Funderingsproblematiek in Emmen: Aanpak, Subsidies en Ondersteuning voor Eigenaren

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Funderingsproblematiek is een zorg die steeds vaker opduikt in woningbouwgebieden, met name in gebieden met veenbodem, zoals delen van de gemeente Emmen in Drenthe. In recente jaren zijn er meerdere meldingen geweest van bodemdaling en daarmee gepaard gaande schade aan funderingen en woningen. Dit heeft geleid tot een landelijke en lokale aanpak, waarbij zowel de overheid als gemeenten een rol spelen in het ondersteunen van eigenaren en het beheersen van funderingsproblematiek. In dit artikel bespreken we de oorzaken, de huidige maatregelen, de beschikbare subsidies en ondersteuning voor woningeigenaren in Emmen, en de rol van de gemeente bij het oplossen van funderingsproblemen.

Inleiding

In de afgelopen jaren is funderingsproblematiek in Emmen en de omgeving een urgente kwestie geworden. De oorzaken van bodemdaling en funderingsproblemen zijn diverse, waaronder veenoxidatie, zettingen en grootschalige grondwateronttrekking. Inwoners hebben schade gemeld aan hun woningen, zoals scheuren in muren en daken, wat heeft geleid tot urgente onderzoeken en maatregelen. De gemeente Emmen heeft een subsidieregeling opgesteld om woningeigenaren te ondersteunen bij funderingsonderzoek, en het Rijk heeft via het Fonds Duurzaam Funderingsherstel een vangnet ingericht voor eigenaren die financieel niet in staat zijn tot herstel. Tevens zijn er initiatieven zoals het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) en het Funderingsloket, die advies en ondersteuning bieden.

Oorzaken van funderingsproblematiek

Veengebieden en bodemdaling

In het voormalige veengebied van de gemeente Emmen is bodemdaling een bekende oorzaak van funderingsproblemen. Veen is een organisch materiaal dat kan afbreken of samenklapken bij blootstelling aan lucht, een proces dat veenoxidatie wordt genoemd. Dit kan leiden tot een verlies van volume in de bodem en daarmee een dalende bodemhoogte. In combinatie met zettingen — een proces waarbij grond verdicht nadat de bouwconstructie erop staat — kan dit funderingsproblemen veroorzaken.

Een onderzoek door Fugro heeft onthuld dat bodemdaling in het gebied wordt beïnvloed door meerdere factoren, zoals verbouwingen, gebrekkige bouwconstructies, grootschalige grondwateronttrekking en zwaar vrachtverkeer. De bodem in het gebied is bovendien niet homogeen opgebouwd, wat betekent dat de schade varieert per woning. Bij sommige woningen is alleen de tuin verzakt, terwijl bij anderen ook scheuren in muren ontstaan.

Gevolgen voor de woningbouw

De gevolgen van funderingsproblematiek zijn zowel visueel zichtbaar als functioneel voelbaar. Voor woningeigenaren betekent dit vaak structurele schade aan de fundering en de woning zelf. Dit kan leiden tot:

Scheuren in muren, plafonds en vloeren
Problemen met de kelders en fundamenten
Lasten met de verkoop van de woning
Verlies aan waarde van het onroerend goed

Een duidelijk voorbeeld is het geval van een woning in Erica en Nieuw-Amsterdam, waar de eigenaren merkten dat de scheuren in de muren steeds groter werden. Na onderzoek bleek dat de schade het gevolg was van bodemdaling en gebrekkige bouwconstructies. Dit betekende dat drastische maatregelen genomen moesten worden, zoals het plaatsen van ijzeren stangen en nieuwe ondersteuning, om de fundering te stabiliseren.

De rol van de gemeente Emmen

De gemeente Emmen speelt een centrale rol in de aanpak van funderingsproblematiek. Ze heeft een funderingsloket ingericht, dat meldingen registreert en woningeigenaren adviseert. Dit loket helpt bij het inzichtelijk maken van de situatie en stelt verkenningen in voor verdere maatregelen. Daarnaast biedt de gemeente subsidies aan voor funderingsonderzoek, zoals de ‘Subsidieregeling Funderingsonderzoek bodemdaling’, die tot 31 december 2024 geldt.

De regeling is bedoeld voor eigenaren die zowel eigenaar als bewoner zijn van een woning in het voormalige veengebied. De woning moet zich op een specifiek kaartgebied bevinden, wat op de gemeentelijke website te raadplegen is. De subsidie kan gebruikt worden voor onderzoek naar de fundering, eventuele aanbouw, erfverharding of tuin. Daarnaast moet er een reëel vermoeden van constructieve schade zijn, wat moet worden onderbouwd met foto’s en plattegronden.

