Hoe diep moet een fundering liggen? Factoren, richtlijnen en praktijkvoorbeelden

Published by Redactie on juli 24, 2025 | Category fundering

Een stevige en correct gedimensioneerde fundering vormt de basis voor elk bouwwerk of uitbreiding. Zonder een goed uitgevoerde fundering kan de stabiliteit van een structuur in het nadeel gaan, wat leidt tot problemen zoals verzakking, scheuren of vochtproblemen. De vraag "Hoe diep moet een fundering liggen?" is daarom een van de eerste die bij een bouwproject moet worden beantwoord. De funderingsdiepte is echter nooit een standaardmaat, maar hangt af van meerdere factoren, waaronder de bodemgesteldheid, de belasting van het gebouw, de hoogte van het grondwater en de klimatologische omstandigheden.

In dit artikel worden de belangrijkste factoren en richtlijnen besproken die bepalen hoe diep een fundering moet liggen. Daarnaast worden praktijkvoorbeelden gegeven om de theorie te illustreren en wordt uitgelegd hoe je zelf een funderingsdiepte kan bepalen of bij welke deskundige je advies kunt inschakelen.

Belang van een goed ontworpen fundering

Een fundering heeft als doel het gewicht van het bouwwerk gelijkmatig over de grond te verdelen en te voorkomen dat dit gewicht de ondergrond onderbreekt of de structuur verstoort. In de bouwtechniek spreekt men hierover in termen van "dragende grondlaag", "belastingverdeling" en "stabiliteit". De fundering moet daarom in een dragende grondlaag liggen en voldoende diep zijn om eventuele invloeden zoals grondverzet of grondwater te weerstaan.

Een onvoldoende diepe of onvoldoende verankerde fundering kan leiden tot:

Verzakking of verschuiving van het bouwwerk;
Scheuren in muren of vloeren;
Problemen met vocht en dampdruk;
Instabiliteit in de constructie, wat in extreme gevallen zelfs tot een instorting kan leiden.

Daarom is het belangrijk om de funderingsdiepte zorgvuldig te bepalen en eventueel advies in te winnen bij een bouwkundige of funderingsdeskundige.

Factoren die de funderingsdiepte bepalen

De funderingsdiepte hangt af van een aantal cruciale factoren. Hieronder wordt ingegaan op de belangrijkste van deze factoren, zoals vermeld in de beschikbare bronnen.

1. Bodemgesteldheid

De aard en stabiliteit van de bodem op de bouwlocatie is een van de belangrijkste factoren bij het bepalen van de funderingsdiepte. In de praktijk wordt onderscheid gemaakt tussen:

Zachte of losse grond: In dit geval is een diepere fundering vaak nodig om verzakking of verschuiving te voorkomen.
Hardere of stevige grond: In dergelijke gevallen kan de fundering minder diep worden aangelegd, mits de dragende laag voldoende stevig is.

Voorbeelden uit de bronnen geven aan dat een funderingsdiepte van 60 cm onder maaiveld vaak voldoende is bij een stabiele bodem. In gevallen waarin het grondwater dicht bij de oppervlakte ligt, kan echter een diepere fundering nodig zijn (bijvoorbeeld 80 cm of dieper).

2. Gewichtsbelasting van het bouwwerk

Het gewicht dat de fundering moet dragen, beïnvloedt direct de benodigde diepte. Voor lichtere constructies zoals woningen of kleinere aanbouwen is een minder diepe fundering vaak voldoende. Voor zwaardere constructies zoals industriële halen, fabriekshallen of hoogbouw is een diepere fundering noodzakelijk om de belasting te kunnen dragen en te voorkomen dat de grond onder de fundering verzakt.

In de praktijk wordt bijvoorbeeld voor een aanbouw van 3×4 meter vaak een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog aangeraden, mits de bodem voldoende stevig is. Voor een enkele muur is een funderingsbreedte van 25 cm voldoende, terwijl een spouwmuur in de regel een breedte van 40 cm vereist.

