Hoe bereken je een fundering: stappen, typen en belangrijke aandachtspunten

Een goed ontworpen en correct berekende fundering is de basis van elk bouwproject. Zowel bij nieuwbouw als bij uitbreidingen, verbouwingen of opbouwen is het noodzakelijk om een fundering te laten berekenen. De fundering zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw wordt afgedragen op de grond op een manier die veilig en duurzaam is. Dit artikel legt stap voor stap uit hoe een fundering berekend wordt, welke factoren er bij het proces worden meegenomen, welke typen funderingen er zijn, en waarom het gebruik van een berekening onmisbaar is bij het bouwen of verbouwen.

Inleiding: De rol van een funderingsberekening

Een funderingsberekening is een technisch proces waarin de stabiliteit en draagkracht van de fundering van een bouwwerk worden geëvalueerd. Het doel is om te bepalen of de fundering in staat is om het gewicht van het gebouw te dragen zonder overmatige verzakking of instabiliteit. Dit proces is essentieel in bouwprojecten, omdat een onjuiste fundering leidt tot schade, instabiliteit of zelfs gevaarlijke situaties.

Volgens het Besluit bouwwerken leefomgeving moet een bouwwerk voldoende bestand zijn tegen de daarop werkende krachten. Dit betekent dat bij elke aanbouw, uitbouw, of constructieve wijziging een funderingsberekening uitgevoerd dient te worden. De berekening is verplicht bij het aanvragen van een bouwvergunning, maar ook bij vergunningsvrije bouwprojecten moet voldaan worden aan de veiligheidseisen.

Een funderingsberekening wordt uitgevoerd door een erkende constructeur of ingenieur. Zij gebruiken gegevens over de bodem, de belasting van het bouwwerk en de gewenste technische eisen om een veilig en duurzaam funderingsontwerp te ontwikkelen.

Stap voor stap: Het funderingsberekeningsproces

Het proces van het berekenen van een fundering is maatwerk en hangt af van de locatie, de bodemgesteldheid en het ontwerp van het bouwwerk. Hieronder worden de belangrijkste stappen van het funderingsberekeningsproces uitgelegd, zoals aangegeven in de gegevens.

1. Grondonderzoek (bodemanalyse)

Het eerste en meest essentiële onderdeel van het funderingsberekeningsproces is het grondonderzoek. Dit is een sondeer- of booronderzoek waarbij bodemmonsters worden genomen om inzicht te krijgen in de draagkracht, samenstelling en het grondwaterpeil van de bodem. Een bodemanalyse is nodig om te bepalen welk type fundering geschikt is voor de gegeven bodemomstandigheden.

In de praktijk worden deze analyses uitgevoerd door ingenieurs of constructeurs die ervaring hebben met bodemmateriaal en bodemmechanica. De uitkomsten van het grondonderzoek bepalen de verdere stappen in het berekeningsproces.

2. Belastingsberekening

Bij de belastingsberekening wordt het totale gewicht van het bouwwerk bepaald. Dit omvat het gewicht van muren, vloeren, daken, installaties, en eventuele inrichting. De berekening moet volgens de Eurocode 7 (EN 1997)-normen worden uitgevoerd, die Europese standaarden voor funderingsontwerp en berekening zijn.

De belastingen worden onderverdeeld in:

  • Statische belastingen: Gewicht van permanent aanwezige structuren.
  • Dynamische belastingen: Tijdelijke belastingen zoals mensen, meubels of voertuigen.

Deze belastingen worden in kaart gebracht om te bepalen hoeveel druk de fundering moet kunnen dragen en welk type fundering daarvoor geschikt is.

3. Kiezen van het funderingstype

Op basis van het grondonderzoek en de belastingsberekening kiest de constructeur het geschikte funderingstype. De meest gebruikte funderingen in Nederland zijn:

  • Strokenfundering: Een klassieke fundering waarbij betonstrips onder de muren worden geplaatst.
  • Funderingsplaat: Een betonplaat die de hele ondergrond bedekt. Vaak gebruikt bij zachte bodems.
  • Funderingspalen (heipalen): Houten, stalen of betonnen palen die diep in de grond worden geplaatst. Vaak gebruikt bij zwakke bodems of bij hoge belastingen.
  • Poer: Een combinatie van palen en een betonplaat, gebruikt bij zeer hoge belastingen of bij complexe bodems.

De keuze van het funderingstype hangt af van de draagkracht van de bodem en het gewicht van het bouwwerk. Bijvoorbeeld: bij een zachte bodem met hoge belastingen is een funderingsplaat of een fundering op palen vaak de enige optie.