Subsidie en financiële ondersteuning

De ‘Subsidieregeling Funderingsonderzoek bodemdaling’ is een belangrijke maatregel die eigenaren helpt bij de kosten van gespecialiseerd onderzoek. Aangezien funderingsonderzoek kostbaar kan zijn, is deze subsidie bedoeld om de financiële druk te verlichten en de eigenaar in staat te stellen tot een objectieve beoordeling van de situatie.

Naast deze subsidie bestaat er ook het Fonds Duurzaam Funderingsherstel, dat door het Rijk is opgericht. Dit fonds biedt een vangnet voor eigenaren die financieel niet in staat zijn om een lening voor funderingsherstel te krijgen. De voorwaarde is dat de eigenaar’s gemeente een samenwerkingsovereenkomst heeft afgesloten met het fonds. Inwoners van gemeenten die deel uitmaken van het fonds kunnen gebruikmaken van deze faciliteit.

De rol van het Rijk en het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek

Het Rijk is verantwoordelijk voor het Rijksprogramma aanpak funderingsproblematiek, uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Dit programma is gericht op kennisontwikkeling en -deling, en biedt ondersteuning aan gemeenten bij het ontwikkelen van lokale aanpakken.

Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) is een van de uitkomsten van dit programma. Het kenniscentrum is verantwoordelijk voor het beheer van het funderingsloket, een centrale plek waar woningeigenaren ondersteuning en advies kunnen krijgen. Dit loket is van groot belang voor eigenaren die geen duidelijk beeld hebben van de aard van hun funderingsproblematiek en wat er kan worden gedaan.

Bij het KCAF is ook het Fonds Duurzaam Funderingsherstel ondergebracht. Dit fonds is bedoeld voor eigenaren die geen lening kunnen krijgen bij een bank om funderingsherstel te financieren. Het fonds is toegankelijk voor inwoners van gemeenten die een samenwerkingsovereenkomst hebben afgesloten.

Collectieve en individuele aanpak

Individuele aanpak

Voor woningeigenaren die schade hebben gemeld, is de eerste stap meestal een funderingsonderzoek. Dit onderzoek wordt meestal uitgevoerd door een gespecialiseerd bedrijf en kan aantonen of er daadwerkelijk sprake is van funderingsproblematiek. Uit het onderzoek kan ook blijken wat de oorzaak is van de schade en welke maatregelen noodzakelijk zijn om de fundering te stabiliseren of her te stel len.

In het geval van de woning in Erica en Nieuw-Amsterdam was het onderzoek van Fugro bepalend. Na het onderzoek bleek dat de schade het gevolg was van bodemdaling, verbouwingen en een gebrekkige bouwconstructie. Het was duidelijk dat drastische maatregelen genomen moesten worden, zoals het plaatsen van ijzeren stangen en nieuwe ondersteuning, om de fundering te stabiliseren.

Collectieve aanpak

In sommige wijken is het mogelijk om een collectieve aanpak te ontwikkelen, waarbij woningeigenaren samen met hun buren een herstelproject opzetten. Dit heeft vaak kostenvoordelen, omdat grotere projecten beter te plannen en uit te voeren zijn. Bovendien kunnen gemeenten dan meewerken aan een bredere aanpak, die beter aansluit bij de lokale omstandigheden.

Een voorbeeld van een dergelijke aanpak is de Facebookgroep bodemdaling Zuidoost-Drenthe, waarin inwoners uit het gebied samenkwamen om hun problemen te bespreken en actie ondernamen. Deze groep heeft geleid tot een collectieve actie waarbij tientallen inwoners zich meldden bij de gemeente Emmen. Dit heeft ertoe geleid dat de gemeente een onderzoek liet uitvoeren en maatregelen overwoog.

Financiële regelingen en vergunningen

Funderingsherstel en vergunningen

Voor funderingsherstel is meestal een omgevingsvergunning nodig. Dit is een vergunning die verstrekt wordt door de gemeente en die toestaat om funderingswerkzaamheden uit te voeren. De vergunning is nodig om ervoor te zorgen dat de werkzaamheden worden uitgevoerd volgens de geldende bouwnormen en veiligheidsvoorschriften.

Bij sommige gemeenten zijn er ook vergunningvrij verkeersregels voor kleine funderingsherstelmaatregelen, maar dit hangt af van de lokale regelgeving. In het geval van Emmen is het verstandig om contact op te nemen met het funderingsloket of de gemeente om te achterhalen wat de eisen zijn voor funderingsherstel in de woning.

Financiële regelingen

Naast subsidies en fondsen zijn er ook andere financiële regelingen beschikbaar voor funderingsherstel. Een voorbeeld is de Funderingslening, die via het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn) kan worden aangegaan. Deze lening is specifiek bedoeld voor funderingsherstel en heeft gunstige voorwaarden, zoals een lage rente en langere termijn.

Voor eigenaren van monumentale woningen zijn er vaak aanvullende regelingen beschikbaar via de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed of provinciale erfgoedfondsen. Deze regelingen zijn gericht op de behoud van de historische waarde van de woning en bieden extra financiering of subsidies.

