, ook wel genoemd als ondiepe fundering of randfundering, is een constructiemethode waarbij het gewicht van een gebouw direct op de grond rust, zonder gebruik van funderingspalen. Deze methode was in de tweede helft van de twintigste eeuw vaak toegepast, vooral in regio’s met stevige grondlagen. Echter, in gebieden met een lage grondwaterstand of een veranderlijke ondergrond kan deze fundering wegzakken of breken, wat leidt tot funderingsproblematiek. De gevolgen kunnen zich uiten in scheuren in muren en vloeren, klemmende deuren en ramen, ongelijke vloeren of zelfs een scheefstaande woning.

Het uitvoeren van een funderingsonderzoek is van essentieel belang om de oorzaak van de problemen te bepalen en een adequaat herstelplan op te stellen. In dit artikel wordt ingegaan op de klachten die horen bij funderingen op staal, hoe funderingsproblemen worden herkend en wat de mogelijkheden zijn voor herstel en versterking. De betrouwbaarheid van de informatie is geëvalueerd op basis van de beschikbare bronnen, waarbij prioriteit wordt gegeven aan informatie van erkende funderingsonderzoeksbureaus en standaardiserende organisaties.

Wat is fundering op staal?

Een fundering op staal bestaat meestal uit een betonnen rand of muren die direct op de grond rusten. In tegenstelling tot paalfunderingen, die gebruikmaken van houten of stalen palen om het gewicht van het gebouw over te dragen op een diepere, draagkrachtigere laag, maakt een fundering op staal geen gebruik van palen. Deze methode is vooral geschikt voor gebieden met stevige en droge grond.

Echter, in gebieden met een lage grondwaterstand, veranderlijke ondergrond of een te dunne zandplaat kan de fundering wegzakken of breken, wat leidt tot klassieke klachten van funderingsproblematiek. Deze klachten kunnen zich op meerdere manieren uiten, zoals scheuren in muren en vloeren, klemmende deuren en ramen, en ongelijke vloeren. In ernstige gevallen kan een funderingsprobleem zelfs leiden tot een scheefstaande woning.

Klachten bij funderingen op staal

De klachten die typisch optreden bij funderingen op staal zijn het gevolg van verzakkingen of ongelijkmatige druk op de grond. De meest voorkomende klachten zijn:

Scheuren in muren en vloeren
Deze scheuren ontstaan vaak door ongelijkmatige verzakking van de fundering. Ze kunnen verticaal, horizontaal of diagonaal lopen. Verticale scheuren kunnen ook het gevolg zijn van uitzetten en krimpen van het metselwerk en zijn niet altijd het teken van funderingsproblemen. Het is daarom belangrijk om een funderingsonderzoek uit te voeren om de oorzaak te bepalen.
Klemmende deuren en ramen
Wanneer een fundering ongelijkmatig zakt, kan de constructie van het gebouw veranderen. Dit kan ervoor zorgen dat deuren en ramen niet langer goed sluiten en klemmen.
Ongelijke vloeren
Ongelijkheid in de vloeren kan optreden wanneer delen van de fundering verder zakken dan andere delen. Dit kan leiden tot hinderlijke wrijving, vooral in woningen met houten vloeren.
Scheefstaande woning
In ernstige gevallen kan een funderingsprobleem leiden tot een scheefstaande woning. Dit is een duidelijk teken dat er sprake is van een aanzienlijke verzakking van de fundering en dat directe actie nodig is om schade te beperken.

Funderingsonderzoek: Doel, aanpak en uitvoering

Het uitvoeren van een funderingsonderzoek is een essentieel onderdeel van de diagnose en het herstel van funderingsproblematiek. Het doel van een funderingsonderzoek is om de kwaliteit en stabiliteit van de fundering te bepalen en eventuele problemen te identificeren. De aanpak van een funderingsonderzoek varieert per situatie, maar bevat in de regel meerdere onderdelen.

