Stalen fundering: Kwaliteit, toepassing en controle in de praktijk

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Een fundering vormt de basis van elk bouwproject. Als de fundering niet goed is uitgevoerd, kunnen ernstige problemen ontstaan die later duur en ongemak opleveren. In de Nederlandse bouwsector zijn stalen funderingen een veelgebruikte techniek, vooral in gebieden met een stevige ondergrond. Deze methode is kostenefficiënt en geschikt voor verschillende bouwprojecten, mits de bodem de juiste eigenschappen heeft. Maar wat zijn de voor- en nadelen van een fundering op staal? Wat zijn de aandachtspunten bij de uitvoering en hoe kan men de kwaliteit van een stalen fundering beoordelen? In dit artikel geven we een overzicht van de belangrijkste aspecten van een stalen fundering, inclusief controlemethoden en toepassingsgebieden.

Wat is een fundering op staal?

Een fundering op staal betekent dat het bouwwerk direct op een draagkrachtige ondergrond rust, zonder gebruik van diepe palen of funderingsconstructies. Deze ondergrond wordt vaak aangeduid als "vaste grond", een term die verwijst naar een stevige en stabiele bodemlaag, zoals gestampd zand of stevige klei. De term "staal" is afkomstig uit de oude taalkundige uitdrukking en heeft dus niets te maken met het gebruik van het metaal staal in de fundering zelf. In sommige gevallen kan het gebruik van stalen palen aanvullende stabiliteit bieden, vooral in minder stevige grondlagen.

De uitvoering van een fundering op staal is in principe een project dat een ervaren klusser zelf kan uitvoeren, mits hij voldoende hulp heeft. Het vereist kennis van betonnen werk, grondonderzoek en correcte afmetingen. Het is echter aan te raden om een professional betrokken te houden bij het ontwerp en uitvoering, vooral bij grotere bouwprojecten of bij onzekere bodemomstandigheden.

Toepassing van een stalen fundering

Een fundering op staal is in principe geschikt voor een breed spectrum van bouwprojecten, maar het is afhankelijk van de eigenschappen van de bodem. In regio’s waar de zandlaag niet dieper dan drie meter zit, is deze methode vaak een goede keuze. In regio’s met veel veen, klei of leem is een fundering op palen vaak beter aangewezen. Dit komt doordat zandgrond een goede draagkracht heeft en weinig samendrukt bij belasting, waardoor hij ideaal is voor een fundering op staal.

In de praktijk worden stalen funderingen en balkenfunderingen vaak gebruikt in de woningbouwsector. In regio's met een relatief stevige ondergrond zijn stalen funderingen een economische en logische keuze. In combinatie met balkenfunderingen wordt het bouwwerk extra gestabiliseerd, wat vooral belangrijk is in gebieden met een variabele ondergrond.

Voor- en nadelen van een stalen fundering

De keuze voor een funderingsmethode hangt altijd af van de eisen aan stabiliteit, belasting en ondergrond. Een fundering op staal heeft zowel voordelen als nadelen.

Voordelen van een fundering op staal

Lage kosten: Een fundering op staal is relatief goedkoper dan een paalfundering, omdat er geen gebruik wordt gemaakt van palen of diepe constructies. De bouwkosten zijn daardoor lager.
Snel uit te voeren: Omdat de fundering direct op de draagkrachtige grond wordt aangebracht, is het bouwen ermee snel en efficiënt. Dit verkort de bouwperiode aanzienlijk.
Geschikt voor lichte tot matig zware belastingen: De methode is ideaal voor kleine of midden-grote woningen, waarbij de belasting van de bovenbouw niet te groot is.
Geen palen nodig: Bij een fundering op staal is er geen behoefte aan palen, wat de bouwtechniek eenvoudiger maakt en minder risico op bodemdaling of vervorming biedt.
Gebruik van zandgrond: De methode is specifiek ontworpen voor zandgrond, die een goede draagkracht heeft en weinig samendrukt bij belasting.

