Geotextiel onder fundering: Functie, toepassing en selectiecriteria

Geotextiel onder fundering speelt een essentiële rol bij de stabilisatie en bescherming van bouwconstructies. Het is een veelzijdig materiaal dat wordt toegepast in diverse bouwscenario’s, van wegen- en waterbouwkundige toepassingen tot individuele woningbouwprojecten. In dit artikel bespreken we de functies, kenmerken, toepassingsmogelijkheden en selectiecriteria van geotextiel in relatie tot funderingen. Aan de hand van betrouwbare bronnen worden de meest relevante aspecten van geotextiel als onderdeel van funderingssystemen uitgelegd.

Wat is geotextiel en wat zijn de functies?

Geotextiel is een doorlatend textielmateriaal dat wordt gebruikt in combinatie met andere materialen, vooral in water- en wegenbouwkundige toepassingen. Het materiaal kan worden onderverdeeld in geweven, niet-geweven en gebreid geotextiel, afhankelijk van de productiemethode. De meest gebruikte grondstoffen zijn polypropeen en polyester, hoewel ook polyetheen, nylon en glasvezel bruikbaar zijn. In toepassingen waar biologische afbreekbaarheid gewenst is, wordt jute, hennep of kokos gebruikt.

De kernfuncties van geotextiel zijn:

• Scheiding: het scheidt verschillende materialen van elkaar en voorkomt menging.
• Filtering: het laat water door, maar houdt fijne deeltjes zoals zand of klei tegen.
• Versterking: het verhoogt de draagkracht van grondlagen en vermindert zettingen.
• Drainage: het faciliteert de waterafvoer en voorkomt verzadiging van grondlagen.
• Bescherming: het beschermt ondergrondse constructies tegen schade door bodemerosie of beweging.

Bij funderingen is geotextiel vooral van belang om de stabiliteit van de ondergrond te verbeteren en mogelijke bodembewegingen te beheersen. Het voorkomt opzwellen van de grond en bevochtiging van de fundering, wat essentieel is voor de levensduur van de constructie.

Kenmerken van geotextiel voor funderingen

Geotextiel dat gebruikt wordt onder funderingen moet voldoen aan bepaalde kenmerken om zijn functie effectief uit te voeren. De belangrijkste kenmerken zijn:

• Mechanische sterkte: het moet krachten kunnen opvangen en belastingen kunnen verdelen.
• Duurzaamheid: het moet bestand zijn tegen fysische en chemische invloeden in de grond.
• Waterdoorlatendheid: het moet water doorlaten, maar fijne deeltjes tegenhouden.
• Dichtheid: de dichtheid in gram per vierkante meter (g/m²) is een maat voor de sterkte en duurzaamheid.
• Chemische bestendigheid: het moet resistent zijn tegen chemische stoffen in de grond en ondergrondse vochtige omstandigheden.
• Capillaire werking: het moet in staat zijn om kleine hoeveelheden water op te nemen en te leiden.

Bij de keuze van geotextiel voor funderingen dient rekening te worden gehouden met de specifieke toepassing. Bijvoorbeeld bij een monolithische funderingsplaat is een dichtheid van 350 g/m² aanbevolen, terwijl voor het blinde gebied een dichtheid van 150–200 g/m² voldoende is. Bij het bedekken van de bodem van een open put wordt vaak een dichtheid van 200–250 g/m² gebruikt.

Toepassing van geotextiel bij verschillende funderingsvormen

Geotextiel kan worden toegepast bij diverse soorten funderingen, afhankelijk van de omstandigheden van de bodem en de belasting van de constructie. Hieronder worden enkele veelvoorkomende funderingsvormen en hun toepassing van geotextiel besproken.

Monolithische fundering

Bij een monolithische fundering wordt de gehele bodem van de uitgegraven put bedekt met geotextiel. Het materiaal fungeert als scheidingslaag tussen de ondergrond en de funderingsplaat. Dit voorkomt dat fijne deeltjes in de ondergrond de plaat binnendringen en zorgt voor een gelijkmatige drukverdeling. Het gebruik van geotextiel met een dichtheid van 350 g/m² is aan te raden voor een betrouwbare bescherming van de fundering tegen bodem- en regenwater.

Prefab betonnen riem

Bij een prefab betonnen funderingsstrip is geotextiel eveneens van toepassing. Het wordt gebruikt als scheidingslaag onder de fundering om bodembewegingen te beheersen en zettingen te verkleinen. De dichtheid van het geotextiel dient hier in de orde van 200–250 g/m² te liggen, afhankelijk van de stabiliteit van de ondergrond.

Paalfundering

Bij paalfunderingen wordt geotextiel gebruikt om het omringende grondvolume te stabiliseren. Het materiaal voorkomt grondverlies rondom de palen en zorgt voor een betere drukverdeling. In combinatie met geogrids kan geotextiel ook gebruikt worden als ondersteuning voor zwakke grondlagen. De stabilisatie vermindert het risico op lokale zettingen en vermindert de belasting op de paalconstructie.

Plaatfundering

Geotextiel is ook van toepassing bij een plaatfundering. Het wordt gebruikt als scheidingslaag tussen de ondergrond en de betonnen plaat. Het materiaal voorkomt het opzwellen van de grond en bevochtiging van de onderkant van de plaat. Het is aan te raden om polymeervarianten van thermisch geperst geotextiel te gebruiken, omdat deze extra bestendig zijn tegen de invloed van bodem- en regenwater.

