Onderhoudsbestek voor elementenverhardingen en rioleringen in gemeenten

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

In de huidige tijd is het onderhouden van openbare ruimtes en infrastructuur van groot belang voor de leefkwaliteit en duurzaamheid. In dit artikel worden de principes van het onderhoudsbestek voor elementenverhardingen en rioleringen besproken, gebaseerd op de beschikbare informatie uit de bronnen. De focus ligt op het beheer van verhardingen, het opsporen van schade, en het implementeren van duurzame oplossingen voor het onderhouden van de openbare ruimte.

Inleiding

Het onderhoudsbestek voor elementenverhardingen en rioleringen is een essentieel onderdeel van het beheer van openbare ruimtes. De bronnen tonen aan dat het beheer van deze infrastructuur op basis van kwaliteitscontrole en technische evaluatie plaatsvindt. De informatie geeft een overzicht van de verschillende niveaus van kwaliteit, de toegestane schade, en de benodigde maatregelen om de levensduur van de infrastructuur te verlengen. De focus ligt op het handhaven van een acceptabel kwaliteitsbeeld, het herstel van schade, en het toepassen van duurzame materialen en technieken.

Kwaliteitsbeoordeling en schadebeoordeling

Bij het beoordelen van de kwaliteit van verhardingen wordt gebruikgemaakt van een systeem dat is gedefinieerd in het CROW-handboek kwaliteitscatalogus openbare ruimte 2013. Dit systeem verdeelt de kwaliteit in niveaus A+, A, B, C, D, en D+. Niveau A+ is een opleveringskwaliteit die moeilijk voor langere tijd kan worden gewaarborgd, terwijl niveau D slechts bedoeld is om te kunnen meten dat niveau C niet behaald is.

De schadebeelden worden vastgelegd via inspecties, waarbij wordt onderscheid gemaakt tussen lichte, matige en ernstige schades. Per wegvak worden zowel de aantallen schades als de ernst van de schades vastgelegd. Op basis van de uitgevoerde weginspectie wordt een database aangemaakt waarop op wegvakniveau wordt gerapporteerd. Daarbij is de kwaliteit van het gehele wegvak op basis van de combinatie van de lengte van het wegvak en de geconstateerde schadebeelden verwerkt tot een “gemiddelde” kwaliteitsklasse.

In de bronnen zijn ook aantallen schade per 100 m² opgenomen. Bijvoorbeeld, beschadigde elementen kunnen variëren van 0 tot meer dan 5 per 100 m². Ook zijn er aantallen ontbrekende elementen opgenomen, die variëren van 0% tot meer dan 1% per 100 m². Dit geeft een overzicht van de hoeveelheid schade die op verschillende locaties kan voorkomen.

Onderhoudsstrategieën

Het onderhoud wordt ingedeeld in drie categorieën: incidenteel onderhoud, basis onderhoud en vervangen. Incidenteel onderhoud is niet gepland onderhoud, dat jaarlijks wordt uitgevoerd op basis van meldingen door burgers en inspecties. Basis onderhoud omvat herstraten en onderhoud aan de (asfalt)wegen op basis van inspecties. Het betreft de kosten voor het herstellen van wegoppervlakken die binnen een korte termijn (1 à 2 jaar) worden opgepakt.

Bij het herstel van verhardingen is het belangrijk om te letten op het gebruikte materiaal. Bij asfalt is de bestaande verharding niet altijd te handhaven. Bij vervanging van het asfalt gaat de bestaande wegverharding verloren en dient er nieuw asfalt te worden aangebracht. Bij elementenverharding kunnen de bestaande verhardingsmaterialen nagenoeg geheel worden hergebruikt. Op basis van de aanwezige wegconstructie wordt een uitvoeringsmethode gekozen waarbij de functie van de weg of brug en het maatschappelijk kwaliteitsbeeld wordt hersteld.