Nadelen van een fundering op staal

Gevoelig voor verzakkingen: Een fundering op staal is gevoelig voor verzakkingen, vooral in gebieden met een onstabiele bodem. Als de ondergrond niet stabiel genoeg is, kunnen er vervormingen optreden.
Afhankelijk van de bodem: De kwaliteit van een fundering op staal hangt sterk af van de stabiliteit van de bodem. In regio's met veel veen of klei is deze methode vaak niet geschikt.
Beperkte toepassing in zachte grond: In zachte grondlagen is een fundering op staal minder geschikt. In dergelijke gevallen is een paalfundering vaak de betere keuze.

Uitvoering van een stalen fundering

De uitvoering van een fundering op staal bestaat uit een aantal stappen:

Grondonderzoek en berekening: Een grondexpert onderzoekt de bodem en berekent de nodige funderingsafmetingen. Dit is essentieel om te bepalen of een fundering op staal voldoende stabiliteit biedt of dat een paalfundering nodig is.
Uitgraving en voorbereiding: De grond wordt uitgegraven en voorbereid voor het storten van de fundering. Hierbij moet ervoor gezorgd worden dat de ondergrond droog en stabil is.
Storten van de fundering: De betonplaat, strook of poeren worden gestort en laten drogen. De afmetingen van de fundering moeten precies afgestemd zijn op de belasting en de ondergrond.
Controle en inspectie: Na het storten wordt de fundering gecontroleerd en eventueel aangepast. Dit is belangrijk om ervoor te zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen.
Volgende stappen in de bouw: Na de fundering kan het bouwproject verder gaan met muren, vloeren en andere constructies.

Stalen buispalen als fundering

Stalen buispalen worden vaak gebruikt als fundering in gebieden met een minder stevige ondergrond. Deze palen worden op de genodigde diepte in de grond geheid, afgesneden op de juiste hoogte en volgepompt met beton. Afsluitend komt er een wapeningsnet bovenin. Deze techniek zorgt voor een sterke en duurzame fundering die jarenlang meegaat.

De afmetingen van de stalen buispalen variëren vanaf 168 millimeter tot ± 406 millimeter. De meest gangbare afmetingen zitten tussen de 168 en 219 millimeter. Stalen buispalen zijn een trillingsvrij en geluidsarm paalsysteem, waardoor ze uitermate geschikt zijn als fundering voor de uitbouw van woningen, fundaties onder dak, renovatie van gebouwen en machine fundaties.

Kosten en duurzaamheid van een stalen fundering

Een fundering op staal is in de regel kostenefficiënt in vergelijking met paalfundering. Het maakt geen gebruik van heipalen, wat tijd en kosten bespaart. De kosten hangen af van de grootte van het bouwproject, de aard van de ondergrond en de gekozen funderingsvorm (plaatfundering, strookfundering of poerfundering). Een funderingsplaat is meestal duurder dan een strookfundering, maar biedt extra stabiliteit.

De duurzaamheid van een fundering op staal is afhankelijk van de kwaliteit van de uitvoering en de stabiliteit van de ondergrond. Bij correcte uitvoering en een geschikte bodem kan een fundering op staal jarenlang functioneren zonder problemen. Het is belangrijk om een professioneel ontwerp te gebruiken en een grondexpert betrokken te houden bij de voorbereiding.

Controle op de kwaliteit van een stalen fundering

Bij aankoop van een huis of bij het starten van een bouwproject is het belangrijk om te weten of de fundering correct is geplaatst. Een eerste stap is het controleren van de constructieberekening. Is deze berekening gemaakt en nog beschikbaar? Dan is het verstandig om deze te laten controleren door een onafhankelijke partij.

Daarnaast is het belangrijk om te weten of er een grondonderzoek is gedaan. Is dit gebeurd en door een onafhankelijke partij? Dan is er meestal geen reden tot bezorgdheid. Een grondonderzoek geeft inzicht in de draagkracht van de ondergrond en de geschiktheid voor een stalen fundering.