Blinde ruimte

De blinde ruimte is een essentieel onderdeel van de fundering die beschermt tegen regen- en smeltwater. Geotextiel wordt hier onder een betonnen strip geplaatst om de doorstroming van water te beheersen en mogelijke vernietiging van het blinde gebied te voorkomen. Een dichtheid van 150–200 g/m² is voldoende voor dit doel.

Geotextiel versus alternatieve materialen

Hoewel geotextiel een veelzijdig en betrouwbare oplossing biedt, zijn er in bepaalde gevallen alternatieve materialen die kunnen worden overwogen. Het is echter belangrijk te benadrukken dat geotextiel specifieke functies uitvoert die moeilijk te vervangen zijn met andere materialen.

Dakbedekkingsmateriaal

Soms wordt dakbedekkingsmateriaal als alternatief gebruikt voor geotextiel. Dit is een goedkope oplossing die tijdelijk kan werken, maar het heeft een kortere levensduur (maximaal 20 jaar) vergeleken met geotextiel (80 jaar). Het materiaal is minder bestand tegen fysische en chemische invloeden en biedt minder bescherming tegen bodembewegingen.

Galvaniseerd gaas

Een ander alternatief is een klein gaas van gegalvaniseerd metaal. Dit materiaal fungeert gedeeltelijk als geotextiel, maar het biedt minder scheidings- en filterfuncties. Het is geschikt voor tijdelijke toepassingen, maar het is niet aan te raden als langdurige oplossing voor funderingen.

Dornit

Dornit is een soort geotextielmateriaal dat vaak wordt gebruikt als alternatief. Het heeft vergelijkbare eigenschappen als geotextiel, maar de kwaliteit van de bescherming kan variëren. Het is aan te raden om het gebruik van Dornit te beperken tot specifieke toepassingen waar de eisen lager zijn.

Combinaties van geotextiel en geogrids

In veel bouwprojecten worden geotextiel en geogrids gecombineerd om de stabiliteit van de ondergrond te verbeteren. Geogrids zijn kunststofproducten die worden gebruikt als funderingswapening en stabilisatie van zwakke grondlagen. De combinatie van geotextiel en geogrids zorgt voor een krachtige ondersteuning die zettingsverschillen beheerst en de draagkracht van de ondergrond verhoogt.

De toepassing van geogrids is vooral nuttig bij het verbeteren van de sterkte van granulaire lagen en het stabiliseren van taluds. Het geotextiel zorgt ervoor dat de grond niet wegspoelt en fungeert als scheidingslaag. Samen vormen de twee materialen een krachtige oplossing voor complexe bodemproblemen.

Selectiecriteria voor geotextiel bij funderingen

Bij de keuze van geotextiel voor funderingen zijn er verschillende factoren die moeten worden meegenomen. Deze factoren bepalen de geschiktheid van het materiaal en zijn cruciaal voor de prestaties en levensduur van de fundering.

Veelzijdigheid

Het geotextiel moet geschikt zijn voor meerdere toepassingen. Het moet zowel als scheidingslaag, filter en versterkingsmateriaal kunnen worden gebruikt. De veelzijdigheid van het materiaal is van belang om het flexibel in te zetten in diverse bouwscenario’s.

Dichtheid

De dichtheid van het geotextiel in gram per vierkante meter (g/m²) is een maat voor de sterkte en duurzaamheid. De keuze van de dichtheid hangt af van de functie van het materiaal en de omstandigheden van de ondergrond. Voor bijvoorbeeld monolithische funderingsplaten is een dichtheid van 350 g/m² aan te raden.

Prijs

Hoewel geotextiel een betrouwbare oplossing biedt, is de prijs een belangrijk overweging bij de keuze. Er zijn huishoudelijke materialen beschikbaar die een betaalbare oplossing bieden zonder in kwaliteit in te leveren. Het is aan te raden om de prijs te beoordelen in verhouding tot de levensduur en prestaties van het materiaal.

Duurzaamheid

De duurzaamheid van geotextiel is essentieel voor de levensduur van de fundering. Het materiaal moet bestand zijn tegen fysische en chemische invloeden in de grond. Kunststof geotextiel zoals polypropyleen en polyester zijn bekend om hun lange levensduur en goede bestendigheid.

Milieu-impact

In sommige gevallen wordt geotextiel gemaakt van biologisch afbreekbare materialen zoals jute of hennep. Deze varianten zijn geschikt voor toepassingen waar biologische afbreekbaarheid gewenst is. Het is aan te raden om de milieu-impact van het materiaal te beoordelen, vooral bij duurzame bouwprojecten.

Conclusie

Geotextiel onder fundering is een essentieel onderdeel bij de stabilisatie en bescherming van bouwconstructies. Het materiaal voorkomt bodembewegingen, bevochtiging en zettingsverschillen, wat essentieel is voor de levensduur van de fundering. De keuze van het juiste type geotextiel hangt af van de specifieke toepassing en de omstandigheden van de ondergrond. Het is aan te raden om geotextiel met voldoende dichtheid en duurzaamheid te kiezen om de functie effectief uit te voeren. In combinatie met geogrids kan geotextiel worden gebruikt voor complexe bodemproblemen en de stabilisatie van zwakke grondlagen. Het is belangrijk om de eigenschappen van het materiaal te begrijpen en de juiste keuze te maken om de prestaties en levensduur van de fundering te waarborgen.

Bronnen

1. Geotextiel voor funderingen
2. Geotextiel
3. Geotextiel en geogrids