Het verhoudingsprobleem tussen riool en fundering in nieuwbouw en renovatieprojecten

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Het samenstellen van een nieuwbouwproject of het uitvoeren van een renovatie vraagt om een zorgvuldige afweging van verschillende bouwtechnische aspecten. Een van de cruciale vragen die vaak opduikt is: gaat het riool door de fundering of onder de fundering? Deze keuze heeft directe gevolgen voor de duurzaamheid, de hygiëne, de bouwkundige integriteit en de kosten van het project. In dit artikel wordt diepgaand ingegaan op de technische, juridische en praktische aspecten van deze keuze, met een focus op de relevante informatie uit de vooraf gegeven bronnen.

Inleiding

In de praktijk van nieuwbouw en renovatie is het aanleggen van een rioolstelsel een essentieel onderdeel van de infrastructuur. Het rioolstelsel zorgt voor de afvoer van afvalwater en grondwater en moet daarom zorgvuldig worden afgestemd op de fundering van het gebouw. In de meeste gevallen wordt het riool aanleggen onder de fundering gedaan, zodat het niet in botsing komt met de fundering zelf en het mogelijkheid biedt tot een kruipruimte of ondergrondse toegang. In sommige situaties kan echter overwogen worden om het riool door de fundering te leggen, bijvoorbeeld bij het gebruik van strokenfundering of broodjesfundering.

De keuze hangt af van meerdere factoren, zoals het type fundering, de liggingsomstandigheden van het grondwater, de aanwezigheid van bestaande constructies (zoals een schuur of uitbreiding), en de toegestane regelgeving. Ook de praktische uitvoering van de bouwer of eigenaar speelt een rol, aangezien niet iedereen de faciliteiten heeft om een kruipruimte of diepe rioollegging te realiseren. In dit artikel worden deze aspecten besproken op basis van praktijkvoorbeelden, technische richtlijnen en relevante regelgeving.

De rol van de fundering in het rioolstelsel

De fundering is de ondersteuning van het gebouw en beïnvloedt indirect de aanleg van het rioolstelsel. Afhankelijk van het type fundering, zoals strokenfundering, broodjesfundering of palenfundering, kan het riool op verschillende manieren worden geplaatst.

Strokenfundering

Een strokenfundering is een veelgebruikte methode waarbij een strook beton wordt gegoten onder de muren van het gebouw. Bij dit type fundering is het gebruikelijk om het riool aan te leggen onder de fundering. Dit betekent dat het riool niet door de funderingsmassa loopt, maar dieper in de grond is gelegd.

Dit heeft als voordeel dat het riool gemakkelijker is toegankelijk voor inspectie, reiniging of reparatie. Tevens is er ruimte voor de aanleg van een kruipruimte, wat nuttig kan zijn voor later onderhoud van leidingen. Een nadeel is dat het aanleggen van het riool onder de fundering technisch iets complexer is en kan leiden tot extra kosten bij de opgraving en de funderingsaanleg.

In de context van de bijkeuken die in bron [1] wordt beschreven, wordt overwogen om een strokenfundering met vorstrand te maken. De aanleg van leidingen (zoals riool, verwarming, water, en elektriciteit) zou dan in een kruipruimte komen. De voorkeur is om eerst de gracht te openen, de rioolbuizen aan te leggen, de fundering te storten, de leidingen aan te leggen, het overige gedeelte te vullen met zand (nachtrilling), en tenslotte de vloer te storten op zand.

Dit is een technisch haalbare en veelgebruikte aanpak. Het is echter belangrijk dat het riool niet in botsing komt met de fundering, aangezien dit leidt tot verzwakking van het funderingsmassief en mogelijke lekkages. Ook moet rekening worden gehouden met de hoogte van het riool in verhouding tot de grondwaterstand, zoals besproken in bron [3].

Broodjesfundering en kruipruimte

Een broodjesfundering bestaat uit een onder- en bovenliggende plaat met een kruipruimte ertussen. Deze methode biedt de mogelijkheid om leidingen, inclusief het riool, te leggen in de kruipruimte. Een voordeel is dat er geen diepere gracht hoeft te worden gegraven, omdat het riool in de kruipruimte ligt. De toegang tot het riool is hierbij direct via de kruipruimte mogelijk, wat handig is voor onderhoud.

Een nadeel is dat de aanleg van een broodjesfundering technisch complexer is en meer materiaal kost. Ook vereist het een zorgvuldige afweging van de sterkte en het gewicht van de bovenliggende vloer. In sommige gevallen kan het ook nodig zijn om isolatie of vangbakken in te bouwen om vochtproblemen te voorkomen.

In bron [4] wordt duidelijk dat er gespecialiseerde bedrijven zijn die expertise hebben op het gebied van kruipruimtes en rioolreparaties. Deze bedrijven kunnen ondersteuning bieden bij de aanleg van leidingen in een kruipruimte of de isolatie van de ruimte om eventuele vochtproblemen te voorkomen.

Palenfundering en grondwaterstand

In sommige situaties, zoals bij zachte grond of vochtige bodems, wordt een palenfundering gebruikt. Hierbij worden palen in de grond geslagen om het gebouw op te tillen. Voor houten palen met betonoplanger (zoals beschreven in bron [3]) is het belangrijk om de grondwaterstand nauwkeurig te bepalen. Het waterpeil mag namelijk niet lager staan dan 20 cm boven het hoogste funderingshout, om slijtage en rottende houten palen te voorkomen.

