Invloedsdiepte bij fundering op staal: principes, berekening en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Inleiding

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte funderingsmethode in de Nederlandse bouwsector, vooral geschikt voor kleine gebouwen en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. Deze methode is eenvoudiger en voordeliger dan paalfundering, maar vereist een grondige voorbereiding en berekening om de stabiliteit en levensduur van het gebouw te garanderen. Een essentieel aspect van fundering op staal is de invloedsdiepte, oftewel de maximale diepte waarop de fundering kan worden uitgevoerd. Deze diepte wordt bepaald door de draagkracht van de ondergrond, de geometrie van het gebouw en de toepassing van relevante bouwnormen.

In dit artikel wordt ingegaan op de principes achter de invloedsdiepte bij fundering op staal, de technische berekening ervan, en de belangrijkste aandachtspunten bij de toepassing. Ook worden mogelijke uitdagingen besproken, zoals de invloed van droogte en veranderingen in grondwaterpeil, en hoe innovatieve methoden zoals grondverbetering de stabiliteit van funderingen kunnen verbeteren.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingsmethode waarbij de dragende muren of wanden, vaak via een verbrede voet, direct op de draagkrachtige bodem rusten. De term "fundering op staal" heeft niets te maken met het gebruik van staal als bouwmateriaal. De oorsprong van de term ligt in het Oudgermaanse en Franse woord voor "stand" of "rusten op". In de praktijk betekent fundering op staal dat de belasting van het gebouw via een verbrede funderingsvoet op een stabiele bodemlaag wordt overgedragen.

Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige laag niet te diep onder het maaiveld ligt. In gebieden met zandige bodems, die relatief hoge draagkracht bieden, is fundering op staal vaak de voorkeur. In tegenstelling theretoegaan, is deze methode niet geschikt voor zachte of veenachtige bodems, omdat de zettingen daar te groot kunnen zijn. In dergelijke gevallen wordt vaak gekozen voor paalfundering, waarbij de belasting via palen op een diepere, stabielere laag wordt overgedragen.

De invloedsdiepte speelt hierin een cruciale rol. Deze bepaalt hoe diep een fundering op staal kan worden uitgevoerd en is afhankelijk van de geometrie van het gebouw en de draagkracht van de ondergrond. In de Nederlandse bouwpraktijk wordt deze diepte bepaald aan de hand van de NEN 6744, een norm die het gebruik van fundering op staal reglementeert.

Invloedsdiepte: principes en toepassing

Definitie en berekening

De invloedsdiepte bij fundering op staal is de maximale diepte waarop de fundering kan worden uitgevoerd. Deze diepte mag niet groter zijn dan vijf maal de kleinste dwarsafmeting van de fundering. Dit betekent dat de breedte van de funderingsvoet en de hoogte daarvan zorgvuldig moeten worden berekend op basis van de belasting van het gebouw en de gronddruk.

De formule die vaak wordt gebruikt bij deze berekening is:

$$ F = \frac{pgr \times b}{a} $$

Waarbij: - $ F $ = belasting in kN/m - $ pgr $ = gronddruk in N/mm² - $ b $ = breedte van de funderingsvoet - $ a $ = breedte van het metselwerk

Uit deze formule kan worden afgeleid hoe breed de funderingsvoet moet zijn om de belasting van het gebouw op een veilige manier te ondersteunen. De berekening houdt ook rekening met de diepte waarop de fundering wordt aangelegd, die niet groter mag zijn dan vijf keer de kleinste dwarsafmeting van de fundering.

Invloed van de ondergrond

De keuze voor fundering op staal is sterk afhankelijk van de eigenschappen van de ondergrond. In gebieden met zandige bodems is deze methode meestal goed toepasbaar, omdat zand een relatief hoge draagkracht heeft. Daarentegen is fundering op staal in gebieden met klei of veen niet altijd geschikt, omdat deze ondergrond veel meer zettingen kan veroorzaken.

De draagkracht van de ondergrond wordt bepaald met sonderingen of andere grondanalysemethoden. De funderingsdiepte hangt af van de grondconstructie en de geometrie van het gebouw. Zo is het bij kelderconstructies mogelijk om dieper te funderen dan bij gebouwen zonder onderbouw. Een voordeel van fundering op staal is dat het vaak goedkoper is dan paalfundering. Daarbij moet echter wel rekening worden gehouden met de kwaliteit van de ondergrond. In zachte of instabiele grond is paalfundering vaak de betere keuze.

Technische uitvoering van fundering op staal

De uitvoering van een fundering op staal begint met het afgraven van slechte bovengrond tot het funderingsniveau. Traditioneel wordt een sleuf gegraven tot ongeveer 80 cm onder het maaiveld, wat voldoende is om vorstschade te voorkomen in de meeste winters. In deze sleuf wordt een kantplank geplaatst, waar de wapening inkomt. Daarna wordt beton gestort en afgewerkt tot de bovenkant van de kantplanken.

