Ontgraven naast fundering: richtlijnen, technieken en praktijkadvies

Published by Redactie on juli 27, 2025 | Category fundering

Bij bouw- of renovatieprojecten is het graven van een fundering of een aanbouw vaak essentieel. Echter, als het ontgraven naast een bestaande fundering plaatsvindt, zijn er extra maatregelen nodig om schade aan het bestaande gebouw te voorkomen. In dit artikel worden de technische richtlijnen, mogelijke risico’s en aanbevolen praktijkmethoden besproken, op basis van actuele informatie uit betrouwbare bronnen.

De ondergrond, de diepte van de fundering, de stabiliteit van de bestaande constructie en de juiste afstanden zijn cruciale factoren bij het uitvoeren van dergelijke projecten. Het is belangrijk om bewust te zijn van de risico’s, zoals graaflasten, instabiliteit van de grond en mogelijke schade aan bestaande constructies. In de volgende paragrafen wordt uitgebreid ingegaan op de technische richtlijnen, praktische adviezen en mogelijke oplossingen bij het ontgraven naast een fundering.

Technische richtlijnen voor het ontgraven naast een fundering

Het graven van een fundering naast een bestaande constructie vereist zorgvuldige planning en uitvoering. In Nederland zijn er duidelijke richtlijnen en aanbevelingen die helpen om veiligheid en stabiliteit te waarborgen.

Normale diepte en breedte van een fundering

De diepte van een fundering is afhankelijk van meerdere factoren, waaronder het klimaat, de belasting van het gebouw en de aard van de ondergrond. In Nederland is de vorstgrens — de diepte waarop de grond niet meer bevriest — doorgaans ongeveer 600 tot 700 mm onder het maaiveld. Dit betekent dat de onderkant van de fundering minstens 600 mm en vaak 800 mm diep moet liggen om verzakking of opvriezing te voorkomen.

De breedte van de fundering is daarentegen meestal afhankelijk van de belasting van het gebouw. Voor lichte constructies zoals een tuinhuis is een fundering van 25 cm breed vaak voldoende. Echter, bij zwaardere constructies of bij ongunstige grondomstandigheden, zoals vochtige of zwakke ondergronden, kan de breedte van de fundering aanzienlijk groter moeten zijn.

Veiligheidsafstand tot bestaande funderingen

Het ontgraven van een sleuf naast een bestaande fundering brengt het risico met zich mee dat de bestaande constructie wordt belast door graaflasten. Deze druk kan leiden tot scheuren of verzakkingen. Daarom is het belangrijk om een veilige afstand te houden tot bestaande funderingen. In de praktijk wordt vaak een afstand van minstens 1 meter aanbevolen, afhankelijk van de diepte van de bestaande fundering en de belasting van het gebouw.

Bijvoorbeeld, bij het bouwen van een tuinhuis op een afstand van 1,2 meter van een bestaande buitenmuur is een fundering van 25 cm breed en 60 cm diep vaak voldoende. Echter, als de grond vochtig is of dicht bij het grondwater ligt, is het verstandig om de sleuf iets dieper te graven en eventueel extra grond aan te vullen met droge, witte grond.

Invloed van de ondergrond op de funderingsdiepte en stabiliteit

De aard van de ondergrond speelt een grote rol bij het bepalen van de juiste funderingsdiepte. In Nederland is de ondergrond sterk variabel. In sommige regio's is de vaste laag al op enkele meters diepte te vinden, terwijl het in andere gebieden kan duren tot 10 of meer meter. Een bodemonderzoek of grondboring geeft duidelijkheid over de juiste diepte en het type fundering dat nodig is.

In zandige grond is een diepere fundering vaak niet nodig, omdat zand een goede drukverdeling kent. Echter, in klei- of veenmengsels is de kans op inklinken groter, vooral bij langdurige droogteperiodes. In dergelijke gevallen is het aan te raden om de grond rond het huis regelmatig te sproeien om inklinken te voorkomen.

