Geen classificatie fundering: risico’s, onderzoek en oplossingen voor woningeigenaren en professionals

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Inleiding

Een goede fundering is de basis voor elke woning of bouwwerk. Het is de verbinding tussen het gebouw en de grond, en het zorgt ervoor dat belastingen correct worden overgedragen zonder dat er sprake is van onaanvaardbare zettingsverschillen of scheefstanden. Toch blijkt uit de beschikbare informatie dat niet in alle gevallen een duidelijke classificatie van de fundering voorhanden is. Dit kan tot risico’s leiden, zowel voor de bouwkwaliteit als voor de veiligheid van de woning. Bovendien maakt het het beoordelen van eventuele funderingsproblemen lastiger en kan het leiden tot onverwachte kosten bij aankoop of verkoop van een woning.

Deze artikel richt zich op de situatie waarin geen classificatie van de fundering beschikbaar is. Wat zijn de oorzaken hiervan? Wat zijn de gevolgen en hoe kan men hiermee omgaan? Binnen dit kader worden ook de beschikbare onderzoeksmethoden, de rol van gemeentelijke funderingsloketten en het nieuwe funderingslabel besproken. De nadruk ligt op feiten, methoden en aanbevelingen die worden ondersteund door de beschikbare bronnen.

De betekenis van funderingsclassificatie

Wat is funderingsclassificatie?

Funderingsclassificatie is een systeem om de staat van een fundering in te delen op basis van kwaliteit, risico en mogelijke maatregelen. De meest gebruikte indeling komt uit bron 1 en deel 4 van de bronnen, waarbij funderingen worden ingedeeld in categorieën I t/m IV of labels A t/m E. Deze classificatie helpt bij het beoordelen van het risico op funderingsproblemen en maakt het mogelijk om op tijd preventieve of herstelmaatregelen te nemen.

Categorieën I t/m IV:

Categorie I: Fundering verkeert in een goede tot uitstekende staat (nieuwbouwkwaliteit); over een periode van 25 jaar zijn geen maatregelen nodig.
Categorie II: Fundering verkeert in een redelijke tot goede staat; advies om binnen 25 jaar maatregelen te treffen.
Categorie III: Fundering verkeert in een matige staat; advies om binnen 10 jaar maatregelen te treffen.
Categorie IV: Fundering verkeert in een slechte staat. Direct funderingsherstel is noodzakelijk, bijvoorbeeld voor werkzaamheden in de omgeving.

Labels A t/m E:

Label A: Goede fundering.
Label B: Redelijke tot goede staat.
Label C: Matige staat.
Label D: Slechte staat.
Label E: Zeer slechte staat, met hoog risico op problemen.

Deze indelingen worden gebruikt in onder andere woningrapportages, zoals door woningtaxateurs sinds juli 2021 (bron 4), en helpen bij het beoordelen van het funderingsrisico bij aankoop of renovatie.

Geen classificatie: wat zijn de oorzaken?

Niet in alle gevallen is er een duidelijke funderingsclassificatie beschikbaar. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

Oude woningen: Vele woningen zijn gebouwd voordat er een standaard voor funderingsclassificatie was. In deze gevallen is er mogelijk geen officiële classificatie beschikbaar.
Geen onderzoek gedaan: In sommige gevallen is er gewoon geen onderzoek naar de fundering gedaan. Dit kan het geval zijn bij woningen die nooit zijn onderzocht of bij woningen die nooit zijn onderhouden.
Onjuiste registratie: In sommige gevallen is er wel een classificatie geregistreerd, maar is deze onjuist of niet actueel. Dit kan voorkomen bij modellen die automatisch classificaties genereren op basis van postcodegegevens of andere data (bron 2 en 3).
Geen openbare informatie beschikbaar: Niet in alle gemeenten is er een funderingsloket of database waarin funderingsinformatie openbaar beschikbaar is. Dit maakt het voor woningeigenaren lastig om duidelijke informatie over de fundering van hun woning te verkrijgen (bron 3).

Gevolgen van het ontbreken van een classificatie

Het ontbreken van een classificatie kan verschillende gevolgen hebben:

Onzekerheid over risico’s: Zonder classificatie is het lastig in te schatten of er sprake is van een hoge risico op funderingsproblemen. Dit maakt het risicobeheer moeilijker.
Verhoogde kosten bij herstel: Als funderingsproblemen op een later stadium worden ontdekt, kunnen de herstelkosten aanzienlijk stijgen. Dit is vooral het geval bij woningen met houten paalfunderingen of andere risicovolle funderingstypen.
Problemen bij aankoop of verkoop: Bij de aankoop of verkoop van een woning is een funderingsonderzoek en classificatie belangrijk om potentiële problemen in te zien. Zonder classificatie kan dit leiden tot onverwachte kosten of juridische complicaties.
Moeilijker beoordelen van bouwprojecten: Bij bouwprojecten, zoals nieuwbouw of renovatie, is een kennis van de funderingsstaat essentieel. Zonder classificatie is het risico op onvoorziene kosten of vertraging groter.

Hoe kan men omgaan met het ontbreken van een classificatie?

Funderingsonderzoek uitvoeren

Het uitvoeren van een funderingsonderzoek is de meest effectieve manier om inzicht te krijgen in de staat van de fundering, zelfs als er geen classificatie is. Er zijn twee fasen in het funderingsonderzoek:

Fase 0 – Oriënterend funderingsonderzoek

Fase 0 is een vooronderzoek dat zonder destructieve handelingen wordt uitgevoerd. Het doel is om risico’s op funderingsproblemen in beeld te brengen, zonder direct in de grond te graven. Dit is vaak voldoende voor een eerste risico-inschatting, bijvoorbeeld bij de aankoop of verkoop van een woning.