3. Grondwaterstand

De hoogte van het grondwater is een belangrijke bepalende factor bij het leggen van een fundering. Als het grondwater dicht bij de oppervlakte ligt, kan de fundering onder water terechtkomen of vochtproblemen veroorzaken. Dit kan leiden tot vochtige muren, groei van schimmels en schade aan de constructie.

In dergelijke gevallen is het vaak noodzakelijk om de fundering dieper te leggen of extra maatregelen te nemen, zoals een waterdichte laag of een verlaagde vloerconstructie. Een voorbeeld uit de bronnen geeft aan dat een funderingsdiepte van 80 cm onder maaiveld in een situatie met hoge grondwaterstand aangeraden kan zijn.

4. Klimatologische omstandigheden

In regio’s waar het koud is of waar de grond regelmatig bevriest, is het belangrijk om de fundering onder de vorstgrens te leggen. In Nederland is dit vaak ongeveer 60 cm onder maaiveld. Als de fundering hierboven ligt, kan de grond bij bevriezen uitdijen, waardoor de fundering en de structuur zich verheffen of scheuren kunnen ontstaan.

5. Bouwvoorschriften en bouwvergunning

Elke regio heeft specifieke bouwvoorschriften en normen die moeten worden nageleefd. Deze bepalen vaak de minimale funderingsdiepte en andere technische eisen. Het is daarom altijd aan te bevelen om deze regels te raadplegen of advies in te winnen bij een bouwkundig deskundige of gemeente. De funderingsdiepte kan immers ook bepalend zijn voor de bouwvergunning. Zonder een correct aangebrachte fundering kan het project niet worden goedgekeurd of eventueel later worden afgewezen door de gemeente.

Typen funderingen en hun invloed op de diepte

Naast de funderingsdiepte is ook het type fundering belangrijk. In de praktijk worden drie hoofdtype funderingen onderscheiden:

1. Fundering op staal (ondiep aangelegde fundering)

Dit type fundering wordt meestal gebruikt op stevige grondlagen en voor lichtere constructies. Het is een relatief ondiepe fundering die in de dragende grondlaag ligt. Het is geschikt voor woningen, kleinere aanbouwen en veranda’s.

2. Fundering op palen (diep aangelegde fundering)

Bij fundering op palen worden heipalen in de grond geslagen totdat de dragende grondlaag bereikt wordt. Dit type wordt vaak gebruikt in regio’s waar de dragende grondlaag diep ligt. Het is geschikt voor zwaardere constructies, zoals industriële halen, fabriekshallen en woningen in ongunstige grondvoorwaarden.

3. Tussenvormen: fundering op putten of grondverbetering

In sommige gevallen wordt gekozen voor een tussenvorm, zoals fundering op putten of grondverbetering. Dit kan nodig zijn in gevallen waarin de bodem niet voldoende stevig is, maar niet zo ver is dat fundering op palen nodig is. Deze methoden worden vaak gebruikt in combinatie met extra maatregelen zoals drukverzwarend zand of versterkingsmateriaal.

Praktische richtlijnen voor het bepalen van de funderingsdiepte

1. Grondonderzoek uitvoeren

Het eerste en belangrijkste stuk van het proces is het uitvoeren van een grondonderzoek. Dit is meestal een verplichte stap bij bouwprojecten en helpt om de aard van de bodem, de hoogte van het grondwater en de stabiliteit van de dragende laag te bepalen. Dit onderzoek kan door een geotechnisch bureau worden uitgevoerd en levert vaak aanbevelingen op voor de funderingsdiepte en het type fundering.

2. Minimale diepte

In de praktijk wordt vaak een minimale funderingsdiepte van 60 cm onder maaiveld aangeraden. Deze diepte is voldoende om de stabiliteit te waarborgen in vele situaties, mits de bodemgesteldheid gunstig is. In gevallen waarin het grondwater dichtbij ligt of de bodem zwak is, kan echter een diepere fundering nodig zijn. In een voorbeeld uit de bronnen wordt een funderingsdiepte van 80 cm onder maaiveld genoemd, waarbij het grondwater al dichtbij ligt.

