Funderingsproblemen in de Margrietstraat: een waarschuwing voor huiseigenaren in Rotterdam

Published by Redactie on juli 25, 2025 | Category fundering

Inleiding

De Margrietstraat in Rotterdam is momenteel een symbool geworden voor het urgentieprobleem van funderingsherstel in oude wijkgelegenheden. Het plotselinge ontruimingsbevel, het instabiele fundament, en de onzekerheid over de toekomst van de woningen hebben zowel bewoners als experts opgeschrikt. In dit artikel wordt een diepgaande analyse gegeven van de situatie in de Margrietstraat, het grondwaterprobleem in de Bloemenbuurt, en de maatregelen die genomen zijn om funderingsproblemen te voorkomen of te herstellen. Op basis van feiten uit betrouwbare bronnen wordt een duidelijk beeld geschetst van de huidige situatie en mogelijke oplossingen.

De situatie in de Margrietstraat is niet uniek. In vele delen van Rotterdam en Nederland zijn vergelijkbare funderingsproblemen aan het licht gekomen. Deze kwestie is niet alleen technisch, maar ook maatschappelijk: het raakt direct de leefbaarheid en veiligheid van woningen en het vertrouwen in de gemeentelijke voorzieningen. Het artikel richt zich zowel op de technische kant van funderingsproblemen als op de maatschappelijke aspecten van de situatie in de Margrietstraat en de bredere regio.

De situatie in de Margrietstraat

In de Margrietstraat in het Kleiwegkwartier van Rotterdam zijn drie woningen ontruimd vanwege instabiele funderingen. De bewoners werden op vrijdag plotselinge wijze ontruimd, zonder dat ze eerst telefonisch geïnformeerd waren. Volgens Martine Coevert, woordvoerster van de getroffen bewoners, was dit vergelijkbaar met een "soort overval". Bewoners kregen minder dan een half uur om hun spullen te pakken, terwijl ze zich midden in hun avondroutine bevonden.

De oorzaak van de funderingsproblemen is terug te voeren op een combinatie van factoren. Eerst is er het probleem van paalrot, wat al jaren bekend was. Dit is een gevolg van te lage grondwaterstanden, waardoor houten palen onder de funderingen verrotten. Daarnaast hebben trillingen van zwaar verkeer en recente sloopwerkzaamheden aan een nabijgelegen school de situatie verder verergerd. Dit alles heeft geleid tot instabiliteit van de funderingen en het noodzakelijke besluit tot ontruiming.

De gemeente Rotterdam heeft aangekondigd dat een tijdelijke constructie van circa 200.000 euro moet worden gebouwd om te voorkomen dat de woningen instorten. Vervolgens moeten de woningen worden gesloopt. De eigenaren worden verplicht om binnen vier weken hun huizen te verlaten. Dit heeft gevolgen voor zowel de financiële als de emotionele toestand van de betrokken huiseigenaren.

De meeste bewoners zijn tijdelijk naar familie of vrienden vertrokken. Hoewel taxi’s ter beschikking stonden om hen naar hotels te brengen, hebben de bewoners deze optie niet gebruikt. Een van de getroffen bewoners, Ellen Spittel, betoogt dat de gemeente weinig doet om hen te helpen. Ze spreekt van een "stuk brak grond" waarop ze geen nieuwbouw kunnen realiseren, gezien het gebrek aan financiële middelen.

De VVD heeft hierop vragen gesteld aan het college van B&W over de verantwoordelijkheid van de gemeente bij de sloop van het schoolgebouw en de mogelijke schade aan naburige woningen. De partij wil onder andere weten of er een omgevingsvergunning is afgegeven en hoe de gemeente de risico’s heeft geëvalueerd.

Funderingsproblemen en grondwater in de Bloemenbuurt

De situatie in de Margrietstraat is een symptoom van een groter probleem dat zich voordoet in de Bloemenbuurt. In deze wijk zijn er bijna 1200 woningen, waarvan volgens een groot onderzoek 800 binnen tien jaar funderingsherstel zouden moeten ondergaan. De schade die op dat moment was geschat op 36 miljoen euro, is voornamelijk het gevolg van lage grondwaterstanden en daardoor veroorzaakte paalrot.

