Regels en eisen voor het maken van een fundering: een expertschaal over planning, techniek en wettelijke kaders

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Bij elk bouwproject, of het nu gaat om een woning, schuur of aanbouw, is het leggen van een stevige fundering een essentiële stap. Een slecht gelegde fundering kan leiden tot structurele problemen, scheuren of zelfs instorting. Daarom zijn er strikte regels en eisen waaraan voldaan moet worden bij het maken van een fundering. Deze regels zijn vastgelegd in wettelijke kaders zoals het Besluit bouwwerken leefomgeving en het Bouwbesluit. Zowel de keuze van het type fundering als de uitvoering zijn van groot belang voor de stabiliteit en levensduur van een constructie. In dit artikel bespreken we de belangrijkste eisen, planningstips en bouwtechnieken, gebaseerd op de meest actuele en betrouwbare bronnen.

Inleiding: de rol van de fundering in bouwprojecten

Een fundering vormt de ondergrondse basis waarop een bouwwerk rust. Het zorgt ervoor dat het gebouw stabiel, veilig en duurzaam blijft. Tijdens het bouwproces is het leggen van de fundering een van de meest kritische stappen. De fundering moet in staat zijn om alle belastingen van het bouwwerk op te nemen en deze veilig door te geven aan de ondergrond. Daarnaast moet de fundering bestand zijn tegen externe invloeden zoals grondverzakking, hoge grondwaterstanden of extreme weersomstandigheden.

De keuze van het juiste type fundering en de juiste uitvoering hangt af van meerdere factoren, zoals het type bouwwerk, de ondergrond, de belastingen en wettelijke eisen. Deze keuze en uitvoering moeten worden onderbouwd door een gedegen planning en eventueel door berekeningen van een constructeur. In het volgende deel van dit artikel bespreken we de wettelijke eisen en regelgeving die van toepassing zijn bij het leggen van een fundering.

Wettelijke regelgeving: het Bouwbesluit en het Besluit bouwwerken leefomgeving

Het Bouwbesluit: eisen aan stabiliteit en veiligheid

Het Bouwbesluit (sinds 1 januari 2024 ook bekend als het Besluit bouwwerken leefomgeging) stelt duidelijke eisen aan de stabiliteit van een fundering. Deze eisen zijn ontworpen om ervoor te zorgen dat bouwwerken bestand zijn tegen invloeden van buitenaf, zoals hevige wind, hoge grondwaterstanden of grondverzakking. Bovendien moet de fundering afgestemd zijn op de belastingen van het bouwwerk en de eigenschappen van de ondergrond.

Het Bouwbesluit legt uit dat de fundering moet voldoen aan de volgende criteria:

Stabiliteit: De fundering moet in staat zijn om alle verticale en horizontale belastingen van het bouwwerk te dragen.
Veiligheid: De fundering moet voldoen aan minimale veiligheidsnormen om instortingsgevaar te voorkomen.
Duurzaamheid: De fundering moet bestand zijn tegen verweer, vocht, en veranderingen in de ondergrond.
Afgestemd op de ondergrond: De fundering moet afgestemd zijn op de bodemgesteldheid van de locatie. Voorbeeld: in zachte grond wordt vaak gebruikgemaakt van palen of pilingen.

Deze eisen zijn van toepassing op alle bouwwerken, ongeacht of het gaat om een woning, aanbouw of schuur. Het is belangrijk om er rekening mee te houden tijdens het ontwerp en de uitvoering van het bouwproject.

Het Besluit bouwwerken leefomgeving: constructieberekening en bouwregels

Het Besluit bouwwerken leefomgeving bevat bovendien een reeks voorschriften over de veiligheid, bruikbaarheid, gezondheid van gebruikers, milieu en energiezuinigheid. In het kader van funderingen is het vooral de veiligheid en bruikbaarheid die centraal staan.

Om aan de eisen van het Besluit bouwwerken leefomgeving te voldoen, is het noodzakelijk dat de constructie van de fundering wordt getoetst. Dit gebeurt doordat een constructieberekening wordt gemaakt. Deze berekening wordt meestal gedaan door een constructeur of bouwtechnisch kundig persoon en is gebaseerd op de constructietekeningen en bouwtekeningen van het project. De berekening dient als bewijs dat de fundering voldoet aan de wettelijke eisen.

Beleidsregel funderingsherstel

In sommige gemeenten, zoals Haarlem, is er een specifieke beleidsregel funderingsherstel opgesteld, gebaseerd op artikelen 13 en 15 van de Woningwet. Deze regel bepaalt hoe funderingsherstel moet worden uitgevoerd, en welke eisen daaraan moeten worden voldaan. Deze regel is vooral van toepassing op bestaande bouwkundige eenheden waarin funderingsproblemen zijn opgetreden. De regel legt uit dat herstelmaatregelen moeten worden uitgevoerd op een manier die voldoet aan de huidige bouwregels en veiligheidseisen.

Planning en voorbereiding: essentieel voor een succesvolle fundering

Bouwtekening en terreinverkenning

Voor het leggen van een fundering is een gedegen bouwplanning van groot belang. Deze planning begint met het maken van een bouwtekening of constructietekening, waarin het ontwerp van de fundering is vastgelegd. Deze tekening dient als basis voor de constructieberekening en wordt doorgaans gecontroleerd door een gemeentelijke ambtenaar of bevoegd gezag.

Daarnaast is een terreinverkenning essentieel. Tijdens deze verkenning wordt gekeken naar de eigenschappen van de ondergrond, zoals de grondsoort, de grondwaterstand en eventuele funderingsproblemen. Deze informatie is cruciaal om te bepalen welk type fundering het meest geschikt is.

