Gaten graven voor funderingen: Techniek, veiligheid en praktische toepassingen

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Het graven van gaten voor funderingen is een essentieel onderdeel van bouw- en renovatieprojecten. Zowel bij nieuwbouw als bij uitbreidingen van bestaande woningen is het van groot belang om de fundering correct te ontwerpen en aan te leggen. In sommige gevallen is het nodig om gaten in de grond te boren of te graven om de fundering te versterken of om kabels en leidingen veilig te leggen. Dit artikel bespreekt de techniek, veiligheid en praktische toepassingen van gaten graven voor funderingen, met een nadruk op relevante aspecten zoals grondsoorten, constructieve overwegingen, veiligheidsmaatregelen en materialen die gebruikt worden in de praktijk.

Inleiding

Bij de aanleg van een fundering is het graven of boren van gaten een belangrijk instrument om stabiliteit en draagkracht te garanderen. In Nederland en Duitsland, waar de grondsoorten variëren van zand tot klei, is grondboren een veelgebruikte methode om een stevige fundering te realiseren. Vooral in gebieden met weinig draagkrachtige grond of een hoge grondwaterstand is dit een effectieve techniek. Bovendien is grondboren een alternatief voor heien, wat minder overlast oplevert. Ook bij renovaties en de aansluiting van elektriciteit en internet kan het nodig zijn om gaten in of onder een bestaande fundering te graven, bijvoorbeeld om kabels veilig te leggen.

Technische overwegingen bij het graven van gaten voor funderingen

1. Grondsoorten en draagkracht

De keuze voor het graven of boren van gaten voor funderingen hangt sterk af van de grondsoort. Zandgrond, zoals vaak voorkomt in regio’s zoals Eindhoven, biedt in veel gevallen voldoende draagkracht om een fundering aan te leggen. In zandgrond is het vaak mogelijk om een smal gat te graven of te boren om een betonpaal of mantelbuis te plaatsen. Bij kleigrond of grond met een hoge vochtigheid is het vaak nodig om dieper te graven of extra dragende structuren toe te passen.

Voordat gaten worden geboord of gegraven, moet worden beoordeeld of de grond voldoende stevig is om de fundering te dragen. Dit kan met een grondboor of metingen in de ondergrond. Als blijkt dat de grond niet voldoet, kan er geboord worden en vervolgens wapening en beton worden ingezet om de fundering te versterken.

2. Diepte van de fundering

De diepte waarop een fundering wordt aangelegd is van belang voor de stabiliteit van het gebouw. In Nederland is het vaak aan te raden om onder de vorstgrens te graven, wat minstens 60 cm diepte betekent. Afhankelijk van de constructie die op de fundering komt, kan deze diepte groter zijn. Bijvoorbeeld bij zware muren of bij woningen in zandgrond kan een diepere fundering nodig zijn.

Bij het graven van gaten voor funderingen is het dus belangrijk om te weten welke diepte nodig is, welke belasting de fundering zal dragen en welke bouwmaterialen erop komen. Voor de berekening van deze parameters is het verstandig om advies in te winnen bij een bouwkundige of ingenieur.

3. Breedte en vorm van de fundering

De breedte van een fundering hangt af van het type constructie die erop komt. Voor een enkele muur kan een fundering van 25 cm breed voldoende zijn, terwijl een spouwmuur vaak een fundering van 40 cm breed vereist. De vorm van de fundering kan variëren: het kan een vrije fundering zijn, een funderingsrand of heipalen gebruiken.

Bij het graven van gaten voor heipalen is het vaak nodig om een gat van een bepaalde diameter te boren. Deze gaten worden vervolgens gevuld met wapeningstaal en beton. Dit levert een stevige dragende kolom op die het gewicht van het gebouw overdraagt op de ondergrond.

Veiligheid bij het graven van gaten voor funderingen

1. Graafmelding en ondergrondse infrastructuur

Een van de belangrijkste veiligheidsmaatregelen bij het graven van gaten voor funderingen is het doen van een graafmelding. Dit betekent dat via een systeem zoals Klik op de Kaart wordt aangevraagd waar ondergrondse leidingen en kabels lopen. Deze melding is verplicht en voorkomt schade aan infrastructuur en het risico op ongelukken.