Wat wordt er in Fase 0 gedaan: - Archiefonderzoek: Onderzoek naar het bouwjaar, funderingstype en bodemgegevens. - Visuele inspectie: Controle op scheefstand, scheurvorming en andere gebreken. - Controle op verzakking: Metingen zoals vloerwaterpassing en lintvoegmeting worden uitgevoerd.

Het resultaat van Fase 0 geeft een eerste indruk van de funderingsrisico’s en helpt bij het bepalen of verder onderzoek nodig is.

Fase 1 – Uitgebreid funderingsonderzoek

Fase 1 is een niet-destructief funderingsonderzoek op locatie. Het is uitgevoerd met nauwkeurige metingen en waarnemingen om een objectieve beoordeling te maken van de fundering. Er wordt niet gegraven, maar er wordt meetdata verzameld die een duidelijk beeld geeft van de huidige situatie.

Wat wordt er in Fase 1 gedaan: - Inmeten van gevels en pandmaatvoering: Voor het bepalen van scheefstand. - Lintvoegmetingen: Voor het bepalen van eventuele verzakkingen.

Fase 1 levert meestal een duidelijk beeld van de huidige staat van de fundering en helpt bij het nemen van beslissingen over verder onderzoek of eventuele herstelmaatregelen.

Aanvragen bij gemeentelijke funderingsloketten

In sommige gemeenten zijn er funderingsloketten waar woningeigenaren informatie kunnen aanvragen over de fundering van hun woning. Deze loketten zijn actief in het ontsluiten van informatie en helpen bij het verbeteren van de kwaliteit van de funderingsinformatie.

Wat is een funderingsloket: - Een funderingsloket is een service waarin woningeigenaren of professionals informatie kunnen aanvragen over de fundering van een woning. - Informatie wordt geregistreerd in databases die openbaar of gedeeltelijk openbaar beschikbaar zijn. - Mislukte classificaties kunnen worden gemeld en aangepast.

Het gebruik van funderingsloketten kan helpen bij het verkrijgen van een classificatie of het verbeteren van de kwaliteit van bestaande data (bron 3).

Gebruik van online funderingstools

Er zijn ook online tools beschikbaar die informatie kunnen geven over funderingen op basis van postcode en huisnummer. Deze tools zijn echter niet altijd beschikbaar voor ieder adres en geven soms een modelberekening op basis van statistieken en andere data.

Wat kan een online funderingstool? - Soorten funderingen in het postcodegebied. - Risicoclassificatie op basis van droogstand, ontwateringsdiepte, bacteriële aantasting, enz. - Herstelregister met vervangen of herstelde funderingen in Nederland.

Hoewel deze tools nuttig zijn, zijn ze niet altijd accuraat, omdat het gaat om berekeningen op basis van modellen en niet om directe metingen aan de fundering van een woning (bron 2).

Funderingslabel en woningrapportages

Sinds juli 2021 wordt een funderingslabel opgenomen in woningrapportages van woningtaxateurs. Dit label geeft de staat van de fundering aan op basis van categorieën A t/m E. Het doel van dit label is om mogelijke problemen met de fundering vroegtijdig in beeld te brengen, waardoor nare verrassingen bij aankoop of verkoop kunnen worden voorkomen.

Wat betekent het funderingslabel: - Label A: Goede fundering. - Label B: Redelijke tot goede staat. - Label C: Matige staat. - Label D: Slechte staat. - Label E: Zeer slechte staat, met hoog risico op problemen.

Het gebruik van het funderingslabel helpt bij het beoordelen van risico’s en maakt het voor woningeigenaren duidelijker wat er aan de fundering is en wat er eventueel moet worden gedaan (bron 4).

De rol van de geotechniek in fundering en bouw

Wat is geotechniek?

Geotechniek is de toegepaste wetenschap die zich bezighoudt met bouwen op en in de grond. Het houdt zich onder andere bezig met het ontwerpen van funderingsconstructies, grondonderzoek en de classificatie van grond. Het doel is om veilige en duurzame constructies te realiseren.

Wat is de rol van de geotechniek bij fundering? - Het ontwerpen van funderingsconstructies op basis van de draagkracht van de grond. - Het voorkomen van schade aan geotechnische constructies door correcte toetsing en onderhoud. - Het verbeteren van normen en praktijkrichtlijnen voor fundering en geotechniek.

De normcommissie geotechniek (bron 5) werkt aan de normalisatie van funderingstechnieken en streeft naar een aansluiting met Europese en internationale normen. Deze standaarden zijn belangrijk voor het zorgen van kwaliteit en veiligheid in de bouw.

Conclusie

Het ontbreken van een funderingsclassificatie kan tot onverwachte problemen leiden bij aankoop, verkoop of renovatie van een woning. Het maakt het lastiger om risico’s in te schatten en kan leiden tot onaanvaardbare kosten bij herstel. Hoewel niet in alle gevallen een classificatie beschikbaar is, zijn er methoden om inzicht te krijgen in de staat van de fundering. Deze methoden omvatten onder andere funderingsonderzoek in Fase 0 en Fase 1, het gebruik van online funderingstools, het aanschrijven van gemeentelijke funderingsloketten en het beoordelen van de fundering via woningrapportages met funderingslabels.

Bij het ontbreken van een classificatie is het belangrijk om actief te handelen en onderzoek te doen. Dit helpt bij het voorkomen van onverwachte kosten en maakt het mogelijk om vroegtijdig preventieve maatregelen te nemen. Voor woningeigenaren, professionals en DIY’ers is het dus essentieel om kennis te maken met de beschikbare onderzoeksmethoden en bronnen van informatie.

Bronnen

classificatie