Riolering in de gemeente Groningen: Beleid, uitvoering en toekomstplannen

In de gemeente Groningen, en met name in Midden-Groningen, is de riolering een cruciaal onderdeel van de openbare ruimte en het waterbeheer. De gemeente heeft een uitgebreid rioleringssysteem dat bestaat uit ongeveer 513 kilometer vrijverval riolering, 14 kilometer druk- en persriolering, 435 IBA-systemen, en 566 kleine en grote gemalen. Dit systeem is van groot belang voor de afvoer van afvalwater, het beheer van hemelwater en het voorkomen van grondwaterproblemen. In dit artikel wordt ingegaan op het beleid van de gemeente, de uitvoering van de riolering, de rol van de samenwerking met andere gemeenten en het waterschap, en de toekomstplannen in het kader van het Water- en rioolprogramma (WRP) van Midden-Groningen voor de jaren 2024 tot 2028.

Het Water- en rioolprogramma van Midden-Groningen

Het Water- en rioolprogramma (WRP) van Midden-Groningen is een beleidsplan dat de wettelijke verantwoordelijkheden van de gemeente voor het beheer van het afvalwater, het hemelwater en het grondwater bevat. Het WRP is de opvolger van het afvalwaterbeleidsplan (2019-2023) en bevat technische termen, die in bijlage 4 zijn uitgelegd. De gemeente stelt zich als doel om een veilige en gezonde leefomgeving te bieden, waarin het milieu wordt beschermd. Het WRP is in de periode 2024-2028 van kracht en is opgesteld in overleg met het waterschap, andere gemeenten en betrokken overheden.

De gemeente is verantwoordelijk voor de zorgplichten inzake het afvalwater, het hemelwater en het grondwater. Het beleid omvat onder andere de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater, het beheer van hemelwater en het nemen van grondwatermaatregelen. Daarnaast is de gemeente ook verantwoordelijk voor het beheer van oppervlaktewater dat in haar beheer valt en een functie heeft als “Berging” of “Droge voeten water”.

De rol van het gemeentelijk rioleringsplan (GRP)

Tot 2024 is de gemeente verplicht een gemeentelijk rioleringsplan (GRP) op te stellen, vanwege het behalen van doelen uit het Bestuursakkoord Water. Met de komst van de nieuwe Omgevingswet in 2024 vervalt deze verplichting, maar de gemeente mág natuurlijk wel een GRP opstellen. Het GRP is belangrijk, niet alleen voor gemeenten, maar ook voor andere overheden, burgers en bedrijven. Hierin beschrijft de gemeente hoe zij haar zorgplichten voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater invult. Het GRP stimuleert de gemeente om het rioolstelsel op orde te houden en maakt aan burgers en bedrijven inzichtelijk wat zij op dit gebied van de gemeente kunnen verwachten.

Samenwerking en regionale samenwerking

De gemeente Midden-Groningen werkt in het kader van de waterketen Groningen en Noord-Drenthe samen met waterschap Hunze en Aa’s en de gemeenten Veendam, Pekela, Stadskanaal, Oldambt en Westerwolde in het cluster Groningen Oost. In clusterverband worden gezamenlijke projecten uitgevoerd. De financiële dekking van deze projecten is voor wat betreft het deel van de gemeente Midden-Groningen opgenomen in het WRP. De regio Groningen en Noord-Drenthe heeft in 2019 het waterakkoord voor de regio verlengd tot 2025. De nadruk in dit akkoord ligt op het verminderen van de kwetsbaarheid en vergroten van de duurzaamheid.

De gemeente werkt ook samen met andere gemeenten om kennis te delen en waar mogelijk elkaars capaciteit te benutten, taken gezamenlijk uit te voeren en gezamenlijk projecten uit te voeren. Hierdoor wordt de kwaliteit van het rioleringssysteem verbeterd en kan de gemeente effectiever en efficiënter werken. Ook wordt er gekeken naar investeringen, waarbij het gebruik van elkaars kennis en ervaring helpt bij het verbeteren van het systeem.

Technische uitvoering en onderhoud

De gemeente Midden-Groningen beschikt over een groot en fijnmazig systeem van riolering, rioolgemalen, kolken, wadi’s, waterbergingen en dergelijke. Dit systeem is van groot belang voor het beheer van het afvalwater en het voorkomen van grondwaterproblemen. De gemeente zorgt ervoor dat de capaciteit van het rioolstelsel op orde is en deze goed is afgestemd op de wijze van uitvoering van taken en regievoering.

Er worden jaarlijks diverse reparaties en deelrenovaties uitgevoerd in het bestaande rioolstelsel, zodat de afvoer en veiligheid weer gegarandeerd is. De gemeente voert ook regelmatig onderhouds- en renovatieprojecten uit, zoals het renoveren van hoofdrioolleidingen, het vervangen van riolen en het aanleggen van nieuwe rioleringen. Deze projecten worden gerealiseerd met behulp van verschillende middelen, waaronder leningen, subsidies en eigen middelen.

Klimaatadaptatie en duurzaamheid

De gemeente Midden-Groningen werkt aan de aanpassing van het rioleringssysteem aan de klimaatverandering. In 2020 zijn de klimaatstresstesten uitgevoerd, conform de Nationale Adaptatie Strategie (NAS). In 2023 is het Klimaatadaptatieplan Midden-Groningen vastgesteld, dat de maatregelen bevat voor het aanpassen van het rioleringssysteem aan de gevolgen van het klimaat.

De gemeente stelt zich als doel om het rioolstelsel te versterken tegen het gevolg van extreme regenval en om het hergebruik van regenwater te stimuleren. Dit wordt gedaan door het aanbieden van duurzame waterbeheeroplossingen, zoals regentuinen, groene daken en doorlatende bestrating. Deze maatregelen helpen bij het voorkomen van overstromingen en verhogen de waarde van woningen.

De invloed van de Hemelwaterverordening

De Hemelwaterverordening Groningen is een wettelijke maatregel, ingevoerd door de gemeente Groningen, die gericht is op het beperken van de gevolgen van hevige regenval en het stimuleren van het hergebruik van regenwater. De verordening geldt voor inwoners van de stad en bepaalt hoe regenwater op hun perceel moet worden opgevangen en natuurlijk geïnfiltrerd.

De verordening bepaalt ook hoeveel regenwater op te vangen valt, afhankelijk van de oppervlakte van het perceel. Daarnaast is de gemeente in staat om bewoners te verplichten een deel van hun perceel onverhard te laten, zodat het regenwater op natuurlijke wijze in de grond kan infiltreren.

Conclusie

De riolering in de gemeente Groningen, met name in Midden-Groningen, is van groot belang voor het beheer van het afvalwater, het hemelwater en het grondwater. De gemeente werkt nauw samen met andere gemeenten, het waterschap en de regering om een duurzame en veilige leefomgeving te waarborgen. Het Water- en rioolprogramma (WRP) is een belangrijk beleidsinstrument dat de wettelijke verantwoordelijkheden van de gemeente bevat. Door samenwerking, technische uitvoering en klimaatadaptatie wordt de gemeente steeds beter in staat om het rioleringssysteem te onderhouden en te verbeteren. De Hemelwaterverordening is hierbij een belangrijke maatregel om het regenwaterbeheer te verbeteren en een duurzamere stad te creëren.

Bronnen

1. Gemeente Midden-Groningen - Water- en rioolprogramma 2024-2028
2. GEP Water - Hemelwaterverordening Groningen