Eenmaal het beton is uitgehard, kunnen de funderingsmuren worden opgemetseld tot aan de onderkant van de vloer. Vervolgens liggen de vloeren bovenop de fundering, en de dragende muren van het gebouw rusten precies op de funderingsvoet.

Voor de metselwerken bij fundering op staal worden vaak kalkzandsteenblokken van klinkerkwaliteit gebruikt. Deze zijn goedkoper dan baksteen. Twee lagen onder het maaiveld wordt overgegaan op de gewenste baksteen.

Bij het bepalen van de breedte van de funderingsvoet wordt vaak gebruikgemaakt van een vuistregel: de aanlegbreedte is 2 tot 3 maal de dikte van het opgaande muurwerk. Deze vuistregel is echter geen wetenschappelijk onderbouwde rekenmethode en kan bij grotere belastingen of lage draagkracht van de ondergrond tot foutieve resultaten leiden.

Aandachtspunten bij fundering op staal

Hoewel fundering op staal een eenvoudige en kostenefficiënte methode is, zijn er wel een aantal belangrijke aandachtspunten. Eén van de belangrijkste zaken is de kwaliteit van de ondergrond. Voordat met de fundering begonnen wordt, is het noodzakelijk om een sonderingsrapport in te richten. Dit rapport geeft inzicht in de draagkracht van de bodem en maakt het mogelijk om eventuele problemen op voorhand te voorkomen.

Bij kelderconstructies is het mogelijk om dieper te funderen, omdat het gewicht van het gebouw hierdoor beter verdeeld kan worden. In tegenstelling theretoegaan, is funderen op een gebouw zonder kelder vaak beperkter. In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn om de ondergrond te verbeteren, bijvoorbeeld door compactie of het toepassen van grondverbeterende materialen.

Een andere aandachtspunt is de invloedsdiepte, die moet worden bepaald aan de hand van de NEN 6744. Deze norm stelt dat de funderingsdiepte niet groter mag zijn dan vijf maal de kleinste dwarsafmeting van de fundering. Dit betekent dat de breedte en hoogte van de funderingsvoet zorgvuldig moeten worden berekend op basis van de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond.

Uitdagingen en innovaties

Toch zijn er ook uitdagingen. De droogte maakt de fundering op staal kwetsbaarder dan een paalfundering, omdat bij paalfunderingen het gewicht van het gebouw dieper in de grond wordt overgedragen. Bij funderingen op staal is de fundering dichter bij het maaiveld en dus gevoeliger voor veranderingen in de bovenste grondlagen.

Om deze kwetsbaarheid te beperken, wordt er steeds vaker geopteerd voor innovatieve funderingstechnieken en grondverbetering. Deze ontwikkelingen helpen om de stabiliteit van funderingen te verhogen en de levensduur van bouwwerken te verlengen.

Grondverbeteringstechnieken zoals verdichting, groutinjectie of het aanbrengen van een zandkoffer kunnen de draagkracht van de grond vergroten en de stabiliteit van de fundering verbeteren. Bovendien zijn er ook nieuwe materialen en technieken in ontwikkeling die het mogelijk maken om funderingen op staal in een breder spectrum van ondergronden toe te passen. Deze ontwikkelingen houden rekening met de toekomstige klimaatveranderingen en veranderingen in het grondwaterpeil.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte funderingsmethode in de bouwsector, vooral geschikt voor kleine gebouwen en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. Deze methode vereist een goede voorbereiding en berekening van de benodigde afmetingen, waarbij rekening wordt gehouden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. De invloedsdiepte speelt een cruciale rol bij deze methode, omdat deze bepaalt hoe diep een fundering kan worden uitgevoerd. De diepte mag niet groter zijn dan vijf maal de kleinste dwarsafmeting van de fundering.

Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken de methode nog efficiënter en duurbaarder. Innovaties zoals grondverbetering en het gebruik van nieuwe materialen helpen om de stabiliteit van funderingen te verbeteren en de levensduur van bouwwerken te verlengen. Deze ontwikkelingen zijn van groot belang bij het ontwikkelen van duurzame bouwmethoden en het aanpassen aan de toekomstige klimaatveranderingen.

In het kader van fundering op staal is het daarom essentieel om zowel de technische aspecten als de innovatieve oplossingen goed te begrijpen. Dit zorgt niet alleen voor een stabiele constructie, maar ook voor een efficiënte en duurzame toepassing van deze funderingsmethode in de huidige en toekomstige bouwpraktijk.