4. Dimensionering en detaillering

Nadat het funderingstype gekozen is, wordt de fundering gedimensioneerd en gedetailleerd. Dit betekent dat de afmetingen, de wapening en het aantal funderingspalen (indien van toepassing) worden berekend. De constructeur gebruikt software zoals Technosoft of SCIA Engineer om dit proces te beheren en om constructieve veiligheid te garanderen.

Bij funderingen op palen moet ook rekening worden gehouden met de positie van de palen (het palenplan) en eventuele groepen van palen onder één funderingsplaat (poeren). Deze zorgen voor extra draagkracht in gevoelige zones.

5. Vergunningstraject en uitvoering

Na het berekenen en tekenen van de fundering wordt een vergunningstraject ingezet. De funderingsberekening maakt deel uit van de bouwvergunning aanvraag bij de gemeente. Tijdens de uitvoering werkt een aannemer samen met een gecertificeerd sondeerbedrijf of constructeur om de kwaliteit van de fundering te controleren.

De uitvoering moet strikt volgens de berekeningen en tekeningen gebeuren. Eventuele afwijkingen kunnen leiden tot schade of instabiliteit van het gebouw.

Typen funderingen: Welke past bij jouw bouwproject?

Er zijn verschillende funderingstypen die in de praktijk worden toegepast, afhankelijk van de bodemomstandigheden en de belasting. Hieronder worden de meest voorkomende funderingen in Nederland besproken.

1. Strokenfundering

Een strokenfundering is de meest klassieke vorm van fundering. Het bestaat uit betonstrips die onder de muren van het bouwwerk worden geplaatst. Deze fundering is goedkoper in vergelijking met funderingen op palen en geschikt voor vaste bodems.

Voordelen: - Relatief goedkoop. - Eenvoudig uit te voeren. - Veel toepassing in woningbouw.

Nadelen: - Niet geschikt voor zachte of instabiele bodems. - Kan leiden tot verzakkingen indien de bodem niet voldoende draagkracht heeft.

2. Funderingsplaat

Een funderingsplaat is een betonplaat die de hele ondergrond bedekt. Deze fundering is geschikt voor zachte of instabiele bodems, waarbij de belasting van het bouwwerk over een groter oppervlak moet worden verdeeld. Een funderingsplaat is dikker en breder dan een strokenfundering.

Voordelen: - Geschikt voor zachte bodems. - Verzakkingen zijn minder waarschijnlijk. - Bescherming tegen grondwater.

Nadelen: - Duurder in vergelijking met strokenfunderingen. - Moeilijker uit te voeren in gevoelige gebieden.

3. Fundering op palen

Een fundering op palen bestaat uit houten, stalen of betonnen palen die diep in de grond worden geplaatst. Deze palen dragen het gewicht van het bouwwerk en brengen het naar een stabielere laag van de bodem. Deze fundering wordt vaak gebruikt bij hoge belastingen of bij instabiele bodems.

Voordelen: - Geschikt voor zachte of instabiele bodems. - Draagt zware belastingen. - Goed te combineren met andere funderingstypen.

Nadelen: - Duurder in vergelijking met strokenfunderingen. - Complexer uit te voeren. - Meer aandacht nodig voor positie en wapening.

4. Poer

Een poer is een combinatie van een funderingsplaat en meerdere funderingspalen. Deze fundering wordt vaak gebruikt bij zeer hoge belastingen of bij complexe bodems. De poer zorgt voor extra draagkracht en stabiliteit in gevoelige zones.

Voordelen: - Extra draagkracht bij zware belastingen. - Geschikt voor complexe bodems. - Veiligheid en stabiliteit zijn hoger.

Nadelen: - Duurder en complexer uit te voeren. - Meer technische expertise nodig bij het ontwerp en uitvoering.

Wanneer is een funderingsberekening nodig?

Een funderingsberekening is verplicht bij elk bouwproject waarbij er constructieve wijzigingen plaatsvinden of nieuwe structuren worden toegevoegd. Hieronder worden enkele voorbeelden van projecten genoemd waarbij een berekening van de fundering nodig is:

  • Nieuwe woning bouwen
  • Verwijderen van een dragende muur
  • Aanbouw of uitbouw uitvoeren
  • Plaatsen van een schuur, berging of tuinhuis
  • Dakterras of dakopbouw aanbrengen
  • Garage bouwen

Bij een vergunningsvrije bouwproject moet de fundering ook voldoen aan de veiligheidseisen uit het Besluit bouwwerken leefomgeving. Dit betekent dat ook in dergelijke gevallen een berekening van de fundering is verplicht.