Als het riool lager ligt dan het hoogste funderingshout, kan dit leiden tot funderingsproblemen. Het is daarom belangrijk om bij palenfunderingen de liggingshoogte van het riool goed te bepalen en te verankeren in het projectplan. In sommige gevallen kan het riool ook door de fundering worden gelegd, maar dit vereist een zorgvuldige afweging van de stabiliteit en het draagvermogen van de palen.

Juridische en regelgevende aspecten

De aanleg van een rioolstelsel is niet alleen een technisch kwestie, maar ook een juridische. In Nederland geldt een regelgeving die bepaalt hoe afvalwater en grondwater moeten worden afgevoerd. Deze regelgeving is onder meer bepaald in de Wet milieubeheer en de verordeningen op gemeentelijk niveau, zoals uitgebreid in bron [2].

Een belangrijk begrip hierbij is afkoppelen, wat betekent dat afvalwater niet meer via openbare vuilwaterriolen moet worden afgevoerd, maar via infiltratie of oppervlaktewater. Dit kan bijvoorbeeld belangrijk zijn bij nieuwbouwprojecten waarbij de bestaande riolering niet voldoet aan de nieuwe eisen.

Voor gemeenten is er een voorkeursvolgorde bij de afvoer van afvalwater, waarbij infiltratie en hergebruik boven de afvoer naar oppervlaktewater en vuilwaterriolen staat. Deze voorkeursvolgorde is verankerd in artikel 10.29a van de Wet milieubeheer.

In sommige gevallen is het verplicht om het riool aan te leggen onder de fundering, om te voldoen aan milieu- en bouwtechnische normen. In andere gevallen kan het riool door de fundering worden gelegd, mits het niet leidt tot problemen met de stabiliteit van het gebouw.

Praktische overwegingen voor de eigenaar

Voor de eigenaar die zelf een nieuwbouw- of renovatieproject wil uitvoeren (zoals in bron [1] beschreven), zijn er een aantal praktische overwegingen. Deze gaan niet alleen over de keuze van het riool en de fundering, maar ook over de uitvoerbaarheid, de kosten en de benodigde kwalificatie.

1. Uitvoerbaarheid

Een zelfstandig project vereist een bepaalde mate van technische kennis. Het aanleggen van een riool onder een strokenfundering vraagt om een zorgvuldige opgraving en een nauwkeurige legging van de buizen. Ook de fundering moet goed worden gestort en aangetrild, en moet er rekening worden gehouden met de waterdichtheid van de vloer.

In de praktijk is het aan te raden om bij twijfel een professional in te schakelen, vooral bij het leggen van het riool. Een verkeerd geplaatste buis kan leiden tot lekkages, die later duur te herstellen zijn.

2. Kosten

Het leggen van een riool onder een fundering kan extra kosten met zich meebrengen, aangezien het een diepere opgraving en eventueel een kruipruimte vereist. Daarentegen kan het leggen van het riool door de fundering in sommige gevallen efficiënter zijn, vooral bij het gebruik van strokenfundering of broodjesfundering.

Het is verstandig om een vrijblijvend offerte aan te vragen bij gespecialiseerde bedrijven, zoals via riool-reparatie.nl. Deze bedrijven hebben expertise op het gebied van kruipruimtes, isolatie en rioollegging, en kunnen ondersteuning bieden bij het uitvoeren van het project.

3. Aansluiting op bestaande constructies

Een van de complexere aspecten is de aansluiting op bestaande constructies, zoals een schuur of uitbreiding. In bron [1] wordt bijvoorbeeld beschreven hoe de bijkeuken klem zit tussen huis en schuur. In dergelijke situaties is het belangrijk om te zorgen dat de nieuwe fundering goed aansluit op de bestaande constructies, zodat er geen sprake is van instorting of voetproblemen.

Het wegknippen of weghakken van een deel van de bestaande fundering is niet aan te raden, tenzij dit wordt gedaan onder toezicht van een professional. Het kan leiden tot verzwakking van de constructie en mogelijke schade.

Samenwerking in bouwblokken

In sommige situaties is het noodzakelijk om samen te werken met andere eigenaren, zoals in een bouwblok (zoals in bron [5] beschreven). In dergelijke gevallen is het aanleggen van het riool onder of door de fundering een gemeenschappelijke taak, waarbij iedereen een rol speelt.

Voor een dergelijk project is het belangrijk om een duidelijk plan op te stellen en eventuele problemen, zoals bodemdaling of funderingsproblemen, vooraf te onderzoeken. Het is verstandig om bij dergelijke projecten professionele ondersteuning in te schakelen, zoals een funderingsdeskundige of een rioleringsbedrijf.

Conclusie

De keuze of het riool door of onder de fundering wordt gelegd, is een belangrijk technisch en juridisch besluit. Het hangt af van het type fundering, de liggingsomstandigheden, de regelgeving en de praktische uitvoering. In de meeste gevallen is het aan te raden om het riool onder de fundering aan te leggen, om een kruipruimte of toegang te creëren. In sommige gevallen kan het leggen van het riool door de fundering echter haalbaar zijn, zolang het niet leidt tot problemen met de stabiliteit van het gebouw.

Voor de eigenaar die zelf een project wil uitvoeren, is het belangrijk om zorgvuldig te plannen, eventueel professionele hulp in te schakelen en rekening te houden met de regelgeving. Het leggen van het riool is een essentieel onderdeel van het project en moet daarom goed worden afgestemd op de fundering en de rest van de infrastructuur.

Bronnen

gaat
riool