3. Breedte en hoogte van de fundering

Naast de diepte is ook de breedte en hoogte van de funderingsbalk belangrijk. De breedte van de fundering hangt af van het type bouwwerk en de belasting die erop uitgeoefend wordt. Voor een enkele muur is een funderingsbreedte van 25 cm vaak voldoende, terwijl een spouwmuur in de regel een breedte van 40 cm vereist.

De hoogte van de funderingsbalk hangt af van de dikte van de muur en de bouwmaterialen die gebruikt worden. Voor een aanbouw van bijvoorbeeld 3×4 meter is een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog vaak voldoende, mits de bodem voldoende stevig is.

4. Advies inwinnen

Aangezien het bepalen van de funderingsdiepte een technische en verantwoordelijke beslissing is, is het aan te raden om advies in te winnen bij een bouwkundige of funderingsdeskundige. Deze deskundigen kunnen op basis van het grondonderzoek en de plannen van het bouwwerk een geschikte funderingsdiepte en -type bepalen. Dit helpt om mogelijke problemen te voorkomen en zorgt ervoor dat de fundering voldoet aan de bouwvoorschriften en de eisen van de gemeente.

Stappenplan voor het aanleggen van een fundering

Hieronder wordt een korte samenvatting gegeven van de stappen die vaak worden genomen bij het aanleggen van een fundering:

Grondonderzoek uitvoeren om de aard van de bodem en de hoogte van het grondwater te bepalen.
Funderingsdiepte bepalen op basis van de resultaten van het grondonderzoek, de belasting van het bouwwerk en de bouwvoorschriften.
Funderingssleuf graven tot de benodigde diepte, zorgvuldig langs het metselkoord af.
Zandbed aanbrengen en waterpas maken.
Wapening leggen in de funderingsbalk om de stabiliteit te verhogen.
Beton storten en lassen.
Controle uitvoeren om ervoor te zorgen dat de fundering op de juiste hoogte ligt en voldoet aan de specificaties.

Veelvoorkomende fouten bij het aanleggen van een fundering

Ondanks de beschikbaarheid van richtlijnen en stappenplannen, worden er nog vaak fouten gemaakt bij het aanleggen van een fundering. Hieronder worden enkele veelvoorkomende fouten besproken:

Onvoldoende diepte: Een fundering die te weinig diep is, kan leiden tot verzakking of scheuren in het bouwwerk.
Onvoldoende breedte: Een te smalle fundering kan niet voldoende belasting dragen en kan leiden tot instabiliteit.
Geen grondonderzoek uitvoeren: Het overslaan van het grondonderzoek kan leiden tot onverwachte problemen bij het aanleggen van de fundering.
Geen wapening gebruiken: Wapening in de funderingsbalk verhoogt de stabiliteit en vermindert het risico op scheuren. Het overslaan van deze stap kan dus leiden tot problemen.
Geen waterdichte maatregelen nemen: Bij hoge grondwaterstand is het belangrijk om extra maatregelen te nemen, zoals een waterdichte laag of een verlaagde vloerconstructie.

Conclusie

De diepte van een fundering is een cruciale factor bij het bouwen of uitbreiden van een woning, garage of industrieel bouwwerk. De funderingsdiepte hangt af van meerdere factoren, waaronder de bodemgesteldheid, de belasting van het bouwwerk, de hoogte van het grondwater en de bouwvoorschriften. Het is daarom belangrijk om deze factoren zorgvuldig te bepalen en eventueel advies in te winnen bij een bouwkundige of funderingsdeskundige.

In de praktijk wordt vaak een minimale funderingsdiepte van 60 cm onder maaiveld aangeraden, mits de bodemgesteldheid gunstig is. In gevallen waarin het grondwater dichtbij ligt of de bodem zwak is, kan een diepere fundering nodig zijn. Daarnaast is het belangrijk om de breedte en hoogte van de funderingsbalk te bepalen op basis van het type bouwwerk en de belasting die erop uitgeoefend wordt.

Bij het aanleggen van een fundering is het belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren, een stappenplan te volgen en eventuele fouten te voorkomen. Dit helpt om de stabiliteit van het bouwwerk te waarborgen en mogelijke problemen te voorkomen.

Bronnen

diep