Om dit probleem aan te pakken, is het bewonersinitiatief Grondwater Op Peil (GOP) ontstaan. Het initiatief is ontstaan uit het bewonerscollectief Goed Gefundeerd, dat reeds opdracht had gegeven tot een uitgebreid onderzoek naar de funderingsproblemen in de wijk. Het doel van GOP was om de grondwaterstand te verhogen, zodat de houten palen onder de funderingen niet verder zouden verrotten.

De oplossing die is uitgevoerd, was het pompen van oppervlaktewater in het grondwater. Dit water komt voornamelijk uit de Erasmussingel en wordt door een systeem van Drainage Infiltratiebuizen (DI-buizen) gepompt. Dit systeem is aangelegd door de gemeente tijdens de vernieuwing van lekkende rioleringen. Het grondwaterpeil is hierdoor met circa tien centimeter gestegen, wat heeft geleid tot het feit dat houten palen in droge zomerperiodes volledig worden bedekt door het water. Dit maakt paalrot voorkomen of tenminste vertragen mogelijk.

Sinds 2018 wordt dit proces systematisch uitgevoerd. Het resultaat is dat voor de meeste van de 800 woningen die op het onderzoek zijn aangewezen, geen funderingsherstel meer nodig is geweest. Dit is een bewijs van de effectiviteit van het GOP-initiatief, dat bewoners en experts samen hebben opgezet.

Funderingsherstel: opties en kosten

Funderingsherstel is een complex en kostbaar proces. Het kost gemiddeld ongeveer 50.000 euro per woning, wat voor velen onbetaalbaar is. Daarom is het belangrijk om funderingsproblemen zo vroeg mogelijk te ontdekken. Martine Coevert benadrukt dat dit de sleutel is: hoe eerder de fundering onder een huis wordt onderzocht, hoe kleiner de schade, en hoe lager de kosten.

De gemeente Rotterdam heeft dit inzicht omgezet in een praktisch programma. Er zijn risicowijken in kaart gebracht en een projectbureau, Funderingskracht, is ingeschakeld om deze wijken één voor één af te werken. Huiseigenaren kunnen bloksgewijs onderzoek laten uitvoeren naar de staat van hun fundering, en de gemeente vergoedt maximaal driekwart van de kosten. In ruil daarvoor moeten de eigenaren het onderzoeksrapport beschikbaar stellen aan de gemeente, die er een actuele kennisdatabase mee opbouwt.

Nico Stam van de Schijf groep benadrukt dat funderingsherstel niet altijd noodzakelijk is. Zolang de grondwaterstand voldoende is, kunnen houten palen lang meegaan. In de nabijgelegen Lisbloemstraat zijn al funderingen hersteld, wat aantoont dat er technische oplossingen zijn. Echter, funderingsherstel moet goed worden uitgevoerd. Zoals in een van de bronnen genoemd, is het beter om een funderingsherstel meteen goed te doen, omdat het anders binnen enkele jaren opnieuw nodig kan zijn.

Een andere optie is het gebruik van innovatieve technieken die onderzocht worden in het kader van de pilot in de Margrietstraat. Deze technieken zijn bedoeld om de levensduur van paalgrondversterkingen te verlengen. In de Jan Willem Frisostraat zijn al peilbuizen aangelegd bij de vervanging van rioleringen, wat ook een voorbeeld is van voorsprong in preventie.

De rol van nieuwbouw en schroefpalen

Nieuwbouw in de buurt van problematische funderingen is een sensitaire kwestie. Er zijn bezorgdheden dat nieuwe gebouwen de situatie van oude woningen kunnen verergen, vooral bij het gebruik van heien- of palentechnieken. In de Margrietstraat is dit een van de mogelijke oorzaken van de funderingsproblemen, samen met het zware verkeer en sloopwerkzaamheden.