Aanpak van een funderingsonderzoek

Een funderingsonderzoek kan uit verschillende onderdelen bestaan, afhankelijk van de omvang en aard van de problemen. Deze onderdelen worden in overleg met de opdrachtgever bepaald. In de praktijk bestaat een funderingsonderzoek meestal uit het volgende:

Lokalisatie van verzakkingen
Hierbij worden de locaties van eventuele verzakkingen bepaald, vaak met behulp van meetinstrumenten zoals niveautoestellen of lasers.
Kaart van scheuren en schade
Een visuele en metrische inventarisatie van scheuren in muren, vloeren en andere delen van het gebouw wordt gemaakt. Deze kaart helpt bij het begrijpen van het patroon van de schade.
Ondergrondsonderzoek
Een onderzoek naar de ondergrond is cruciaal om te bepalen waarom de fundering is verzakt. Dit kan bestaan uit bodemonderzoek, sonderingen en meetprikken.
Beoordeling van de stabiliteit
De stabiliteit van de fundering wordt beoordeeld op basis van de gegevens uit het onderzoek. Dit helpt bij het bepalen van of de fundering hersteld moet worden of versterkt.
Herstelplan en kostenindicatie
Aan de hand van de bevindingen wordt een herstelplan opgesteld, inclusief een schatting van de benodigde tijd en kosten.

Uitvoering door erkende onderzoeksbedrijven

Het funderingsonderzoek moet uitgevoerd worden door erkende onderzoeksbedrijven die gecertificeerd zijn onder de erkenningsregeling van het KCAF (Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek). Deze organisatie beheert de richtlijnen voor funderingsonderzoek en zorgt voor een gestandaardiseerde aanpak. De KCAF-richtlijn Funderingen Onder Gebouwen is sinds 2023 de unieke richtlijn voor het onderzoek en beoordelen van ondiepe funderingen en houten palen. Deze richtlijn vervangt de twee vroegere F3O-richtlijnen en biedt een eenduidige en efficiënte werkwijze.

De richtlijn wordt periodiek bijgewerkt door een richtlijncommissie die bestaat uit vertegenwoordigers van erkende funderingsonderzoeksbureaus, gemeenten en woningcorporaties. Deze commissie zorgt ervoor dat de richtlijn technisch en inhoudelijk up-to-date blijft en aansluit op de nieuwste ontwikkelingen binnen het vakgebied.

Voorbeeld van een funderingsonderzoek

Een funderingsonderzoek door Duurzaam Funderingsherstel duurt ongeveer twee uur en bestaat uit het lokaliseren van verzakkingen, het kaarten van scheuren en het opstellen van een herstelplan en kostenindicatie. Deze aanpak is gericht op zowel het herstellen van de fundering als het herstellen van eventuele gevolgschade, zoals scheuren en ongelijke vloeren.

Herstel- en versterkingsstrategieën

Bij funderingsproblemen is het belangrijk om vroegtijdige actie te ondernemen om schade te beperken en de stabiliteit van het gebouw te herstellen. Er zijn verschillende methoden om funderingen op staal te versterken of te herstellen.

1. Trillingsvrije versterkingspalen

Een innovatieve methode voor het versterken van funderingen op staal is het gebruik van trillingsvrije versterkingspalen. Deze palen worden in de ondergrond aangebracht en drukken de fundering terug naar de oorspronkelijke positie. Het proces gebeurt zonder significante trillingen of verstoringen, wat de werkwijze voordelig maakt voor bewoners en buren. Deze methode is efficiënt, duurzaam en veroorzaakt minimale verstoring.

2. Herstel van gevolgschade

Naast het herstellen van de fundering zelf is het ook belangrijk om eventuele gevolgschade te herstellen. Dit kan bestaan uit het herstellen van scheuren in muren, het gelijkstellen van vloeren en het herstellen van deuren en ramen. Deze maatregelen zijn essentieel om de leefbaarheid van het gebouw te herstellen.