Belangrijke gegevens voor een funderingsberekening

Om een fundering te berekenen, heeft een constructeur een aantal essentiële gegevens nodig. Zonder deze gegevens is het niet mogelijk om een nauwkeurige funderingsberekening uit te voeren. De belangrijkste gegevens zijn:

  • Grondonderzoek (bodemanalyse)
  • Belastingen van het bouwwerk
  • Afmetingen en ontwerp van het bouwwerk
  • Verwachte inrichting en belastingen
  • Lokale omstandigheden (klimaat, grondwater, etc.)

Deze gegevens worden gebruikt om het juiste funderingstype te kiezen en de benodigde afmetingen en wapening te berekenen. Hoe voller de gegevens, hoe nauwkeuriger de berekening kan zijn.

De rol van funderingscalculators en software

Naast handmatige berekeningen en tekentools, zijn er ook funderingscalculators beschikbaar. Deze tools helpen bij het schatten van het benodigde betonvolume, wapening, en andere materiaalhoeveelheden. Ze zijn vooral handig bij kleinere projecten of bijvoorbeeld bij het uitvoeren van funderingsbekistingen.

Een voorbeeld van een funderingscalculator is de Funderingscalculator van berekenen.org, die helpt bij het schatten van het benodigde betonvolume en de totale kosten. Ook de Funderingsbekisting Calculator van constructieshop.nl helpt bij het berekenen van het benodigde aantal bekistingen en hoeken.

Hoewel deze tools handig zijn, zijn ze geen vervanging voor een professionele funderingsberekening door een constructeur. Ze zijn vooral bedoeld voor schattingen en voor projecten waarbij de bodem en belastingen eenvoudig zijn.

De kosten van een funderingsberekening

De kosten van een funderingsberekening variëren afhankelijk van de complexiteit van het project. Voor eenvoudige projecten, zoals een klein tuinhuis of een garage, kunnen de kosten relatief laag zijn. Voor complexere projecten, zoals een uitbouw of een opbouw, kunnen de kosten aanzienlijk stijgen.

In Nederland zijn de kosten van een funderingsberekening meestal in de orde van enkele honderden tot duizenden euro's. De prijs hangt af van:

  • Complexiteit van het project
  • Type fundering
  • Aantal benodigde berekeningen en tekeningen
  • Uren die de constructeur nodig heeft om het project te berekenen en te tekenen

Bij funderingen op palen zijn de kosten meestal hoger dan bij strokenfunderingen of funderingsplaten, vanwege de complexere berekeningen en uitvoering.

Veilige uitvoering van de fundering

Na het berekenen en tekenen van de fundering is het belangrijk om de uitvoering veilig en accuraat te laten doen. De aannemer moet werken volgens de berekeningen en tekeningen van de constructeur. Tijdens de uitvoering worden onder andere de volgende aspecten gecontroleerd:

  • Juiste afmetingen van de fundering
  • Juiste wapening en versterking
  • Juiste positie van funderingspalen (indien van toepassing)
  • Kwaliteit van het gebruikte materiaal

Een funderingscontrole door een gecertificeerd sondeerbedrijf of constructeur is aan te raden om te voorkomen dat er fouten worden gemaakt tijdens de uitvoering.

Conclusie

Een funderingsberekening is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Het zorgt ervoor dat het bouwwerk veilig en duurzaam is. Het proces van het berekenen van een fundering is maatwerk en hangt af van de locatie, de bodemgesteldheid en het ontwerp van het bouwwerk. Door een grondonderzoek uit te voeren, de belastingen te berekenen, het juiste funderingstype te kiezen en de fundering correct te dimensioneren, wordt ervoor gezorgd dat het bouwwerk stabiel en veilig is.

Voor eigenaren en aannemers is het belangrijk om te weten wanneer een funderingsberekening nodig is en welke gegevens nodig zijn voor een nauwkeurige berekening. Het gebruik van funderingscalculators kan helpen bij het schatten van materialen en kosten, maar is geen vervanging voor een professionele berekening door een erkende constructeur.

Bij het bouwen of verbouwen is het verstandig om te investeren in een goede funderingsberekening. Zo voorkom je schade, instabiliteit en mogelijke kosten die later kunnen ontstaan. Een goed ontworpen fundering is de basis voor een succesvol bouwproject.

Bronnen

  1. Lasinstallaties - Hoe wordt een fundering berekend voor een uitbouw of opbouw?
  2. Online rekenmachine - Funderingsberekening
  3. Constructieshop - Fundering berekenen
  4. Berekenen.org - Funderingscalculator
  5. Bouwbestel.nl - Berekenen funderingsbekistingen

Related Posts