Praktijkadvies bij het uitgraven van een fundering

Het uitgraven van een fundering is een essentiële stap in het bouwproces, maar vereist zorgvuldige voorbereiding en uitvoering. Hieronder worden enkele praktische tips en stappen beschreven die helpen om het project veilig en efficiënt uit te voeren.

Voorbereiding en uitvoering

Markeren van de omtrek: De locatie wordt gemarkeerd met pionnen of markeringsverf voor duidelijkheid. Dit helpt om fouten te voorkomen en zorgt voor een betere communicatie met eventuele betrokken partijen.
Voorbereiden van de machine: Bij gebruik van een minigraver moet de machine op een vlakke en stevige ondergrond worden geplaatst. Dit voorkomt instabiliteit en mogelijke schade.
Uitgraven van de geul: Met de graafarm wordt de grond langs de omtrek afgegraven tot de gewenste diepte. Het is belangrijk om hierbij te letten op de stabiliteit van de grond en eventuele losse delen aan te passen.
Verdichten van de bodem: Na het uitgraven moet de bodem van de geul verdicht worden om instabiliteit te voorkomen. Dit is essentieel om de stabiliteit van de fundering te waarborgen.

Veiligheid en praktische tips

Bij het uitgraven van een geul onder een bestaande fundering is veiligheid een prioriteit. De bouwactiviteiten moeten zodanig worden uitgevoerd dat de bestaande structuur niet wordt overbelast. Het is raadzaam om te overleggen met mede-eigenaren of een bouwkundig deskundige om de veiligheid en de aanpak te bepalen.

In sommige gevallen is er geen informatie in het archief over de fundering. Dan is het raadzaam om in overleg te treden met mede-eigenaren van de bouweenheid. Dit helpt om mogelijke risico's te identificeren en een veilige aanpak te kiezen.

Het is ook belangrijk om bij het ontgraven de juiste afstand tot bestaande funderingen te houden. Als dit niet mogelijk is, dient een uitgebreid funderingsonderzoek te worden uitgevoerd. Dit onderzoek geeft inzicht in de stabiliteit van de ondergrond en de juiste afstand die moet worden gehouden.

Technieken en oplossingen voor het ontgraven naast een fundering

Het ontgraven naast een bestaande fundering kan uitdagingen met zich meebrengen, vooral als de ontgraving dieper of bijna zo diep is als de onderkant van de bestaande fundering. In dergelijke gevallen zijn er meerdere technieken en oplossingen beschikbaar om schade te voorkomen en een veilige uitvoering te garanderen.

Aanbrengen van een fundering onder een bestaande fundering

De keuze van het type fundering en het materiaal is afhankelijk van de grondomstandigheden en de constructieve eisen. Het is belangrijk om een uitgebreid funderingsonderzoek te laten uitvoeren en meerdere offertes te vergelijken. Veiligheid, kwaliteit en duurzaamheid moeten voorop staan bij elke ingreep.

Een mogelijke oplossing is het aanbrengen van extra palen onder de bestaande fundering. Dit kan helpen om de belasting van het nieuwe project op te vangen zonder de bestaande constructie te belasten. Het verdichten van de bodem is ook essentieel om de stabiliteit van de fundering te waarborgen.

Kies een veilige oplossing

Bij het ontgraven naast een bestaande fundering is het verstandig om een veilige oplossing te kiezen. In sommige gevallen kan het project niet worden uitgevoerd zonder de fundering verder weg te bouwen. Dit is een van de meest gekozen oplossingen en helpt om veel problemen te omzeilen.

Een andere optie is het gebruik van een keerwand in de grond. In Nederland wordt dit vaak een damwand genoemd. Echter, in zandige grond of in gebouwen gefundeerd op palen kan het gebruik van een damwand problematisch zijn. In dergelijke gevallen kan een andere oplossing, zoals het heien van een damwand, beter geschikt zijn.