3. Monitoring en voortgezette metingen

Na het uitvoeren van herstel- of versterkingsmaatregelen is het aan te raden om periodieke metingen en monitoring uit te voeren. Dit helpt bij het detecteren van eventuele nieuwe verzakkingen of problemen en zorgt voor een vroegtijdige interventie.

Rol van de overheid en maatschappelijke initiatieven

De overheid speelt een centrale rol in het aanpakken van funderingsproblematiek. Het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) verzamelt informatie en ondersteunt woningeigenaren bij funderingsproblemen. Het KCAF ondersteunt ook het platform kcaf.nl, waar woningeigenaren hun funderingsklachten kunnen melden. Hoe meer meldingen worden gedaan, hoe groter de kans dat de overheid er iets aan doet.

Daarnaast zijn er initiatieven voor het uitvoeren van funderingsonderzoek en het stimuleren van herstelprojecten. Het KCAF werkt samen met gemeenten, woningcorporaties en particuliere woningeigenaren om een langdurige oplossing te bieden. Ook zijn er programma’s voor het verlenen van subsidies of leningen om funderingsherstelprojecten te financieren.

Overheid en funderingsklachten

Het platform kcaf.nl is een centraal aangestuurd platform waar woningeigenaren hun funderingsklachten kunnen melden. Het KCAF ondersteunt dit platform en zorgt voor de verwerking van de klachten. Het platform maakt het mogelijk om een overzicht te krijgen van de omvang van het funderingsprobleem in Nederland en helpt bij het stimuleren van maatregelen op maatschappelijk niveau.

Financiële ondersteuning

Er zijn programma’s voor financiële ondersteuning, zoals subsidies of leningen, om funderingsherstelprojecten te financieren. Deze programma’s zijn bedoeld om woningeigenaren te ondersteunen bij het uitvoeren van noodzakelijke herstelmaatregelen. Het KCAF werkt samen met gemeenten en woningcorporaties om deze programma’s te stimuleren en te beheren.

Conclusie

Funderingen op staal zijn een veelvoorkomende constructiemethode die in de afgelopen decennia vaak is gebruikt. Echter, in sommige omstandigheden, zoals in gebieden met een lage grondwaterstand of veranderlijke ondergrond, kan deze methode tot funderingsproblemen leiden. De klachten die horen bij deze problemen zijn vaak subtiel in het begin, maar kunnen leiden tot aanzienlijke schade aan het gebouw. Het herkennen van vroegtijdige signalen, zoals scheuren in muren, klemmende deuren of ongelijke vloeren, is essentieel om schade te beperken.

Het uitvoeren van een funderingsonderzoek is van essentieel belang om de oorzaak van de problemen te bepalen en een adequaat herstelplan op te stellen. Dit onderzoek moet uitgevoerd worden door erkende onderzoeksbedrijven die gecertificeerd zijn onder de erkenningsregeling van het KCAF. Er zijn verschillende herstel- en versterkingsstrategieën beschikbaar, zoals het gebruik van trillingsvrije versterkingspalen en het herstellen van gevolgschade.

De overheid speelt een centrale rol in het aanpakken van funderingsproblematiek. Het KCAF ondersteunt woningeigenaren bij het melden van funderingsklachten en biedt informatie en hulp bij het uitvoeren van herstelprojecten. Daarnaast zijn er initiatieven voor financiële ondersteuning om funderingsherstelprojecten te stimuleren.

Het is aan te raden om bij vermoedens van funderingsproblemen vroegtijdige actie te ondernemen. Dit helpt bij het beperken van schade en het herstellen van de leefbaarheid van het gebouw. Door het uitvoeren van een funderingsonderzoek en het toepassen van geschikte herstelmaatregelen kan het gebouw langdurig stabiel en veilig worden gehouden.