Opbouw van een fundering op staal: Uitleg, toepassing en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 27, 2025 | Category fundering

Fundering op staal is een veelvoorkomende methode in de Nederlandse bouwsector. Deze vorm van fundering wordt gebruikt wanneer de ondergrond voldoende draagkracht heeft om het gewicht van een gebouw te dragen. Het is een kostenefficiënte en betrouwbare oplossing voor woningen, aanbouwen en kleinere constructies. In dit artikel wordt de opbouw van een fundering op staal gedetailleerd besproken, inclusief de verschillende uitvoeringsvormen, de stappen in het proces en de belangrijkste aandachtspunten bij het ontwerp en de uitvoering.

Wat is fundering op staal?

Een fundering op staal betekent dat een bouwwerk direct op een draagkrachtige bodemlaag rust, zonder gebruik te maken van diepe funderingstechnieken zoals heipalen. De term "staal" verwijst hier niet naar het metaal, maar naar een stabiele en stevige ondergrond, zoals zand of stevige klei. Deze benaming is afgeleid van het Oudgermaanse "stal" of het Oudfranse "estal", wat staat of rusten op betekent.

De kern van fundering op staal is dat de belasting van het gebouw gelijkmatig wordt verdeeld over de ondergrond, zodat verzakkingen worden voorkomen. Dit wordt meestal bereikt door middel van een verbrede voet onder de fundering, die de druk van het bouwwerk verlaagt tot onder het draagvermogen van de grond.

Voorwaarden voor fundering op staal

Voor de toepassing van fundering op staal zijn enkele voorwaarden van belang. Allereerst moet de ondergrond voldoende draagkracht bezitten. Dit wordt bepaald door middel van een grondonderzoek of sondering. In de Eurocode 7 is vastgelegd dat een fundering op staal niet dieper mag zijn dan vijf maal zijn kleinste dwarsafmeting. Dit betekent dat de diepte van de fundering afhankelijk is van de afmetingen van het bouwwerk en de draagkracht van de ondergrond.

Daarnaast moet de grond voldoende stabiel zijn om eventuele grondzettingen te voorkomen. In veen- of kleiachtige gebieden kan dit vaak niet gegarandeerd worden, waardoor een fundering op staal hier minder geschikt is. In zandige of stevige klei-gebieden is fundering op staal echter een goede keuze.

De stappen bij fundering op staal

De uitvoering van een fundering op staal volgt een aantal standaard stappen. Deze stappen zijn van belang om zowel de stabiliteit van het gebouw als de levensduur van de fundering te waarborgen.

1. Grondonderzoek

Het proces begint met een grondonderzoek, ook wel sondering genoemd. Hierbij wordt de ondergrond geïnventariseerd om te bepalen of de grond voldoende draagkracht heeft. Dit onderzoek is essentieel om de juiste funderingsmethode te kiezen en eventuele grondverbeteringen te plannen.

2. Uitgraven van de bouwput

Als de ondergrond geschikt is, wordt de bouwput uitgegraven. De bovenste, minder stevige grondlagen worden verwijderd tot de draagkrachtige laag is bereikt. Het is belangrijk dat de bouwput voldoende diep is om opvriezen te voorkomen, vooral in koude klimatologische zones.

3. Aanbrengen van de funderingsconstructie

Afhankelijk van het ontwerp en de belasting van het bouwwerk wordt een van de drie standaardvormen van fundering op staal geplaatst:

Strokenfundering: een doorlopende strook beton onder dragende muren.
Plaatfundering: een gewapende betonplaat die de belasting gelijkmatig verdeelt.
Poerfundering: betonnen blokken onder specifieke punten, zoals kolommen.

De keuze voor één van deze vormen hangt af van de structuur van het bouwwerk en de eigenschappen van de ondergrond. De funderingsconstructie moet zorgvuldig worden berekend om de belasting van het gebouw correct te dragen.

4. Afgewerkt en opbouw

Na het plaatsen van de funderingsconstructie wordt deze afgewerkt en wordt de opbouw van het bouwwerk begonnen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering correct is uitgevoerd en dat de constructie op de juiste manier op de fundering rust. Eventuele afwijkingen of onregelmatigheden kunnen leiden tot scheuren of verzakkingen in het gebouw.

Uitvoeringsvormen van fundering op staal

1. Strokenfundering

Een strokenfundering bestaat uit een doorlopende strook beton onder dragende muren. Deze methode is goedkoper dan een plaatfundering en geschikt voor lichte tot middelzware constructies. De breedte van de strook moet worden bepaald op basis van de drukdiepte en de belasting van het bouwwerk. In sommige gevallen is een verbrede voet nodig om de druk van de muur te verlagen tot onder het draagvermogen van de ondergrond.

2. Plaatfundering

Een plaatfundering bestaat uit een gewapende betonplaat die de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond verdeelt. Deze methode is vooral geschikt voor zwaardere constructies en in gebieden met een ongelijk ondergrond. De plaatfundering zorgt voor een stevige basis en vermindert het risico op verzakkingen of scheuren.

De plaatfundering wordt vaak gebruikt in combinatie met een voorverwarmde vloerconstructie of als ondergrond voor een garage of schuur. De dikte van de plaat varieert afhankelijk van de belasting en de draagkracht van de ondergrond.