Een verder belangrijk aspect is de uitvoering van de fundering. Bij een stalen fundering moet ervoor gezorgd zijn dat de muren en balken correct op een draagkrachtige ondergrond rusten. Eventuele afwijkingen in de uitvoering kunnen leiden tot schade. Daarom is het verstandig om bij twijfel een bouwtechnisch bedrijf te raadplegen.

Funderingsonderzoek door ingenieursbureau

BaVib Ingenieursbureau beoordeelt de kwaliteit van bestaande funderingen. Vaak zijn dit funderingen van panden opgebouwd uit houten palen, kespen en langshout waarvan de kwaliteit wordt betwijfeld, maar soms ook funderingen op staal. Wij zijn betrokken bij funderingsonderzoeken in de regio van Amsterdam, Amstelveen, Haarlem en Zaandam voor diverse opdrachtgevers. Hierdoor is er veel ervaring en kennis aanwezig om doelmatig en gericht de kwaliteit van bestaande paalfunderingen en funderingen op staal te onderzoeken.

Wij verzorgen funderingsonderzoeken volgens de richtlijnen van F3O (F3O staat voor Organisatie Onafhankelijk Onderzoek Funderingen). Een funderingsonderzoek kan uit verschillende onderdelen bestaan, die door ons in overleg met de opdrachtgever worden bepaald.

Funderingsproblemen met houten funderingen komen in vrijwel alle klei- en veengebieden voor. Funderingen op staal in zand, klei- en veengebieden zakken met de bodemdaling. Funderingen in zandgebieden vertonen over het algemeen minder problemen, maar kunnen bij een onjuist gekozen aanlegbreedte, door grondwaterstanddaling, door een onderliggende klei of veenlaag instabiel worden.

Aandachtspunten bij het gebruik van stalen palen

In sommige gevallen kan het gebruik van stalen palen aanvullende stabiliteit bieden, vooral in minder stevige grondlagen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij stalen buispalen. Deze palen worden op de genodigde diepte in de grond geheid, afgesneden op de juiste hoogte en volgepompt met beton. Afsluitend komt er een wapeningsnet bovenin. Deze techniek zorgt voor een sterke en duurzame fundering die jarenlang meegaat.

De machines voor het heien van stalen buispalen zijn bovendien elektrisch aangedreven, waardoor er geen inpandige uitstoot van uitlaatgassen plaatsvindt. Dit maakt de methode niet alleen efficiënt, maar ook milieuvriendelijk.

Samenvatting van de voordelen en nadelen

Aspect	Voordelen	Nadelen
Kosten	Lage kosten in vergelijking met paalfundering	Geen significante nadelen op korte termijn
Uitvoeringstijd	Snel uit te voeren	Geen significante nadelen op korte termijn
Belasting	Geschikt voor lichte tot matig zware belastingen	Gevoelig voor verzakkingen in onstabiele grond
Palen	Geen palen nodig	Geen significante nadelen
Grondtype	Ideaal voor zandgrond	Niet geschikt voor veen- of kleigrond

Conclusie

Een fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouw, die geschikt is voor een breed spectrum van bouwprojecten. Het is kostenefficiënt, snel uit te voeren en biedt goede stabiliteit, mits de bodem de juiste eigenschappen heeft. In sommige gevallen kan het gebruik van stalen palen aanvullende stabiliteit bieden, vooral in minder stevige grondlagen. Het is echter belangrijk om bij de uitvoering van een fundering op staal te letten op de kwaliteit van de bodem en de correcte uitvoering van de fundering. Een grondonderzoek en een professionele berekening zijn essentieel om ervoor te zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen. Door deze aandachtspunten te volgen, kan men ervoor zorgen dat de fundering jarenlang meegaat zonder problemen.