Bij het leggen van kabels onder of door een fundering is het ook van belang om te weten waar de kruipruimte is en of deze toegankelijk is. In sommige gevallen is het handiger om een gat naast het huis te graven en via een gat in de fundering de kabels te leggen, in plaats van via de kruipruimte.

2. Analyse van de ondergrond

Voordat gaten worden geboord of gegraven, is het verstandig om de toestand van de ondergrond te analyseren. In sommige gevallen is het nodig om een klein gat te graven om de situatie te beoordelen, bijvoorbeeld als piepschuim of andere materialen worden aangetroffen. Dit helpt om te bepalen hoe de fundering is opgebouwd en of het nodig is om verder te boren.

Bij een hoge grondwaterstand is het ook belangrijk om te beoordelen of het graven van gaten aan lekkage of instabiliteit kan leiden. In dergelijke gevallen is het soms beter om te boren in plaats van te graven, om de fundering niet aan te tasten.

3. Stabiliteit van de fundering

Bij het graven van gaten onder een bestaande fundering is het cruciaal om de stabiliteit van de fundering te behouden. Een verkeerde uitvoering kan leiden tot scheuren, instabiliteit of zelfs verzakkingen. Het is daarom belangrijk om de afmetingen van het gegraven gat te beperken en ervoor te zorgen dat de drukverdeling van de fundering niet wordt aangeraakt. Een smalle sleuf midden onder een deur of kelderaansluiting kan in veel gevallen voldoende zijn.

Bij het leggen van mantelbuizen onder een fundering is het ook belangrijk om te rekening houden met de toegankelijkheid van de kruipruimte en de flexibiliteit van de buis. In sommige gevallen is het nodig om meerdere gaten te graven om de mantelbuizen correct te leggen.

Praktische toepassingen van het graven van gaten voor funderingen

1. Graven voor kabels en leidingen

Een veelvoorkomende toepassing van het graven van gaten voor funderingen is het leggen van kabels en leidingen. Bij renovaties, nieuwbouw of de aansluiting van elektriciteit en internet kan het nodig zijn om een mantelbuis door of onder de fundering te leggen. Dit voorkomt extra werk bij de aansluiting van elektriciteit of internet en zorgt voor een efficiënte en betrouwbare verbinding.

Bij het leggen van kabels is het verstandig om YMCK-kabels te gebruiken, die via een mantelbuis worden gelegd. Deze kabels zijn geschikt voor elektriciteitsaansluitingen en bieden een goede bescherming tegen vocht en schade. De keuze voor graven of boren hangt af van de toegankelijkheid van de kruipruimte en de breedte van de fundering.

2. Graven voor funderingsdoorvoeren en meterkastvloerplaten

Bij het leggen van leidingen in en rond de meterkast is het belangrijk om rekening te houden met funderingsdoorvoeren en meterkastvloerplaten. Deze zijn onlosmakelijk verbonden en zorgen voor een stevige bevestiging van de leidingen. DYKA heeft samen met netbeheerders diverse funderingsdoorvoeren ontwikkeld die voldoen aan de Bouwbesluit eisen en Nederlandse norm 2768.

Een instortset van funderingsdoorvoer kan worden geplaatst aan de wapening van de fundering, voordat de leidingen worden ingestort. In dit geval is het mogelijk om elektriciteit zowel links als rechts aan te sluiten. De standaard breedte voor de buizen is maximaal 400 mm, maar deze kan worden uitgebreid met PVC buizen van 90x3,2 mm voor gas en 70x1,5 mm voor kabels.

3. Alternatieven voor heien

Grondboren is een goed alternatief voor heien, vooral in bebouwde omgevingen waar veel overlast kan ontstaan bij heien. Bij heien van bestaande betonpalen ontstaat namelijk veel lawaai en trilling, wat overlast kan veroorzaken voor de omgeving. Het grondboren en vervolgens storten van een betonpaal zorgt voor minder overlast en is daarom vaak de voorkeur gegeven.

Grondboren is ook geschikt voor andere klussen zoals het plaatsen van lantaarns, schuttingen of andere constructies. Het biedt een betrouwbare en minder storende methode om dragende structuren aan te leggen.

Veiligheidsmaatregelen en voorbereiding

1. Voorbereiding van het graven

Voor het graven van gaten voor funderingen is het belangrijk om een aantal voorbereidende stappen te ondernemen. Allereerst dient een graafmelding te worden aangevraagd om te bepalen waar ondergrondse leidingen en kabels zich bevinden. Dit voorkomt schade aan infrastructuur en het risico op ongelukken.

