Fundering onder huis: Belang, problemen en oplossingen

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Inleiding

Een goede fundering is de basis van elk gebouw. Zij zorgt ervoor dat een woning stabiel, veilig en duurzaam blijft. Toch is de fundering vaak onzichtbaar en dus voor veel huiseigenaren een vreemd begrip. Dit artikel richt zich op de fundering onder een huis, met aandacht voor de belangrijkste typen funderingen, mogelijke problemen en aanbevolen oplossingen. Het doel is om huiseigenaren, bouwprofessionals en andere interessenten te informeren over de technische aspecten en het belang van funderingsonderzoek en -onderhoud.

De informatie in dit artikel is gebaseerd op meerdere betrouwbare bronnen, waaronder onder andere de websites van gemeenten en adviesbureaus die actief zijn in het funderingsonderzoek en -advies. Aan de hand van deze informatie bespreken we de diverse aspecten van funderingen in detail.

Wat is een fundering en waarom is ze belangrijk?

Definitie en functie

Een fundering is de draagconstructie waarop een gebouw wordt geplaatst. Ze ligt meestal onder het maaiveld en dient om het gewicht van het gebouw te verdelen over de ondergrond. Een goede fundering moet voldoen aan meerdere eisen:

Sterk: het moet in staat zijn om het gewicht van het gebouw te dragen.
Stabiel en stijf: het mag niet zakken, buigen, breken of barsten.
Bestand tegen omgevingsfactoren: dit omvat onder andere grondwater, vorst, zout, droogte, schimmels en insecten.

Gewapend beton voldoet in de meeste gevallen aan deze eisen en wordt daarom vaak gebruikt als funderingsmateriaal.

Typen funderingen

Er zijn verschillende typen funderingen, die keuze hangt af van de ondergrond en de belasting die het gebouw op de fundering uitoefent. De meest gebruikte methode is de fundering op staal, waarbij de draagkrachtige laag niet te diep onder het maaiveld ligt. In zandige of drogere grond wordt vaak gebruikgemaakt van een plaatfundering, waarbij een dikke betonnen plaat wordt geplaatst op de draagkrachtige grond.

Andere funderingstypen zijn:

Strokenfundering: wordt toegepast onder dragende muren en vergt een bredere ondersteuning.
Sleuffundering: vergelijkbaar met een strokenfundering, maar wordt gebruikt bij lagere belastingen.
Compenserende fundering: een deel van de grond wordt verwijderd en vervangen door lichtgewicht materiaal, zoals polystyreen of argex-korrels.
Funderingsplaat: een eenvoudige methode voor schuren of kleine constructies.

Houten paalfunderingen: Risico’s en onderhoud

Wat zijn houten paalfunderingen?

Houten paalfunderingen zijn een oudere techniek waarbij houten palen in de ondergrond worden gestoken om het gewicht van het gebouw te dragen. Deze fundering is vaak te vinden in oudere wijkgebieden, zoals in Rotterdam en omgeving. Een nadeel van houten paalfunderingen is dat ze kwetsbaar zijn voor lage grondwaterstanden. Wanneer het grondwater uitzakt tot onder het niveau van de paalkoppen, drogen de palen uit en kunnen gaan rotten. Rottende palen verliezen hun draagkracht, wat kan leiden tot verzakkingen.

Oorzaken van problemen

Er zijn verschillende redenen waarom houten paalfunderingen problemen kunnen geven:

Verlaagd grondwaterpeil: vaak het gevolg van acties door waterschappen of gemeenten.
Te korte palen: in gebieden waar de vaste grondslag zeer diep zit, kunnen oudere huizen op onvoldoende lange palen staan.
Slechte ondergrond: in moerassen, veen- of aangevulde grond is de draagkracht van de ondergrond vaak gering.

Probleemherkenning

Het herkennen van mogelijke funderingsproblemen is belangrijk voor vroegtijdige interventie. Hieronder een overzicht van kenmerken die op funderingsproblemen kunnen wijzen:

Het huis staat scheef of is verzakt.
De vloer is niet horizontaal of loopt scheef.
Er zijn brede scheuren in gevel, binnenmuur of vloer (meer dan een paar millimeter).
Ramen of deuren klemmen door scheefstand.
Leidingen zijn vervormd of beschadigd.
Het huis ligt lager dan het trottoir of andere huizen in de directe omgeving.

Funderingsonderzoek: Waarom en hoe?

Belang van onderzoek

Het is van groot belang om te weten welk type fundering onder een woning zit en in welke staat deze zich bevindt. Bij houten paalfunderingen is dit nog belangrijker, omdat deze funderingen kwetsbaar zijn. Onderzoek kan helpen om eventuele risico’s in te zien en tijdstippen te bepalen voor eventuele interventies. Per 1 oktober 2021 zijn taxateurs verplicht om informatie te geven over eventuele funderingsrisico’s. Met een onderzoek in de hand kan de kwaliteit van de fundering aangetoond worden.

