Fundering op staal: Principes, toepassing en bouwkundige detailontwerpen

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Een stevige en goed uitgevoerde fundering is van essentieel belang voor de stabiliteit en levensduur van een gebouw. In de bouwsector wordt regelmatig gebruikgemaakt van de funderingsmethode fundering op staal, een eenvoudige en kostenefficiënte oplossing die geschikt is voor draagkrachtige ondergronden. Deze methode is vooral populair in regio’s met harde zandlagen, zoals het oostelijke deel van Nederland. In dit artikel worden de principes, toepassing, bouwkundige detailontwerpen en aandachtspunten bij uitvoering van fundering op staal uitgebreid besproken.

We leggen uit wat fundering op staal precies inhoudt, wanneer deze methode de juiste keuze is, welke varianten binnen deze categorie voorkomen, en geven richtlijnen voor een correcte uitvoering. Daarnaast bespreken we de voordelen en nadelen van deze funderingsmethode.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingswijze waarbij de dragende muren of wanden van een gebouw, vaak via een verbrede voet, direct op een draagkrachtige bodem rusten. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige laag niet te diep onder het maaiveld ligt. De verbrede voet van de fundering is nodig wanneer de druk die door de muur wordt uitgeoefend groter is dan het draagvermogen van de ondergrond. Deze verbreding zorgt voor een groter contactoppervlak met de grond, waardoor de belasting beter wordt verdeeld en de stabiliteit van de muren wordt vergroot.

De term “fundering op staal” verwijst niet naar het gebruik van staal als bouwmateriaal. De oorsprong van de term ligt in de oude Germaanse en Franse talen, waarin “staal” of “estal” “vaste plaats” of “rusten op” betekent. Dit betekent letterlijk dat de fundering op een stabiele grond, zoals een harde zandlaag, rust.

Fundering op staal is een relatief eenvoudige methode, maar vereist wel zorgvuldige berekeningen en uitvoering. Het krachtenverloop moet worden overwogen om te voorkomen dat de fundering te weinig steun biedt of de ondergrond niet voldoende belasting kan dragen.

Hoe werkt een fundering op staal?

Het proces van een fundering op staal omvat meerdere stappen en vereist een zorgvuldige aanpak. De uitvoering houdt doorgaans de volgende stappen in:

Grondonderzoek (sonderingsonderzoek):
Voor de uitvoering van een fundering op staal is het noodzakelijk om eerst een grondonderzoek uit te voeren. Dit onderzoek maakt het mogelijk om de draagkracht en stabiliteit van de ondergrond te bepalen. De diepte en kwaliteit van de draagkrachtige laag bepalen of een fundering op staal haalbaar is. In de praktijk wordt vaak een sonderingsonderzoek uitgevoerd om deze informatie te verkrijgen.
Voorbereiding van het bouwterrein:
Na het grondonderzoek wordt het bouwterrein voorbereid. Dit omvat het uitgraven van een gracht of kuil waarin de fundering zal worden geplaatst. De afmetingen van de kuil worden bepaald op basis van de berekening van de belasting en de draagkracht van de ondergrond.
Constructie van de verbrede voet:
De fundering op staal bestaat vaak uit een verbrede voet die onder de dragende muren of wanden van het gebouw is uitgevoerd. Deze voet zorgt voor een groter contactoppervlak met de grond en maakt het mogelijk om de belasting beter te verdelen. De voet wordt meestal van gewapend beton gemaakt, wat zorgt voor de nodige stabiliteit en draagkracht.
Plaatsing van de fundering:
Nadat de verbrede voet is geconstrueerd, wordt de fundering op de grond geplaatst. De fundering moet op een voor vorstvrije diepte worden geplaatst, meestal tussen 80 en 120 centimeter onder het maaiveld. Dit zorgt ervoor dat de fundering niet in de winter door bevroren grond wordt beschadigd.
Aansluiting op het gebouw:
De fundering wordt vervolgens aangesloten op de dragende muren of wanden van het gebouw. Dit gebeurt meestal via metselwerk of andere aansluitingsmethoden. Het is belangrijk dat de aansluiting stevig en waterdicht is om te voorkomen dat er lekkage of schade optreedt.
Controle en afwerking:
Na de uitvoering van de fundering wordt een controle uitgevoerd om te zorgen dat de fundering voldoet aan de vereisten. De fundering wordt vervolgens afgevoerd met de rest van het gebouw.

Toepassing van fundering op staal

Fundering op staal wordt vaak gebruikt bij kleinere en lichtere constructies, zoals woningen, garages, schuren en kleine commerciële panden. Deze methode is geschikt wanneer de ondergrond stabiel en draagkrachtig genoeg is om de belasting van het gebouw te dragen. In de praktijk wordt fundering op staal vooral toegepast in regio’s met harde zandlagen of andere draagkrachtige grondsoorten.