Om dit risico te beperken, is er sprake van een discussie over de toepassing van schroefpalen bij nieuwbouw. Schroefpalen zijn een alternatief voor traditionele houten of betonpaalgrondversterkingen en kunnen schade voorkomen die ontstaat door heien. Een expert in de regio benadrukt dat het gebruik van schroefpalen bij nieuwbouw zou kunnen bijdragen aan een veilere en duurzamere toekomst. Echter, de gemeente kan geen bepaald paalsysteem vooropstellen, aangezien dit afhankelijk is van het specifieke bouwproject en de omgeving.

Wanneer nieuwbouw wordt uitgevoerd in zones met funderingsproblemen, moet een aannemer altijd een CAR-verzekering afsluiten. Dit is een verzekering die schade door heiwerkzaamheden dekt. De CAR-verzekering is een maatregel om zowel de aannemer als de omwonenden te beschermen tegen onvoorziene schade. Per geval wordt ook gekeken naar de methoden van heien, maar de gemeente kan niet vooraf bepalen welk paalsysteem moet worden gebruikt.

De impact op bewoners en de maatschappelijke gevolgen

De situatie in de Margrietstraat heeft niet alleen technische, maar ook sterke maatschappelijke gevolgen. Bewoners van de betroffen woningen zijn plotseling ontheemd, zonder enige garantie op een tijdelijke of permanente oplossing. De meeste huiseigenaren hebben geen middelen om nieuwbouw op het terrein te realiseren, en de gemeente biedt weinig ondersteuning. Dit heeft gevolgen voor hun financiële en emotionele toestand.

Een van de getroffen bewoners, Ellen Spittel, betoogt dat de gemeente weinig doet om hen te helpen. Ze spreekt van een "stuk brak grond" dat bijna niets waard is. Deze kritiek benadrukt het feit dat funderingsproblemen niet alleen een technische kwestie zijn, maar ook een maatschappelijke en economische kwestie. Huiseigenaren die geen geld hebben om de hypotheek af te lossen en minder terug krijgen voor hun huis, kunnen in zware verliezen belanden, vooral als het huis vanwege instortingsgevaar onbewoonbaar is en gesloopt moet worden.

De gemeente heeft ondertussen een informatieve website, www.goedgefundeerd.nl, opgezet waar bewoners tijdelijk actuele informatie kunnen vinden. Daarnaast worden nieuwsbrieven verspreid en is er een e-mailadres waarop bewoners vragen kunnen stellen. Het initiatief Goed Gefundeerd is daarbij van groot belang geweest, omdat het bewoners heeft geïnformeerd en betrokken bij het onderzoek naar funderingsproblemen.

De rol van de gemeente en overheidsmaatregelen

De rol van de gemeente Rotterdam in de situatie van de Margrietstraat en de bredere funderingsproblemen in de Bloemenbuurt is veelzijdig. De gemeente is verantwoordelijk voor het uitvoeren van onderzoeken, het opstellen van programma’s voor funderingsherstel, en het informeren van huiseigenaren over de beschikbare maatregelen. Een van de belangrijkste programma’s is het Funderingskrachtproject, waarbij huiseigenaren bloksgewijs onderzoek kunnen laten uitvoeren naar de staat van hun fundering. De gemeente vergoedt maximaal driekwart van de kosten.

Een ander belangrijk aspect is het gebruik van risicowijken. Deze zones worden in kaart gebracht op basis van mogelijke funderingsproblemen, en er wordt een actieve monitoring uitgevoerd. Huiseigenaren kunnen deze wijkken in kaart brengen via het projectbureau Funderingskracht.

De gemeente is ook verantwoordelijk voor de uitvoering van het Grondwater Op Peil (GOP)-initiatief, dat gericht is op het verhogen van het grondwaterpeil in de Bloemenbuurt. Hierbij wordt gebruikgemaakt van Drainage Infiltratiebuizen (DI-buizen) om oppervlaktewater in het grondwater te pompen. Dit is een innovatieve en effectieve maatregel die bewoners en experts samen hebben ontwikkeld.