Bodemonderzoek

Bij een professioneel bouwproject is het uitvoeren van een bodemonderzoek een verplichte stap. Dit onderzoek helpt bij het bepalen van de druksterkte van de grond, de grondwaterstand en andere relevante parameters. De resultaten van het bodemonderzoek bepalen de keuze van het type fundering en de benodigde diepte.

Bijvoorbeeld: in zachte of vochtige grond is een fundering op palen of pilingen vaak de enige optie. In droge of stevige grond kan een massief betonfundering voldoende zijn.

Vergunningen en wettelijke vereisten

Voordat de fundering kan worden aangelegd, is het belangrijk om te controleren of een bouwvergunning nodig is. In sommige gevallen is het mogelijk om vergunningvrij te bouwen, maar ook dan moet er voldaan worden aan de wettelijke eisen. Bijvoorbeeld: zelfs bij vergunningvrij bouwen moet er een constructieberekening worden gemaakt door een constructeur.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de lokale regelgeving. Deze kan per gemeente verschillen en kan invloed hebben op het type fundering en de benodigde diepte. Het is daarom verstandig om voor het starten van een bouwproject contact op te nemen met de gemeente of een professioneel adviesbureau.

Uitvoering van de fundering: stappenplan en technieken

Graafwerkzaamheden

De eerste fysieke stap bij het leggen van een fundering is het graven van een gleuf. Deze gleuf moet worden aangelegd op de juiste diepte, meestal minimaal 60 centimeter onder het maaiveld. De breedte van de gleuf moet voldoende zijn om de fundering te kunnen plaatsen en om er werk in te kunnen doen. Het is belangrijk om de gleuf goed af te werken, zodat er geen ongelijkheden ontstaan die later problemen kunnen veroorzaken.

Bekisting plaatsen

Na het graven van de gleuf wordt een bekisting geplaatst. Dit is een houten of metalen frame dat de vorm van de fundering bepaalt. De bekisting moet goed worden afgestemd op het ontwerp van de fundering en moet sterk genoeg zijn om het beton te dragen tijdens het storten en het uitharden.

Wapening en betonstorting

De volgende stap is het aanbrengen van wapening. Dit bestaat meestal uit stalen staven of traversen, die worden aangebracht in de bekisting om de fundering extra stevig te maken. De wapening zorgt ervoor dat de fundering bestand is tegen trekkrachten en voorkomt het ontstaan van scheuren.

Daarna wordt het beton gestort in de bekisting. Het gebruik van het juiste betonmengsel is van groot belang voor de sterkte en duurzaamheid van de fundering. Het beton moet worden gestort op een droog en warme dag, zodat het goed kan uitharden. Het is raadzaam om de weersvoorspellingen te checken en het storten van het beton te plannen op een geschikt moment.

Uitharden van het beton

Na het storten van het beton moet de fundering uitgehard worden. Dit proces kan enkele weken duren, afhankelijk van de omstandigheden. Het is belangrijk om zware belastingen te vermijden tot het beton volledig is uitgehard. Tijdens deze periode is het ook verstandig om de fundering te besproeien met water om te voorkomen dat het beton te snel uitdroogt en scheurt.

Type funderingen: welke is geschikt voor jouw project?

De keuze van het juiste type fundering hangt af van meerdere factoren, zoals de ondergrond, de belastingen, de locatie en de wettelijke eisen. De meest voorkomende types funderingen zijn:

Massief betonfundering: een platte fundering die vaak wordt gebruikt in droge of stevige grond.
Fundering op palen of pilingen: wordt vaak gebruikt in zachte of vochtige grond, vooral in het Westen en Noorden van Nederland.
Fundering op staal: wordt vaak gebruikt in het Oosten van Nederland, waar de zandlaag dieper ligt.
Rasfundering: een fundering die in meerdere lagen is aangelegd, meestal in zachte grond.

De keuze van het type fundering moet worden onderbouwd met een gedegen bouwplan, eventueel met een constructieberekening van een constructeur.

Advies en tips voor het leggen van een fundering

Plan zorgvuldig

Zorg voor een gedegen planning, inclusief een bouwtekening, een bodemonderzoek en een constructieberekening. Zorg ervoor dat je rekening houdt met de wettelijke eisen en de lokaler regelgeving.

Kies de juiste fundering

Kies het type fundering dat het beste aansluit bij de ondergrond en de belastingen van het bouwwerk. Raadpleeg eventueel een professional als je twijfelt over de keuze.

Werk met een expert

Als je twijfelt over het leggen van een fundering of over de wettelijke eisen, is het verstandig om hulp in te schakelen van een constructeur of bouwtechnisch kundig persoon. Zij kunnen je helpen met het maken van een constructieberekening en het uitvoeren van de fundering.

Controleer het werk

Na het leggen van de fundering is het belangrijk om het werk te laten controleren door een constructeur of bouwtechnisch kundig persoon. Dit helpt bij het ontdekken van eventuele fouten en zorgt ervoor dat de fundering voldoet aan de wettelijke eisen.

Conclusie

Het leggen van een fundering is een essentiële stap in elk bouwproject. Het zorgt ervoor dat het gebouw stabiel, veilig en duurzaam blijft. Om ervoor te zorgen dat de fundering aan alle eisen voldoet, is het belangrijk om zorgvuldig te plannen, het juiste type fundering te kiezen en de wettelijke eisen en regelgeving te volgen. Een goed aangelegde fundering vormt de basis van elk bouwwerk, of het nu gaat om een woning, schuur of aanbouw. Door het proces goed te doorlopen en professioneel advies in te winnen, kun je ervoor zorgen dat je fundering veilig, sterk en duurzaam is.

Bronnen

regels