In de vochtrijke ondergrond van Nederland is fundering op staal vaak niet haalbaar, omdat de bovenste grondlagen te onstabiel zijn. In dergelijke gevallen wordt vaak gekozen voor een fundering op palen, waarbij op grotere diepte naar een betere grondlaag wordt gezocht.

De fundering op staal wordt meestal uitgevoerd in gewapend beton en is ideaal toepasbaar wanneer de ondergrond aan de benodigde draagkracht en stabiliteit voldoet. De methode is bekend om haar eenvoud en kostenefficiëntie, maar vereist wel een zorgvuldige uitvoering om schade of verzakkingen te voorkomen.

Bouwkundige detailontwerpen

Bij de uitvoering van een fundering op staal zijn bouwkundige detailontwerpen van groot belang. Deze ontwerpen moeten ervoor zorgen dat de fundering voldoet aan de technische eisen en de bouwvoorschriften. De detailontwerpen omvatten onder andere de vorm en afmetingen van de verbrede voet, de aansluiting op de dragende muren, en de verdieping van de fundering.

De verbrede voet moet zorgen voor een voldoende groot contactoppervlak met de grond, zodat de belasting van het gebouw goed kan worden verdeeld. De aansluiting op de dragende muren moet stevig en waterdicht zijn om te voorkomen dat er lekkage of schade optreedt. De verdieping van de fundering moet voldoen aan de vorstvrije diepte, meestal tussen 80 en 120 centimeter onder het maaiveld.

Bij de uitvoering van de fundering zijn bouwtekeningen van groot belang. Deze tekeningen geven aan hoe de fundering moet worden geplaatst, welke afmetingen en materialen er gebruikt moeten worden, en welke aansluitingen er gemaakt moeten worden. De bouwtekeningen worden vaak gebruikt om ervoor te zorgen dat de fundering op de juiste manier wordt uitgevoerd en dat er geen fouten of schade optreden.

Aandachtspunten bij uitvoering

Bij de uitvoering van een fundering op staal zijn er verschillende aandachtspunten die erop moeten worden gelet. Eén van de belangrijkste aandachtspunten is het uitvoeren van een grondonderzoek. Dit onderzoek is nodig om te bepalen of de ondergrond draagkrachtig genoeg is om een fundering op staal te toestaan. Als de ondergrond te onstabiel is, is een fundering op staal niet haalbaar en moet er gekozen worden voor een andere funderingsmethode, zoals een fundering op palen.

Een andere aandachtspunt is de uitvoering van de verbrede voet. De voet moet voldoende groot zijn om de belasting van het gebouw goed te kunnen verdelen. Als de voet te klein is, kan dit leiden tot verzakkingen of scheuren in de muren. Daarnaast is het belangrijk dat de voet van gewapend beton is gemaakt, omdat dit zorgt voor de nodige stabiliteit en draagkracht.

De aansluiting op de dragende muren of wanden is ook een belangrijk aandachtspunt. Deze aansluiting moet stevig en waterdicht zijn om te voorkomen dat er lekkage of schade optreedt. Het is ook belangrijk dat de aansluiting goed is afgewerkt, zodat er geen zwakke punten ontstaan.

De verdieping van de fundering moet ook goed worden bepaald. De fundering moet op een voor vorstvrije diepte worden geplaatst, meestal tussen 80 en 120 centimeter onder het maaiveld. Dit zorgt ervoor dat de fundering niet in de winter door bevroren grond wordt beschadigd.

Bij de uitvoering van een fundering op staal is het ook belangrijk om de bouwvoorschriften en technische eisen te volgen. Dit betreft onder andere de toegestane belasting, de minimale dikte van de fundering, en de maximale breedte van de verbrede voet. Door deze eisen te volgen, kan worden voorkomen dat er schade of verzakkingen optreden.

Voordelen van fundering op staal

Fundering op staal biedt verschillende voordelen, waaronder:

Lagere kosten:
Fundering op staal is een relatief eenvoudige en kostenefficiënte methode vergeleken met andere funderingsmethoden zoals fundering op palen. Deze methode vereist minder materialen en minder tijd, wat leidt tot lagere bouwkosten.
Eenvoudige constructie:
Fundering op staal is een eenvoudige methode die niet veel complexe constructies vereist. Dit maakt de methode geschikt voor kleinere en lichtere constructies.
Snellere bouwtijd:
Omdat fundering op staal eenvoudig en kostenefficiënt is, kan de bouwtijd korter zijn vergeleken met andere funderingsmethoden. Dit is vooral een voordeel bij kleinere bouwprojecten.
Minimale bodemverstoring:
Fundering op staal vereist minder grondverstoring vergeleken met andere funderingsmethoden. Dit zorgt ervoor dat de bodem minder wordt aangeraakt en er minder schade kan optreden.
Geschikt voor kleinschalige constructies:
Fundering op staal is ideaal voor kleinere en lichtere constructies zoals woningen, garages en kleine commerciële panden. Deze methode is niet geschikt voor zware of grote gebouwen.