Rol van professionele partijen

Constructiefgoed en andere partijen

Bij funderingsproblematiek is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen. Een betrouwbare partner in dit proces is Constructiefgoed, een bedrijf dat gespecialiseerd is in funderingsvraagstukken. Constructiefgoed biedt een persoonlijke en transparante aanpak, waarbij ze beginnen met een grondige analyse van de situatie. Ze zoeken niet alleen naar zichtbare problemen, maar ook naar de onderliggende oorzaken. Daarna stellen ze een heldere constructieberekening op, die als basis dient voor een effectief herstelplan.

Ook andere partijen, zoals bouwbedrijven en ingenieurs, spelen een rol in de aanpak van funderingsproblematiek. Het is verstandig om meerdere partijen te betrekken bij het onderzoek en herstel, zodat de aanpak objectief en professioneel kan zijn.

Rol van de VNG en systeemverandering

De Voorzienings- en Netwerken Groep (VNG) speelt een belangrijke rol in de systeemverandering die nodig is bij het oplossen van funderingsproblematiek. De VNG heeft een position paper opgesteld, waarin ze aangeven welk handelingsperspectief gemeenten nodig hebben en welke systeemverandering nodig is. Deze inbreng is gericht op de Agenda funderingsaanpak, die binnenkort verschijnt.

Volgens de VNG is een aanpak voor funderingen een gezamenlijke opgave die zowel de overheden als private partijen aangaat. Het huidige systeem houdt onwetendheid over de toestand van funderingen in stand, wat moet worden doorgebroken. Dit betekent onder andere:

Funderingsaspecten moeten meegewogen worden bij transacties of financiering van gebouwen
Er moet een eenduidige registratie komen van funderingsonderzoeken en herstel
De gevolgen voor funderingen bij grondwaterbeheer en vergunningverlening moeten structureel onderdeel worden van de te maken keuzes

Daarnaast moeten eigenaren ondersteuning krijgen bij het oplossen van funderingsproblemen, en gemeenten moeten in staat zijn om inwoners te ondersteunen die dat niet zelfstandig kunnen.

Netwerk funderingen

De VNG is ook op zoek naar nieuwe leden voor het netwerk funderingen, waarin gemeenten onderling kennis, ervaring en inzichten uitwisselen. Het netwerk heeft als doel om gemeenten te ondersteunen bij het oplossen van funderingsproblematiek, en om VNG-standpunten te voeden in de lobby richting het rijk. Het netwerk houdt jaarlijks 3 of 4 bijeenkomsten, waarvan de meeste online zijn.

De toekomst van funderingsbeleid

De aanpak van funderingsproblematiek is een dynamisch proces dat blijft ontwikkelen. De huidige maatregelen zijn gericht op het oplossen van bestaande problemen, maar er zijn ook maatregelen in ontwikkeling om toekomstige problemen te voorkomen.

Een belangrijke maatregel is de registratie van funderingsonderzoeken en herstel, die eenduidig moet worden gemaakt. Dit maakt het mogelijk om trends en risico’s op te sporen en te voorkomen. Tevens is er aandacht voor de rol van grondwaterbeheer en vergunningverlening in het voorkomen van funderingsproblematiek.

Bij het grondwaterbeheer is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de bodem niet te droog wordt, wat kan leiden tot bodemdaling. Bij de vergunningverlening is het belangrijk om ervoor te zorgen dat funderingsaspecten meegewogen worden bij beslissingen over bouwprojecten en verbouwingen.

Conclusie

Funderingsproblematiek in Emmen is een complexe kwestie die door meerdere factoren wordt beïnvloed, waaronder bodemdaling, veenoxidatie en grootschalige grondwateronttrekking. Voor woningeigenaren betekent dit vaak schade aan de fundering en de woning zelf, wat urgente maatregelen vereist. De gemeente Emmen heeft een subsidieregeling opgesteld om woningeigenaren te ondersteunen bij funderingsonderzoek, en het Rijk heeft via het Fonds Duurzaam Funderingsherstel een vangnet ingericht voor eigenaren die financieel niet in staat zijn tot herstel.

Tevens zijn er initiatieven zoals het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) en het Funderingsloket, die advies en ondersteuning bieden. De VNG speelt een belangrijke rol in de systeemverandering die nodig is bij het oplossen van funderingsproblematiek, en heeft een position paper opgesteld voor de Agenda funderingsaanpak.

Voor woningeigenaren is het belangrijk om vroegtijdig actie te ondernemen bij funderingsproblematiek. Dit betekent dat ze contact moeten opnemen met de gemeente, het funderingsloket of professionele partijen zoals Constructiefgoed. Door een grondige analyse en een helder herstelplan is het vaak mogelijk om schade te beperken en de fundering te stabiliseren.