Risico’s en schade

Het gebruik van een Berliner wand is in veel gevallen ongeschikt voor onistgraving dicht bij de bestaande fundering. Hoewel dit wel vaak gedaan wordt, leiden dergelijke keuzes vaak tot schadegevallen waarin bouwkundige deskundigen worden ingeschakeld. Daarom is het verstandig om een veilige en betrouwbare oplossing te kiezen.

Een andere risico die vaak onderschat wordt, is het vrijwel verticaal ontgraven naast de fundering zonder enige voorziening. Dit wordt weliswaar vaak gedaan, maar het lijkt ons onverantwoord. Het ontgraven zonder voldoende stabilisatie kan leiden tot instabiliteit van de grond en mogelijke schade aan het bestaande gebouw.

Hergebruik van funderingsmateriaal en tijdelijke opslag

Bij het ontgraven van een fundering kan het materiaal vaak worden hergebruikt, mits het geen hoogovenslakken bevat en mits het gescheiden is ontgraven en opnieuw aangebracht. In gevallen waarin het funderingsmateriaal bestond uit hoogovenslakken dient menggranulaat als nieuw funderingsmateriaal te worden gebruikt.

Als tijdelijke opslag van het uitgenomen sleufmateriaal langs de sleuf niet mogelijk is, dient in overleg met de toezichthouder van de gemeente een locatie te worden bepaald. Dit helpt om mogelijke problemen met het omgevingsbeheer te voorkomen en zorgt voor een betere logistiek.

Het herstel van de geul dient in de juiste volgorde te geschieden, waarbij de oorspronkelijke opbouw van het bodemprofiel zoveel mogelijk wordt herkregen. Dit betekent dat de gescheiden grondsoorten of verhardingen in de juiste volgorde teruggebracht moeten worden. Dit helpt om de stabiliteit van de grond en de omgeving te waarborgen.

Bij het verdichten van de bodem dient dit in lagen te geschieden van maximaal 30 centimeter, waarbij iedere laag afzonderlijk moet worden afgetrild. In sommige gevallen is extra zand nodig, wat voor rekening van de gemeente moet worden afgehandeld. De transportkosten voor het materiaal komen voor rekening van de uitvoerder.

Sleuven in bermen en plantsoenen dienen volgens de oorspronkelijke opbouw van het bodemprofiel te worden verdicht met het uitgegraven materiaal. Daar waar nodig wordt met schone grond of teelaarde aangevuld. Dit helpt om de omgeving te herstellen en de stabiliteit van de grond te waarborgen.

Samenvatting en conclusie

Het ontgraven naast een bestaande fundering vereist zorgvuldige planning en uitvoering om schade aan het bestaande gebouw te voorkomen. De diepte en breedte van de fundering, de stabiliteit van de ondergrond en de veilige afstand tot bestaande constructies zijn cruciale factoren bij het uitvoeren van dergelijke projecten.

Bij het uitgraven van een fundering is het belangrijk om de juiste afstand tot bestaande funderingen te houden. In de praktijk wordt vaak een afstand van minstens 1 meter aanbevolen. Het verdichten van de bodem is essentieel om de stabiliteit van de fundering te waarborgen. Daarnaast is het verstandig om in overleg te treden met mede-eigenaren of een bouwkundig deskundige om de veiligheid en de aanpak te bepalen.

Het aanbrengen van een fundering onder een bestaande fundering is een complexe constructieve ingreep die zorgvuldig moet worden aangepakt. Het proces omvat stappen zoals het uitgraven van een geul, het aanbrengen van extra palen en het verdichten van de bodem. Het is belangrijk om een uitgebreid funderingsonderzoek te laten uitvoeren en meerdere offertes te vergelijken. Veiligheid, kwaliteit en duurzaamheid moeten voorop staan bij elke ingreep.

Het gebruik van veilige en betrouwbare technieken en oplossingen is essentieel bij het ontgraven naast een fundering. Het kiezen van een veilige oplossing, zoals het verder weg bouwen van de fundering of het gebruik van extra palen, helpt om schade te voorkomen en een stabiele constructie te garanderen.

Bronnen

ontgraven