Daarnaast is de gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van regelgeving rondom nieuwbouw en sloopwerkzaamheden. De VVD heeft vragen gesteld over de verantwoordelijkheid van de gemeente bij de sloop van het schoolgebouw in de Margrietstraat. De partij wil weten of er een omgevingsvergunning is afgegeven en hoe de gemeente de risico’s heeft geëvalueerd. Dit benadrukt het feit dat de gemeente niet alleen verantwoordelijk is voor het oplossen van problemen, maar ook voor het voorkomen ervan door goed beleid en regelgeving.

Mogelijke toekomstige stappen en oplossingen

De situatie in de Margrietstraat en de bredere regio is niet zonder hoop. Het initiatief Goed Gefundeerd en het Grondwater Op Peil (GOP)-project hebben al bewezen dat preventieve maatregelen effectief kunnen zijn. Door het verhogen van het grondwaterpeil zijn houten palen onder funderingen beschermd tegen verder rotten, en is funderingsherstel voor vele huizen overbodig geworden.

De gemeente Rotterdam heeft bovendien maatregelen genomen om bewoners te informeren en te betrekken bij het proces. Het gebruik van nieuwsbrieven, een website en een e-mailadres voor vragen is een goede aanpak om bewoners op de hoogte te houden. Dit is belangrijk, aangezien er veel onzin en geruchten in omloop zijn over funderingsproblemen in de wijk.

In de toekomst is het belangrijk dat de gemeente en huiseigenaren samenwerken om funderingsproblemen te voorkomen. Dit betekent dat huiseigenaren zich bewust moeten zijn van de staat van hun fundering en vroegtijdig onderzoek moeten laten uitvoeren. De gemeente kan hiervoor subsidie bieden en kennis delen via het Funderingskrachtproject.

Innovatieve technieken, zoals schroefpalen bij nieuwbouw, moeten worden uitgebreid en onderzocht. Dit kan leiden tot duurzamere en veiligere oplossingen voor funderingsproblemen. Daarnaast moet het gebruik van CAR-verzekeringen worden uitgebreid, zodat zowel aannemers als bewoners beschermd zijn tegen schade door heiwerkzaamheden.

Conclusie

De situatie in de Margrietstraat in Rotterdam is een duidelijke waarschuwing voor huiseigenaren en experts in de bouwsector. Funderingsproblemen zijn niet alleen technische kwesties, maar ook maatschappelijke en economische kwesties. Het plotselinge ontruimingsbevel, de hoge kosten van funderingsherstel, en de onzekerheid over de toekomst van de woningen benadrukken het belang van vroegtijdig onderzoek en preventieve maatregelen.

Het initiatief Grondwater Op Peil (GOP) en het Funderingskrachtproject zijn gelukkige voorbeelden van samenwerking tussen bewoners, experts en de gemeente. Door het verhogen van het grondwaterpeil zijn houten palen beschermd en is funderingsherstel voor vele huizen overbodig geworden. Dit toont aan dat preventieve maatregelen effectief kunnen zijn.

In de toekomst is het belangrijk dat huiseigenaren zich bewust zijn van de staat van hun fundering en vroegtijdig onderzoek laten uitvoeren. De gemeente Rotterdam biedt via het Funderingskrachtproject hulp en subsidie voor onderzoek en herstel. Dit is een goede aanpak om funderingsproblemen te voorkomen.

Innovatieve technieken, zoals schroefpalen bij nieuwbouw en CAR-verzekeringen bij heien, moeten worden uitgebreid en onderzocht. Dit kan leiden tot duurzamere en veiligere oplossingen voor funderingsproblemen.

De situatie in de Margrietstraat is een waarschuwing, maar ook een kans om betere oplossingen te ontwikkelen. Met vroegtijdige actie, samenwerking en innovatie is het mogelijk om funderingsproblemen te voorkomen en woningen veilig en leefbaar te houden.