3. Poerfundering

Een poerfundering bestaat uit betonnen blokken die onder specifieke punten, zoals kolommen, zijn geplaatst. Deze methode is geschikt voor zwaardere belastingen en wordt vaak gebruikt in industriële of commerciële gebouwen. De afmetingen van de poeren moeten zorgvuldig worden berekend om ervoor te zorgen dat de belasting van het bouwwerk gelijkmatig wordt gedragen.

Aandachtspunten bij fundering op staal

Bij het ontwerp en uitvoeren van een fundering op staal zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten:

1. Grondwaterstand

De grondwaterstand moet laag genoeg zijn om optrekkend vocht en instabiliteit te voorkomen. Bij hoge grondwaterstanden kan het nodig zijn om maatregelen te nemen, zoals een verdiepte fundering of een extra waterdichte laag.

2. Grondverbetering

Als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft, kan een grondverbetering worden toegepast. Methoden hiervoor zijn:

Slechte grondlaag deels afgraven en vervangen met zand.
Grond helemaal afgraven tot de vaste grondslag en opvullen met een ‘zandkoffer’ tot aan onderkant fundering.
Diepliggende zandlagen dicht trillen zodat de draagkracht hoger wordt (diepteverdichting).

3. Vorstvrijheid

De onderkant van de fundering moet vorstvrij zijn om opvriezen te voorkomen. Dit is belangrijk in koude klimatologische zones, waar de grond kan bevriezen en daardoor de fundering kan beschadigen.

4. Correcte berekening van belasting en drukdiepte

De belasting van het bouwwerk en de drukdiepte moeten nauwkeurig worden berekend. Dit is essentieel om ervoor te zorgen dat de fundering voldoende draagkracht heeft en de belasting van het gebouw correct wordt gedragen.

Voordelen van fundering op staal

Fundering op staal biedt een aantal voordelen ten opzichte van andere funderingstypen, zoals heipalen of schroeffunderingen:

Lage kosten: Fundering op staal is vaak goedkoper dan andere funderingstypen, omdat er geen extra materialen of complexe technieken nodig zijn.
Eenvoudige uitvoering: De uitvoering van een fundering op staal is relatief eenvoudig en kan snel worden uitgevoerd.
Lange levensduur: Bij correct ontwerp en uitvoering kan een fundering op staal tientallen jaren meegaan, vaak net zo lang als de levensduur van het bouwwerk zelf.
Geen complexe apparatuur: In tegenstelling tot heipalen of schroeffunderingen is er geen behoefte aan complexe apparatuur of specialistische kennis voor de uitvoering.

Nadelen van fundering op staal

Hoewel fundering op staal een goede keuze is in veel gevallen, zijn er ook een paar nadelen:

Beperkte toepassing in zachte bodems: In veen- of kleiachtige gebieden is fundering op staal minder geschikt vanwege de risico's op grondzetting.
Afhankelijkheid van grondkenmerken: De draagkracht van de ondergrond bepaalt of fundering op staal mogelijk is. In ongunstige grondcondities kan dit een beperking zijn.
Niet geschikt voor zware constructies: Fundering op staal is niet altijd geschikt voor zware industriële of commerciële gebouwen, waar een diepere fundering nodig is.

Praktische toepassingen van fundering op staal

Fundering op staal wordt vaak gebruikt in de volgende situaties:

Woningen en kleine gebouwen: Bij een stevige ondergrond is dit type fundering ideaal voor vrijstaande huizen, rijtjeswoningen en kleinere gebouwen.
Aanbouwen: Voor serres, garages en andere uitbouwen is fundering op staal een eenvoudige en kostenefficiënte keuze.
Industriële gebouwen: Kleine industriële of commerciële gebouwen kunnen vaak gebruik maken van fundering op staal, mits de bodem voldoende draagkrachtig is.

Veelgestelde vragen

1. Wat is het verschil tussen fundering op staal en heipalen?

Fundering op staal rust direct op de draagkrachtige bodemlaag, terwijl heipalen in diepere, stabiele grondlagen worden verankerd. Heipalen worden vaak gebruikt wanneer de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft.

2. Hoe diep moet een fundering op staal zijn?

De diepte van een fundering op staal hangt af van de draagkrachtige bodemlaag en het type constructie, maar ligt meestal tussen 60 cm en 120 cm.

3. Hoe lang meegaat een fundering op staal?

Bij correct ontwerp en uitvoering kan een fundering op staal tientallen jaren meegaan, vaak net zo lang als de levensduur van het bouwwerk zelf.

4. Wanneer is grondverbetering nodig?

Grondverbetering is nodig wanneer de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft. In dat geval kan de grond worden versterkt door slechte laag te vervangen of door diepteverdichting.

Conclusie

Fundering op staal is een veelvoorkomende en kostenefficiënte methode voor het aanbrengen van een fundering in de bouw. Deze techniek is geschikt voor woningen, aanbouwen en kleinere constructies, zolang de ondergrond voldoende draagkracht heeft. Het is belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren en eventuele grondverbeteringen toe te passen indien nodig. De keuze voor de juiste uitvoeringsvorm, zoals strookfundering, plaatfundering of poerfundering, hangt af van de belasting van het bouwwerk en de eigenschappen van de ondergrond. Bij correct ontwerp en uitvoering kan een fundering op staal een betrouwbare en duurzame oplossing bieden voor vele bouwprojecten.

Bronnen

opbouw
staal