Hoe werkt funderingsonderzoek?

Funderingsonderzoek wordt meestal uitgevoerd per bouwblok, waarbij alle eigenaren samen meewerken. Adviesbureaus, zoals Bureau AF, zijn vaak betrokken bij het organiseren van dit onderzoek. De dienstverlening wordt vaak betaald door de gemeente, waardoor het voor eigenaren vaak vrijblijvend is. Het doel is om gezamenlijk tot een duidelijk beeld te komen van de staat van de fundering en zo nodig maatregelen te nemen.

Voorbeelden en praktijk

In de buurt van Rotterdam zijn veel huizen op houten funderingspalen gebouwd. Om eigenaren te informeren en te begeleiden, is een subsidier programma opgestart. Bureau AF is sinds september 2021 actief in de buurt om funderingsonderzoek te begeleiden. Een onderzoek kan eigenaren helpen om de veiligheid van hun woning te waarborgen en eventuele schade te voorkomen. Daarnaast helpt het om de waarde van de woning te behouden.

Funderingsproblemen veroorzaakt door waterschappen en gemeenten

Invloed van peilbeheer

Funderingsproblemen kunnen vaak ook het gevolg zijn van acties door waterschappen of gemeenten. Door verlaagd grondwaterpeil kunnen houten paalfunderingen droogvallen en gaan rotten. In sommige gevallen worden er zelfs funderingskaarten gemaakt, die eigenaren op het verkeerde been zetten. Deze kaarten lijken vaak gemaakt te zijn door mensen die later willen beweren dat ze gewaarschuwd hebben als er iets fout gaat.

Een voorbeeld is de Rotterdamse funderingskaart, waarbij woningen rood worden aangegeven als het funderingstype ‘indicatief - niet onderzoek’ is. Toch is vaak aangetoond dat de huizen op voldoende lange palen staan en dat de paalkoppen zich onder de grondwaterstand bevinden. Hieruit blijkt dat het beeld niet altijd accuraat is en dat eigenaren zorgvuldig moeten oordelen over de betrouwbaarheid van dergelijke kaarten.

Actief grondwaterpeilbeheer (AGWP)

Een mogelijke oplossing voor problemen met het grondwaterpeil is het gebruik van een DIT-systeem, een afkorting voor Drainage Infiltratie Transport. Dit systeem zorgt voor het beheer van grondwater en regenwater. Het ondersteunt het afvoeren, infiltreren en transporteren van grondwater. Tijdens droge perioden kan het systeem ook aangevuld worden om het grondwaterpeil te behouden. Het instelniveau van het DIT-systeem is in principe gelijk aan het oppervlaktewaterniveau.

Een andere term voor het DIT-systeem is het Actief Grondwaterpeilbeheer (AGWP). Dit systeem kan helpen bij het voorkomen van droogvallen bij houten paalfunderingen en zo de stabiliteit van huizen waarborgen.

Funderingsonderhoud en preventie

Preventie is beter dan remedie

Het voorkomen van funderingsproblemen is altijd beter dan het oplossen van problemen na het feit. Een aantal maatregelen kan helpen om funderingsrisico’s te beperken:

Regelmatig onderzoek: vooral bij oudere huizen met houten paalfunderingen.
Controle op grondwaterpeil: met behulp van DIT-systemen of AGWP.
Inspectie van vloeren, muren en leidingen: om vroegtijdig te herkennen of er sprake is van scheefstand of verzakking.
Advies zoeken bij verdenkingen: contact opnemen met een bouwadviseur of funderingsdeskundige.

Oplossingen bij problemen

Als er toch sprake is van funderingsproblemen, zijn er diverse oplossingen mogelijk:

Versterking van de fundering: bijvoorbeeld door het leggen van extra palen of het aanbrengen van een plaatfundering.
Grondverbetering: zoals verdichting of groutinjectie.
Grondvervanging: door slechte bovengrond te verwijderen en te vervangen door een zandkoffer.
Structuurherstel: wanneer het huis al is verzakt, kan er sprake zijn van reconstructie of herstelmaatregelen.

Conclusie

De fundering onder een huis is een onmisbaar onderdeel van de structuur en bepaalt in grote mate de stabiliteit, veiligheid en waarde van een woning. Houten paalfunderingen zijn bijzonder kwetsbaar en kunnen problemen veroorzaken bij verlaagd grondwaterpeil. Het is daarom belangrijk om regelmatig onderzoek te laten uitvoeren, vooral in oudere wijkgebieden. Funderingsonderzoek kan helpen om vroegtijdig in te grijpen en mogelijke schade te voorkomen.

Door gebruik te maken van technieken zoals AGWP, compenserende fundering en grondverbetering, kan de stabiliteit van huizen bewaard worden. Voor eigenaren is het belangrijk om bewust te zijn van de mogelijkheden en risico’s, en eventueel advies in te winnen bij deskundigen. Zo kan zowel de veiligheid als de waarde van de woning behouden blijven.

Bronnen

huis
put