Daarnaast is het belangrijk om de toestand van de ondergrond goed te analyseren. In sommige gevallen kan het nodig zijn om een klein gat te graven om de situatie te beoordelen. Bijvoorbeeld als piepschuim of andere materialen worden aangetroffen. Dit helpt om te bepalen hoe de fundering is opgebouwd en of het nodig is om verder te boren.

2. Beoordeling van de funderingsconstructie

Bij het begin van een project is het vaak onduidelijk hoe de fundering is opgebouwd. In een praktijkvoorbeeld werd piepschuim aangetroffen, wat het vermoeden opleverde dat hierachter de fundering zat. In dergelijke gevallen is het handig om een klein gat te graven om de situatie te beoordelen. In dit geval werd overwogen om het piepschuim weg te snijden en later weer terug te plaatsen, of om gewoon door te boren.

Het is verstandig om in te houden dat de funderingsconstructie goed wordt beoordeeld voordat gaten worden geboord of gegraven. Dit voorkomt extra werk en zorgt voor een efficiënte uitvoering.

Uitdagingen en oplossingen bij het graven van gaten voor funderingen

1. Onbekende constructie van de fundering

Een van de uitdagingen bij het graven van gaten voor funderingen is het onbekende karakter van de funderingsconstructie. In sommige gevallen is het onduidelijk of de fundering bestaat uit heipalen, een funderingsrand of een vrije fundering. Dit maakt het moeilijk om te bepalen hoe het graven van gaten moet worden uitgevoerd.

In dergelijke gevallen is het verstandig om een klein gat te graven om de situatie te beoordelen. Dit helpt om te bepalen hoe de fundering is opgebouwd en of het nodig is om verder te boren. In sommige gevallen is het nodig om de funderingsconstructie te openen en te inspecteren voordat gaten kunnen worden geboord.

2. Problemen met toegang tot de kruipruimte

Een andere uitdaging bij het graven van gaten voor funderingen is het beperkte toegang tot de kruipruimte. In sommige gevallen is de kruipruimte onder een woning niet toegankelijk of lastig bereikbaar. Dit kan het gevolg zijn van een dikke isolatielaag of een geplafonnde vloer.

In dergelijke gevallen is het vaak handiger om een gat naast het huis te graven en via een boren door de fundering de kabels te leggen. Dit voorkomt het nodig hebben om een gat in de kruipruimte te maken, wat extra werk oplevert.

3. Problemen met mantelbuizen

Het leggen van mantelbuizen kan soms problemen opleveren, vooral bij langere trajecten of bij lastige toegang. In een praktijkvoorbeeld is het niet mogelijk om een mantelbuis in één stuk te leggen, waardoor het nodig is om meerdere gaten te graven. In dergelijke gevallen is het handig om rekening te houden met de flexibiliteit van de buis en de toegankelijkheid van de kruipruimte.

Het is verstandig om te bepalen hoe de mantelbuizen moeten worden gelegd en of het nodig is om gaten te graven of te boren. In sommige gevallen is het handiger om via een gat in de fundering de kabels te leggen, in plaats van via de kruipruimte.

Conclusie

De keuze voor het graven van gaten of het boren van gaten hangt af van de grondsoort, de draagkracht van de ondergrond, de toegankelijkheid van de kruipruimte en de breedte van de fundering. Het is verstandig om een graafmelding aan te vragen om te bepalen waar ondergrondse leidingen en kabels zich bevinden. Ook is het belangrijk om de toestand van de ondergrond goed te analyseren voordat gaten worden geboord of gegraven.

Bij het leggen van kabels is het verstandig om YMCK-kabels te gebruiken, die via een mantelbuis worden gelegd. De keuze voor graven of boren hangt af van de toegankelijkheid van de kruipruimte en de breedte van de fundering. In sommige gevallen is het handiger om een gat naast het huis te graven en via een gat in de fundering de kabels te leggen, in plaats van via de kruipruimte.

Het graven van gaten voor funderingen vereist dus een zorgvuldige aanpak, met aandacht voor veiligheid, technische overwegingen en praktische toepassingen. Door deze aspecten goed te beoordelen, kan een stevige en betrouwbare fundering worden aangelegd die voldoet aan de eisen van bouw en renovatieprojecten.

Bronnen

gaat
grave