Nadelen van fundering op staal

Hoewel fundering op staal veel voordelen biedt, zijn er ook enkele nadelen die erop moeten worden gelet:

Beperkte toepassing:
Fundering op staal is alleen geschikt wanneer de ondergrond draagkrachtig genoeg is om de belasting van het gebouw te dragen. In regio’s met onstabiele of vochtige ondergrond is deze methode vaak niet haalbaar en moet er gekozen worden voor een andere funderingsmethode.
Gevoelig voor bodemverzakkingen:
Als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft of als er bodemverzakkingen optreden, kan fundering op staal schade oplopen. Dit kan leiden tot scheuren in de muren of problemen met de stabiliteit van het gebouw.
Beperkte duurzaamheid:
Fundering op staal is een eenvoudige methode die niet altijd de meest duurzame oplossing biedt. In sommige gevallen kan het nodig zijn om de fundering in de toekomst te versterken of aan te passen, wat extra kosten kan opleveren.
Niet geschikt voor zware of grote constructies:
Fundering op staal is niet geschikt voor zware of grote constructies. Deze methode is alleen geschikt voor lichtere en kleinere gebouwen.
Niet geschikt voor vochtige ondergronden:
In vochtige ondergronden kan fundering op staal schade oplopen door bevochtiging en bevroren grond. In dergelijke gevallen is een andere funderingsmethode vaak beter.

Versterken van funderingen op staal

Als een fundering op staal schade heeft opgelopen of de nodige stabiliteit niet langer biedt, kan het nodig zijn om de fundering te versterken. Er zijn verschillende technieken die kunnen worden gebruikt om de stabiliteit en duurzaamheid van een fundering op staal te verbeteren. Deze technieken omvatten:

Funderingsherstel:
Bij funderingsherstel wordt een technische inspectie uitgevoerd om de oorzaak van de problemen te achterhalen. Vervolgens worden maatregelen genomen om de fundering te versterken, zoals het versterken van de funderingsbalken en het stabiliseren van de draagkrachtige grond.
Grondstabilisatie:
Grondstabilisatie is een techniek waarbij de eigenschappen van de bodem worden verbeterd om de draagkracht te verhogen. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door de grond te verstevigen of te versterken met materialen zoals cement of kalk.
Ondergrouten:
Ondergrouten is een techniek waarbij een betonmortel of epoxyhars onder de fundering wordt geïnjecteerd om het oppervlak volledig op te vullen. Deze techniek zorgt voor een betere verdeling van de druk op de fundering en verhoogt de stabiliteit van de constructie.

Conclusie

Fundering op staal is een eenvoudige en kostenefficiënte methode die geschikt is voor kleinere en lichtere constructies. Deze methode vereist een zorgvuldige uitvoering en een grondonderzoek om te bepalen of de ondergrond draagkrachtig genoeg is. De fundering bestaat meestal uit een verbrede voet die onder de dragende muren of wanden is uitgevoerd. De methode is bekend om haar eenvoud en kostenefficiëntie, maar vereist wel een zorgvuldige uitvoering om schade of verzakkingen te voorkomen.

Fundering op staal wordt vaak gebruikt in regio’s met harde zandlagen of andere draagkrachtige grondsoorten. In de praktijk is deze methode echter niet altijd haalbaar in regio’s met onstabiele of vochtige ondergronden. In dergelijke gevallen wordt vaak gekozen voor een andere funderingsmethode, zoals een fundering op palen.

Bij de uitvoering van een fundering op staal zijn bouwkundige detailontwerpen en bouwtekeningen van groot belang. Deze ontwerpen moeten ervoor zorgen dat de fundering voldoet aan de technische eisen en de bouwvoorschriften. Het is ook belangrijk om aandacht te besteden aan de aansluiting op de dragende muren, de verdieping van de fundering, en de draagkracht van de ondergrond.

In samenvatting is fundering op staal een eenvoudige en kostenefficiënte methode die geschikt is voor kleinere en lichtere constructies. Deze methode vereist een zorgvuldige uitvoering en een grondonderzoek om te bepalen of de ondergrond draagkrachtig genoeg is. Door de juiste maatregelen te nemen en de bouwvoorschriften te volgen, kan een fundering op staal een betrouwbare en duurzame oplossing bieden voor de stabiliteit van een gebouw.

Bronnen

staal
tekna