Duurzaamheid en materialen

Duurzaamheid is een belangrijk aspect in het onderhoud van openbare ruimtes. Er wordt aangesloten op ontwikkelingen waarbij vrijkomende materialen worden hergebruikt binnen de openbare ruimte om de levensduur van de materialen te verlengen. Niet te hergebruiken materialen worden afgevoerd naar een recyclebedrijf. Voor een hoop materialen is dit heel doelmatig en kosteneffectief. Voor andere materialen, zoals (teerhoudend) asfalt, moet een toeslag worden betaald voor het verantwoord verwerken van dit materiaal.

Bij het herinrichten van de openbare ruimte worden keuzes gemaakt waarbij de kwaliteit in relatie tot duurzaamheid worden afgewogen. In voorkomende gevallen zal dit zichtbaar zijn in de uitstraling van de openbare ruimte als deze wordt ingericht met de bestaande materialen.

Bruggen en infrastructuur

De gemeente Westvoorne heeft 19 bruggen, waarvan de meeste uit houten constructies bestaan. Om de voetverbindingen te behouden vragen deze bruggen (structureel) onderhoud. Indien blijkt dat een brug te ver vergaan is, dan zal de brug moeten worden vervangen om de huidige voetpadenstructuur te behouden. Bij vervanging van een brug worden de houten bruggen vervangen door een duurzamer exemplaar. Hierbij o.a. te denken aan gecoate stalen liggers, composiet brugdekdelen etc. Door de toepassing van deze duurzame materialen zal de brug langer meegaan dan de huidige houten constructies en zal worden afgeschreven over 40 jaar.

De investeringen in bruggen worden lineair afgeschreven met een rentepercentage van 1,5% vanaf 2019. De afschrijvingstermijn van houten bruggen is 30 jaar, terwijl de afschrijvingstermijn van wegconstructie en betonnen bruggen 60 jaar is.

Invloed van milieu en technieken

De impact van het klimaat op de infrastructuur wordt in de bronnen aangehaald. Er wordt gesproken over het herstel van schade en het aanpassen van de infrastructuur aan de gevolgen van het klimaat. De technieken die worden gebruikt om de infrastructuur te herstellen, zijn gericht op duurzaamheid en het verminderen van schade.

Onderhoudsbudget en kosten

Het beheer van de openbare ruimte wordt gedaan op basis van budgetten. Bij het vaststellen van de beheerbudgetten en eventuele investeringsbudgetten kan het onderhoud aanvangen. Het onderhoud is opgesplitst in incidenteel onderhoud, basis onderhoud en vervangen. De kosten van het onderhoud zijn afhankelijk van het gebruikte materiaal en het type reparatie.

De degeneratiekosten zijn een specifieke kostenfactor bij het herstel van de infrastructuur. Deze kosten ontstaan door het feit dat de kwaliteit van het straatwerk achteruitgaat en er meer onderhoud aan gepleegd moet worden. Om deze kosten te dekken is er een zogenaamde degeneratiekostenregeling. Deze regeling zorgt er voor dat de beheerder van de openbare ruimte gecompenseerd wordt voor de extra onderhoudskosten.

Samenwerking en uitvoering

Bij het uitvoeren van het beheer worden er eisen gesteld aan de uitvoerende partijen. Dit gebeurt in eerste instantie bij de aanbesteding door het stellen van kaders. In tweede instantie gebeurt dat door de uitvoerende partij door het slim inzetten van personeel en materieel in samenhang met een uitvoeringsplan. Door de gemeente wordt gestuurd op een zo goed mogelijk plan door meer punten toe te kennen aan het beste uitvoeringsplan bij de aanbesteding van werkzaamheden.

Conclusie

Het onderhoudsbestek voor elementenverhardingen en rioleringen is een essentieel onderdeel van het beheer van openbare ruimtes. De informatie uit de bronnen laat zien dat het beheer van deze infrastructuur op basis van kwaliteitscontrole en technische evaluatie plaatsvindt. De focus ligt op het handhaven van een acceptabel kwaliteitsbeeld, het herstel van schade, en het toepassen van duurzame materialen en technieken. De samenwerking tussen de gemeente en de uitvoerende partijen is belangrijk om de infrastructuur te handhaven en te herstellen.